They observe toward a believer neither kinship nor covenant, and it is they who are the transgressors.
They do not pay regard to ties of relationship nor those of covenant in the case of a believer; and these are they who go beyond the limits.
And they observe toward a believer neither pact nor honour. These are they who are transgressors.
In a Believer they respect not the ties either of kinship or of covenant! It is they who have transgressed all bounds.
معانی کلمات آیه
«لا یَرْقُبُونَ فِی مُؤْمِنٍ ...»: آیه درباره پیغمبر و یاران است و این آیه درباره همه مؤمنان موحّد است. چرا که در اوّلی واژه (فیکُمْ) و در این آیه (مُؤْمِنٍ) به صورت نکره آمده است.
لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ «10»
(مشركان پيمان‌شكن، نه تنها درباره‌ى شما، بلكه) درباره‌ى هيچ مؤمنى، (هيچ‌گونه) حقّ خويشاوندى و (هيچ) عهد وپيمان را مراعات نخواهند كرد و ايشان همان تجاوزكارانند.
نکته ها
اين آيه نيز در بيان حكمتِ فرمانِ شديد خدا، بر برائت از مشركان است.
در دو آيه‌ى قبل، مراعات نكردن پيمان در خصوص شما حاضرين مطرح بود، «لا يَرْقُبُوا فِيكُمْ» ولى در اين آيه تعبيرِ «لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ» آمده كه ستيزه‌جويى آنان را با همه‌ى اهل ايمان بيان مى‌كند.
پیام ها
1- مشركان با مؤمنان دشمنى دارند، پس دربرخورد شديد با آنان، هيچ گونه ترديدى نداشته باشيد. «لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ»
2- در ديد كفّار، بزرگ‌ترين جرم مسلمانان، همان ايمان به خداوند است و همين بهانه‌ى خصومتشان با اهل ايمان است. «1» «لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ»
3- پيمان شكنى، تجاوزگرى است. «أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ»
4- رعايت حقوق خويشاوندان ووفادارى به پيمان، واجب و بى‌اعتنائى به آنها برخاسته از روح تجاوزگرى است. «أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ»
5- جنگ با مشركان پيمان‌شكن، جنبه دفاعى دارد و همان گونه كه در آيه 13 آمده است، ما آغازگر آن نبوده‌ايم. «أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ»
«1». نظير آيه‌ى «و مانقموا منهم الّا ان يؤمنوا باللَّه العزيز الحكيم» بروج، 8.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلاًّ وَ لا ذِمَّةً وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ «10»
لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ: نگاه نمى‌دارند و رعايت نمى‌كنند اين مشركان ناقضان عهد يا يهود در شأن هيچ مؤمنى. إِلًّا وَ لا ذِمَّةً: قرابت يا حق سوگند يا حق الهى و نه عهد ذمه را.
نكته- اين كلام تفسير اشتراء ايشان است. يا اول عام است در ناقضان اهل شرك، و اين خاص يهود؛ بنابراين تكرار نباشد.
وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ: و آن گروه ايشانند از حق در گذشتگان در شرك و طغيان.
خريدند بآيتهاى خدا بهاى اندك را پس بازداشتند از راه او همانا آنها بد است آنچه بودند كه بجا مى‌آوردند
مراعات نمى‌كنند در حق مؤمنى سوگندى و نه پيمانى را و آنگروه ايشان متجاوزانند
پس اگر توبه كنند و بپا دارند نماز را و بدهند زكوة را پس برادران شمايند در دين و بتفصيل بيان مى‌كنيم آيات را براى گروهى كه مى‌دانند.
تفسير
اهل شرك و نفاق مبادله نمودند آيات قرآن را كه اگر بمفاد آن عمل مينمودند بسعادت دنيا و آخرت ميرسيدند با شهوات و اغراض فاسده خودشان كه بهاء و عوض كم و كوتاه است پس بازماندند و بازداشتند خودشان و مردم را از راه حق و بسيار بدكارى كردند كه بوبال دنيا و آخرت آن گرفتار شدند و حال آنها آنستكه مراعات نميكنند در باره احدى از اهل ايمان حقّ قسم و قرابت و عهد را و نه حقّ پيمان و امان و زنهار را و باين جهت متجاوز از حق و متعدى بغير و ستم‌كارند كه اين اعمال از آنها بروز و ظهور پيدا كرده و نقض عهد از طرف آنها ثابت شده است با وصف اين اگر توبه كنند از كفر و دو عمل مثبت اسلام را كه نماز و زكوة است انجام دهند برادران دينى
جلد 2 صفحه 560
شمايند و در نفع و ضرر با شما شريكند و خداوند با آنكه اين معانى را بنحو اجمال در آيات سابقه بيان فرموده بود اينك بتفصيل بيان فرموده براى اهل فكر و دانش كه تأمّل و تدبّر نمايند و از فوائد آن بهره‌مند شوند و تصديق بحق بودن آن نمايند.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لا يَرقُبُون‌َ فِي مُؤمِن‌ٍ إِلاًّ وَ لا ذِمَّةً وَ أُولئِكَ هُمُ المُعتَدُون‌َ «10»
نگاهداري نميكنند نه قسمهايي که ياد كردند و نه عهد ميثاقهايي که با مؤمنين بستند و اينها از حدّ خود تجاوز كردند.
لا يَرقُبُون‌َ فِي مُؤمِن‌ٍ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً قبلا فرمود لا يَرقُبُوا فِيكُم إِلًّا وَ لا ذِمَّةً و سرّ تكرار بعضي گفتند تأكيد است و بعضي گفتند آيه قبل راجع بكسانيست که
جلد 8 - صفحه 184
نقض كردند و اينکه آيه راجع بكساني که آيات الهي را بثمن قليل فروختند لكن هر دو وجه تمام نيست، اما تأكيد خلاف اصل است و اما وجه دوم ظاهرا هر دو دسته يكي هستند داراي اينکه دو صفت نه دو دسته باشند.
و آنچه بنظر ميرسد آنكه آيه قبل راجع بمعاهده بود که با پيغمبر [ص] و مؤمنين بسته بودند بقرينه كلمه فيكم، و اينکه آيه راجع بمعاهده با يك نفر از مؤمنين است بقرينه في مؤمن چون اگر مشركي در پناه يك مسلمي درآيد محفوظ ميماند ما دامي که بعهد خود باقيست و اگر نقض كرد جان و مالش مهدور است، و سرّ اينكه مراعات قسم و عهد خود را نميكنند براي اينست که وَ أُولئِكَ هُمُ المُعتَدُون‌َ زيرا شرك و كفر و معصيت هم حدي دارد چنانچه كليه صفات خبيثه هم محدود است و لكن اينها از حد شرك و كفر هم تجاوز كردند چنانچه حضرت ابا عبد اللّه عليه السّلام باهل كوفه موقعي که حمله بخيام حرم نمودند فرمود
چنانچه امروز هم اهل طغيان در ظلم و بي حيائي و ساز و آواز و فسق و فجور از حد گذرانيده‌اند حتي لا مذهب هاي دنيا باين اندازه بي‌حيا و بي‌باك نيستند آيا بعد از اينکه بكجا بكشد خذلهم اللّه.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 10)- در این آیه بار دیگر گفتار سابق را تأکید می‌کند که: «این مشرکان اگر دستشان برسد، در باره هیچ فرد با ایمانی کمترین ملاحظه خویشاوندی و عهد و پیمان را نخواهند کرد» (لا یَرْقُبُونَ فِی مُؤْمِنٍ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً).
«چرا که اینها اصولا مردمی تجاوزکارند» (وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ).
نه تنها در باره شما، در مورد هر کس که توانایی داشته باشند دست به تجاوز می‌زنند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
