آیه 55 سوره نور
<<54 | آیه 55 سوره نور | 56>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
خدا به کسانی از شما بندگان که (به خدا و حجّت عصر علیه السّلام) ایمان آرند و نیکوکار گردند وعده فرمود که (در ظهور امام زمان) در زمین خلافتشان دهد چنانکه امم صالح پیمبران سلف را جانشین پیشینیان آنها نمود، و دین پسندیده آنان را (که اسلام واقعی است بر همه ادیان) تمکین و تسلط عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد که مرا به یگانگی، بی هیچ شائبه، شرک و ریا پرستش کنند، و بعد از آن هر که کافر شود پس آنان به حقیقت همان فاسقان تبهکارند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- يمكنن: تمكين: قدرت دادن. توانا كردن. تمكين دين كنايه از استقرار و ثبات و مورد عمل بودن آنست.[۱]
نزول
محمد بن العباس بعد از سه واسطه از عبدالله بن سنان نقل نماید که گفت: از امام صادق علیهالسلام درباره این آیه سؤال کردم. فرمود: درباره على بن ابىطالب علیهالسلام و ائمه اطهار علیهمالسلام از اولاد او و نیز امام قائم علیهالسلام نازل گردیده است.[۲]
ابوالعالیة گوید: سبب نزول آیه چنین بوده است که رسول خدا صلى الله علیه و آله و یاران او پیش از هجرت روزگارى در مکه به سختى مى گذراندند و از دست دشمن در امان نبودند.
خداوند به آنان مى فرمود که صبر نمایند و دستورى براى نبرد و جنگ با کفار نمیداد و پیامبر نهان و آشکار مردم را به دین اسلام دعوت مى کرد تا این که موضوع هجرت پیش آمد پس از هجرت به مدینه مهاجرین و مسلمین مدینه همچنان در ناامنى بسر میبردند و همیشه با خود اسلحه همراه میداشتند تا این که روزى یکى از مهاجرین گفت: آیا روزى میرسد که ما در امن و امان باشیم و اسلحه را به زمین گذاریم؟ خداوند این آیه را نازل فرمود و ایشان را به نصرت و امنیت وعده داد.[۳]
چنان که همین مضمون از ابى بن کعب نیز روایت شده است.[۴] براء گوید: این آیه درباره ما نازل شده است[۵] شیخ بزرگوار ما گوید: بنابر قول اهل البیت علیهمالسلام مراد از این آیه مهدى موعود امام قائم علیهالسلام است زیرا هنگامى که ظهور مینماید، خوف را از بین میبرد و عدل و داد را مى گستراند سپس شیخ چنین گوید: این موضوع را به طور مفصل در کتاب الامامه خود بحث نموده ایم.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ «55»
خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند، وعده داده است كه حتماً آنان را در زمين جانشين قرار دهد، همان گونه كه كسانى پيش از ايشان را جانشين كرد، و قطعاً دينى را كه خداوند براى آنان پسنديده است، براى آنان استقرار و اقتدار بخشد و از پى ترسشان امنيّت را جايگزين كند، تا (تنها) مرا بپرستند و چيزى را براى من شريك نگيرند، و هر كس بعد از اين، كفر ورزد پس آنان همان فاسقانند.
نکته ها
در روايات بسيارى از امام سجاد و امام باقر و امام صادق عليهم السلام مىخوانيم: مصداق كامل اين آيه، حكومت جهانى حضرت مهدى عليه السلام است. «1» كه خداوند وعده داده است در آن روز اهل ايمان بر جهان حكومت كنند.
در قرآن، بارها به حكومت نهايى صالحان تصريح شده است، از جمله:
سه مرتبه فرمود: «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» «2»* اسلام بر همهى اديان پيروز خواهد شد.
در جاى ديگرى فرمود: «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ» «3» بندگان صالح من وارث زمين خواهند شد.
و در جاى ديگر مىخوانيم: «وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوى» «4» يا «وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ» «5»*
مراد از جانشينى مؤمنان، يا جانشينى از خداست در زمين و يا جايگزينى از اقوام پيشين.
«قُرطبى» در تفسير خود، دربارهى پيروزى كامل اسلام چند حديث نقل مىكند و مىگويد:
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». توبه، 33؛ فتح، 28 و صفّ، 9.
«3». انبياء، 105.
«4». طه، 132.
«5». اعراف، 128.
جلد 6 - صفحه 207
در زمين خانهاى نخواهد بود مگر آن كه اسلام در آن خانه وارد خواهد شد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در آخرين حج خود در مسير برگشت از مكّه (روز هيجدهم ذىالحجه) در غدير خم به فرمان خداوند، حضرت على عليه السلام را جانشين خود قرار داد، آيه نازل شد امروز من اسلام را به عنوان دين كامل براى شما پسنديدم؛ «رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» «1» در اين آيه نيز وعدهى خداوند پيروزى آن دينى است كه پسنديده است؛ «دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ».
بنابراين اسلامى كه جهان را خواهد گرفت، اسلامِ غدير خم است.
پیام ها
1- اسلام، دين آيندهى جهان است. آيندهى تاريخ به سود مؤمنان و شكست سلطهى كافران است. وَعَدَ اللَّهُ ... لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ
2- به مؤمنان، اميد دهيد تا فشار و سختىها، آنها را مأيوس نكند. «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا»
3- كليد و رمز لياقت براى بدست گرفتن حكومت گسترده حقّ، ايمان و عمل صالح است. «الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»
4- دين، از سياست جدا نيست، بلكه سياست و حكومت براى حفظ دين است.
لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ ... يَعْبُدُونَنِي
5- در بيان وعدههاى الهى، براى باور كردن مردم، بيان نمونههايى از تاريخ گذشته مفيد است. «كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ»
6- پيروزى نهايى اهل حقّ، يك سنّت الهى است. «كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ»
7- هدف از حكومت اهل ايمان، استقرار دين الهى در زمين و رسيدن به توحيد و امنيّت كامل است. «لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ- لَيُبَدِّلَنَّهُمْ- لا يُشْرِكُونَ»
8- دست خدا را در تحولات تاريخ ببينيم. وَعَدَ اللَّهُ ... لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ- لَيُبَدِّلَنَّهُمْ
9- دين اسلام، تنها دين مورد رضايت الهى است. «دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ»
«1». مائده، 3.
جلد 6 - صفحه 208
10- امنيّت واقعى، در سايهى حكومت دين است. «وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»
11- امنيّت در جامعهى اسلامى، شرايط مناسبى براى عبادت فراهم مىسازد.
«أَمْناً يَعْبُدُونَنِي» (هدف نهايى وعدههاى الهى، عبادت خالصانه خداوند است)
12- عبادت خدا، زمانى كامل است كه هيچگونه شركى در كنار آن نباشد.
«يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ»
13- در زمان حكومت صالحان نيز، گروهى انحراف خواهند داشت. وَعَدَ اللَّهُ ...
وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج7، ص236
- پرش به بالا ↑ البرهان فی تفسیر القرآن.
- پرش به بالا ↑ تفسیر کشف الاسرار.
- پرش به بالا ↑ تفسیر طبرانى و المستدرک از حاکم.
- پرش به بالا ↑ تفسیر ابن ابى حاتم.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.