آیه 38 سوره روم
<<37 | آیه 38 سوره روم | 39>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
پس حقوق ارحام و خویشان و مسکینان و در راه ماندگان را ادا کن که این برای آنان که مشتاق لقای خدا هستند بهترین کار است و هم اینان (که نیکی کنند) رستگاران عالمند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«ذَالْقُرْبی»: نزدیکان و خویشاوندان. «الْمِسْکِینَ»: مستمند. «إِبْنَ السَّبِیلِ»: مسافر و وامانده. گدای راهنشین.«یُریدُونَ وَجْهَ اللهِ»: مراد کسانی است که تنها محض رضای خدا و دریافت پاداش از الله، دست به بذل و بخشش و پرداخت زکات مییازند، و کارشان را خالی از هر گونه ریا و خودنمائی و منّت و تحقیر و انتظار پاداش از دیگران میسازند. تمام کارهائی را که انسان انجام میدهد و به نوعی با خدا ارتباط پیدا میکند، خواه برای رضای او، یا رسیدن به پاداش او، و یا نجات از کیفر او باشد، همه مصداق «وجهالله»: است، هر چند مرحله عالی و کامل، آن است که جز عبودیّت و اطاعت او را در نظر نگیرد.
نزول
«شیخ طوسى» گویند: سدى گوید: این آیه درباره اقربا و خویشاوندان رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم نازل گردیده است، بنا به نقل از ابوسعید الخدرى چنان که از امامین همامین باقر و صادق علیهمالسلام نیز صدور روایت آن شهرت دارد.
بعد از نزول این آیة پیامبر فدک را به دخترش حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام بخشید و به وى تسلیم فرمود، عده اى گویند: درباره خویشاوندان هر کسى نازل شده است ولى بهتر آنست که مربوط به خویشاوندان پیامبر باشد زیرا خطاب در آیه مربوط به نبى اکرم صلى الله علیه و آله است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ ذلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ «38»
(اكنون كه دانستى توسعهى رزق به دست خداست،) پس حقّ خويشاوند و تنگدست و در راه مانده را ادا كن. اين (انفاق) براى كسانى كه خواهان خشنودى خدا هستند بهتر است، و آنان همان رستگارانند.
نکته ها
در روايات آمده است: همين كه اين آيه نازل شد، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فدك را به حضرت زهرا عليها السلام بخشيدند. «1»
گرچه خطاب آيه به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله است، ولى تمام مردم مخاطب آن مىباشند.
مراد از «وَجْهَ اللَّهِ»، نيّت خالصانه در انفاق است، همان گونه كه در مورد انفاق اهلبيت عليهم السلام مىخوانيم: «إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ» «2»
پیام ها
1- مالك اموال خداوند است، موارد مصرف مال را هم بايد خداوند مشخّص كند. «فَآتِ»
2- در انفاق و كمك، خويشان بر ديگران مقدّمند. ذَا الْقُرْبى ... وَ الْمِسْكِينَ ...
3- بستگان بر انسان و دارايى انسان حقّ و حقوقى دارند. «حَقَّهُ» آرى، خويشاوندى، زمينهى پيدايش حقوق است.
«1». تفاسير مجمع البيان و نورالثّقلين.
«2». انسان، 9.
جلد 7 - صفحه 204
4- فرمان دينى با عواطف طبيعى هماهنگ است. دستور رسيدگى به بستگان فقير همان خواسته عاطفى انسان است. فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ ...
5- محرومان در مال اغنيا حقّ دارند و در پرداخت حقّشان نبايد بر آنان منّت گزارد. «حَقَّهُ»
6- اسلام، حامى مستضعفان و حاكم اسلامى مسئول فقرزدايى از جامعهى مسلمانان است. (بنابر اينكه پيامبر به عنوان حاكم اسلامى مخاطب واقع شده باشد. فَآتِ ... وَ الْمِسْكِينَ ...
7- حتّى ثروتمندانى كه موقّتاً گرفتار بى پولى مىشوند، بايد حمايت شوند. «وَ ابْنَ السَّبِيلِ»
8- اداى حقوق ديگران ارزش است، نه جمع دارايى و ثروت. «ذلِكَ خَيْرٌ»
9- ثروت مىتواند وسيلهاى براى تقرّب به خداوند قرار گيرد. فَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ ...
يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ
10- امتياز انفاق اسلامى بر انفاق ديگران، قصد قربت است. «يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ»
11- امر به نيكى، بايد با تشويق همراه باشد. ذلِكَ خَيْرٌ ... هُمُ الْمُفْلِحُونَ
12- رستگارى در گرو عمل خالصانه است. «يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ نظیر این شأن و نزول در آیه 26 سوره اسراء در صفحه 496 مى باشد.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.