آیه 22 سوره لقمان

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

۞ وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ ۗ وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ

مشاهده آیه در سوره


<<21 آیه 22 سوره لقمان 23>>
سوره : سوره لقمان (31)
جزء : 21
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و هر کس روی تسلیم و رضا به سوی خدا آرد و نکوکار باشد چنین کس به محکم‌ترین رشته الهی چنگ زده است، و (بدانید که) پایان کارها به سوی خداست.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Whoever surrenders his heart to Allah and is virtuous, has certainly held fast to the firmest handle, and with Allah lies the outcome of all matters.

معانی کلمات آیه

  • استمسك: مسك و امساك: گرفتن و نگاه داشتن. استمساك: چنگ زدن و گرفتن.
  • عروة: دستگير. دستاويز آن در اصل به معنى تعلّق است.
  • وثقى: مؤنّث اوثق است، به معنى محكمتر. وثاقه: محكم شدن و ثابت شدن. «وثق وثاقة: قوى و ثبت».[۱]

نزول

ابن شهر آشوب از سفیان بن عیینة او از زهرى و او از انس بن مالک روایت کند که این آیه درباره امام على مرتضى علیه‌السلام نازل شده زیرا او نخستین کسى بود که ایمان خود را خالص از براى خداوند قرار داد در حالتى که نیکوکار نیز بوده است.[۲]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‌ وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ «22»

و هر كس روى خود را (به حقيقت) به سوى خدا كند، در حالى كه نيكوكار باشد، پس بى ترديد به دستگيره (و رشته‌ى) محكمى چنگ زده، و پايان همه‌ى كارها به سوى اوست.

جلد 7 - صفحه 274

نکته ها

در قرآن يكصد و چهل مرتبه، كلماتى از ريشه‌ى «سلم» بكار رفته و واژه‌هايى همچون سلام، اسلام و مسلم از اين مادّه است.

در آيه قبل خوانديم كه گروهى از مردم به نياكان منحرف خود دل‌بسته وبه آنان رومى‌كنند؛ در اين آيه مى‌خوانيم: نيكان و پاكان، به خداى متعال دل مى‌بندند و به سوى او رو مى‌كنند.

در آيه قبل، دعوت شيطان از مردم و كشاندن آنان به سوى دوزخ مطرح شد؛ اين آيه راه نجات از وسوسه‌هاى شيطان را تسليم خدا شدن و انجام كار نيك مى‌داند.

تسليم غير خدا بودن، بردگى و اسارت است، ولى تسليم خدا بودن، آزادى و رشد است.

چنانكه قرآن مى‌فرمايد: «فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولئِكَ تَحَرَّوْا رَشَداً» «1» راستى اگر تمام هستى تسليم خدايند، چرا ما نبايد تسليم او باشيم؟! قرآن مى‌فرمايد: «أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» «2» آيا به سراغ غير خدا مى‌رويد در حالى كه هر كس در آسمان‌ها و زمين است، تسليم اوست.

خداوند، فرمانِ تسليمِ بشر را صادر فرموده است، «فَلَهُ أَسْلِمُوا» «3» پيامبر نيز بايد تسليم خدا باشد، «أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ» «4» در اين آيه نيز مى‌فرمايد: «وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‌» هر نيكوكارى كه خالصانه جهت‌گيرى الهى داشته باشد، به ريسمان محكمى چنگ زده است. در آيه‌اى ديگر مى‌خوانيم: «مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ» «5» نيكوكارى كه خالصانه، تسليم خدا باشد، پاداشى تضمين شده دارد. يا مى‌خوانيم: «وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ» «6» چه كسى بهتر است از آنكه خود را تسليم خدا كرده است.

انسان براى نجات و پيروزى خود، تكيه‌گاه‌هاى متعدّدى انتخاب مى‌كند و به ريسمان‌هاى گوناگونى چنگ مى‌زند، مانند: قدرت، ثروت، مقام، فاميل، دوست، نَسَب و ... ولى همه‌ى اين طناب‌ها روزى پاره مى‌شوند و اين تكيه‌گاه‌ها كارايى خود را از دست مى‌دهند. تنها چيزى‌

«1». جنّ، 14.

«2». آل‌عمران، 83.

«3». حج، 34.

«4». انعام، 14.

«5». بقره، 112.

«6». نساء، 125.

جلد 7 - صفحه 275

كه پايدار، ماندگار و عامل نجات است، چنگ‌زدن به ريسمان محكم الهى و تسليم بودن در برابر او و انجام اعمال صالح است.

در روايات مى‌خوانيم: رهبران معصوم و اهل‌بيت پيامبر عليهم السلام و علاقه و مودّت آنان، ريسمان محكم الهى و عروةالوثقى مى‌باشند. «نحن العروة الوثقى» «1»، «العروة الوثقى المودة لآل محمد» «2»

پیام ها

1- تسليم خدا شدن، يك امر اختيارى است و اكراه و اجبارى وجود ندارد. «مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ»

2- تسليم خدا بودن، بايد با عمل همراه باشد. يُسْلِمْ‌ ... وَ هُوَ مُحْسِنٌ‌

3- نيكوكار بودن، به تنهايى كافى نيست، اخلاص در عمل هم لازم است. يُسْلِمْ وَجْهَهُ‌ ... وَ هُوَ مُحْسِنٌ‌

4- معنويات را با تمثيل و تشبيه به محسوسات و ماديّات بيان كنيم. (عملِ خالصانه، به ريسمانى محكم تشبيه شده است). «عروة الوثقى»

5- با توجّه به معاد و تفّكر درباره‌ى آينده، راه خود را انتخاب كنيم. «وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ»

6- آفرينش، همه به يك سوى و يك هدف روانه است. «وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج‏8، ص: 258
  2. پرش به بالا البرهان فی تفسیر القرآن.

منابع