آیه 17 سوره زمر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَىٰ ۚ فَبَشِّرْ عِبَادِ

مشاهده آیه در سوره


<<16 آیه 17 سوره زمر 18>>
سوره : سوره زمر (39)
جزء : 23
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و آنان که از پرستش طاغوت دوری جستند و به درگاه خدا با توبه و انابه باز گشتند آنها را بشارت و مژده رحمت است، (ای رسول) تو هم بندگان مرا (به لطف و رحمت من) بشارت آر.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

As for those who stay clear of the worship of fake deities and turn penitently to Allah, there is good news for them. So give good news to My servants

معانی کلمات آیه

  • طاغوت: در اصل مصدر است به معنى طغيان كردن، سپس به معنى طغيانگر متجاوز به كار مى‌‏رود، انسان باشد يا معبود باطل يا غير آن.[۱]

نزول

شأن نزول آیات 17 و 18:

جویبر از جابر بن عبدالله نقل نماید که وقتى که آیه 44 سوره حجر «لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ» درباره دوزخ نازل گردید. مردى از انصار نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا رسول الله من هفت مملوک و برده دارم و براى هر بابى از جهنم و رهائى از آن یکى از آن‌ها را آزاد می‌سازم سپس آیه «فَبَشِّرْ عِبادِ، الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ» نازل شد.[۲]

زید بن اسلم گوید: آیه 17 درباره سه نفر نازل شده که در جاهلیت لا اله الّا اللّه مى گفتند: اینان عبارت بودند از زید بن عمرو بن نفیل و ابوذر غفارى و سلمان فارسى.[۳]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ الَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوها وَ أَنابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرى‌ فَبَشِّرْ عِبادِ «17»

و كسانى كه از عبادت و بندگى طاغوت‌ها (و قدرت‌هاى ضد الهى) دورى نموده و به سوى خدا بازگشتند بر آنان مژده باد، پس بندگان مرا بشارت ده.

الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ «18»

آنان كه سخن را با دقّت مى‌شنوند و بهترين آن را پيروى مى‌كنند، آنانند كه خداوند هدايتشان نموده و آنانند همان خردمندان.

نکته ها

«طاغوت» به كسى گفته مى‌شود كه اهل طغيان و تجاوز باشد. «اجتناب» يعنى چيزى را در يك جانب و خود را در جانب ديگر قرار دادن. مراد از انابه به سوى خدا و اجتناب از طاغوت، همان است كه در آية الكرسى مى‌خوانيم: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ» «1»

مراد از عبادت طاغوت، اطاعت از ستمگران و طاغيان است. زيرا در حديثى در تفسير مجمع‌البيان مى‌خوانيم: «من اطاع جبارا فقد عبده» اطاعت از ستمگر، پرستش اوست.

در آيه 18 مى‌فرمايد: بشارت ده به كسانى كه از احسن پيروى مى‌كنند و در جاى ديگر سخنِ احسن را دعوت به خدا مى‌داند، «أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ» «2» و بهترين‌

«1». بقره، 256.

«2». فصّلت، 33.

جلد 8 - صفحه 156

دعوت‌كننده را رسول خدا مى‌داند. «أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى‌ بَصِيرَةٍ» «1» بنابراين بايد از احسن گفته‌ها پيروى كرد كه دعوت به خداست و بهترين دعوت به خدا، دعوت پيامبر اوست، پس پيروى از احسن، يعنى پيروى از وحى ودعوت‌هاى رسول خدا صلى الله عليه و آله.

پیام ها

1- از اوصاف مؤمنان و بندگان خالص خدا پرهيز از طاغوت‌هاست. اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ‌ ... فَبَشِّرْ عِبادِ

2- اجتناب از طاغوت، مقدّمه توجّه به خداست. «اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ‌- أَنابُوا إِلَى اللَّهِ»

3- شرط توبه، دورى از طاغوت است واطاعت از طاغوت مانع انابه و توبه است. «اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ‌- أَنابُوا إِلَى اللَّهِ»

4- بركات انتخاب احسن نامحدود است. (كلمه «بشر» مطلق است تا شامل انواع بشارت بشود).

5- كسانى حقّ شنيدن هر سخنى را دارند كه به كلام توجّه كنند و دچار شخصيّت‌زدگى گوينده نشوند. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ»

6- انسان بايد تحمّل شنيدن سخنان ديگران را داشته باشد و داراى سعه صدر باشد. يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ‌ ...

7- اسلام از طرح شدن سخنان ديگران دلهره‌اى ندارد. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ»

8- عقل، حجّت باطنى است و تقليد كوركورانه ممنوع است. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»

9- انتخاب احسن مورد توجّه قرآن است. «فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»

10- كسانى حقّ شنيدن هر سخنى را دارند كه از نظر علمى و منطقى قدرت‌

«1». يوسف، 108.

جلد 8 - صفحه 157

تشخيص احسن را داشته باشند. يَسْتَمِعُونَ‌ ... فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ‌

11- سخنى كه حُسن و خوبى ندارد، شايسته استماع و شنيدن نيست. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»

12- به خوب بودن قانع نباشيم، بهتر بودن را دنبال كنيم. «فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»

13- انتخاب احسن بدون توفيق الهى ممكن نيست. «أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ»

14- هدايت الهى را تنها كسانى دريافت مى‌كنند كه براى دست يابى به حقيقت وقت بگذارند و سخنان را گوش دهند. «أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ»

15- كسانى كه چشم و گوش بسته مكتبى را مى‌پذيرند، در حقيقت عاقل نيستند. «أُولُوا الْأَلْبابِ»

16- تنها راه مطمئن انتخاب آگاهانه است. فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ‌ ... أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ‌

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص275
  2. پرش به بالا لباب النقول فی اسباب النزول.
  3. پرش به بالا تفسیر ابن ابى حاتم.

منابع