ملا حسین واعظ کاشفی

این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

حسین کاشفی سبزواری هروی؛

قرن: 9 (وفات: 910 ق)

فقیه، محدث، حافظ، مفسر، واعظ، صوفى، ادیب و شاعر؛ مشهور به ملا حسین كاشفى یا ملاحسین واعظ. در سبزوار به دنیا آمد. دوره‌ ى جوانى را در آن شهر گذراند و در آنجا و نیشابور و هرات نشو و نما یافت. در زمان سلطان حسین میرزاى بایقرا در هرات و نیشابور به وعظ و ارشاد مى ‌پرداخت و با صوتى خوش آیات قرآن و احادیث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب بیان مى ‌كرد.

وى از ملازمان امیرعلى شیرنوایى بود. پس از ملاقات مولانا جامى و معاشرت با وى طریقت نقشبندیه را پذیرفت. درباره‌ ى‌ مذهب وى اختلاف است، وى را به جهت گرایش به تصوف ملازمت با امیر علی شیر نوایى و نسبت خانوادگى نزدیك به ملا عبدالرحمان جامى سنى مذهب، و به جهت نگارش كتاب «روضة الشهداء» و محل رشد و تربیتش سبزوار كه از شهرهاى اهل تشیع بوده، شیعه مذهب دانسته‌ اند. به هر حال وى در هرات به شیعه بودن و در سبزوار به تسنن اشتهار داشت. كاشفى در هرات درگذشت.

از آثار وى:

• «جواهرالتفسیر لتحفة الامیر»، به نام امیر علی شیرنوایى؛
• «مختصر الجواهر»، تفسیرى دیگر در حدود بیست هزار سطر؛
• «جامع الستین» در تفسیر «سوره‌ یوسف»؛
• «المواهب العلیة»، معروف به «تفسیر حسینى» به نام سلطان حسین بایقرا؛
• «روضة الشهداء» در مقاتل و ذكر مصیبت اهل ‌بیت علیهم السلام و واقعه‌ى كربلا كه چون اهل منبر از روى این كتاب مى‌خواندند به روضه‌ خوان مشهور شدند؛
• «الاربعین» در احادیث موعظه؛
• «المرصد الاسنى» در شرح اسماءاللَّه الحسنى؛
• «اخلاق محسنى»؛
• «مخزن الانشاء» در فن ترسل كه براى سلطان حسین بایقرا و امیر علی شیرنوایى در 907 ق، تألیف نموده؛
• «انوار سهیلى» در تدابیر حكم و آداب از زبان حیوانات، بازنویسى از «كلیله و دمنه» نصراللَّه منشى كه آن را براى امیر شیخ احمد سهیلى از امراى عهد سلطان حسین بایقرا نوشت؛
• «اسرار قاسمى» در سحر و طلسمات و كیمیا؛
• «بدایع الافكار فى صنایع الاشعار»، در ذكر صناعات ادبى؛
• شرح مثنوى مولوى؛
• «لب المثنوى»؛
• «لب اللب مثنوى»؛
• «اختیارات النجوم» به نام «الواح القمر»؛
• «السبعة الكاشفیة»، شامل هفت وسیله در علم نجوم.

منابع

• انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج5، ص15.