إعلام الوری بأعلام الهدی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|زبان= عربی
 
|زبان= عربی
  
|تعداد جلد= 2
+
|تعداد جلد= ۲
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42793/ کتاب اعلام الورى]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42793/ إعلام الورى]
  
 
}}
 
}}
كتاب« إعلام الورى بأعلام الهدى»، به زبان عربى، نوشته أمين الاسلام، فضل بن حسن طبرِسى، متوفاى 548 ق، در باره شرح حال و زندگی نامه و فضايل چهارده معصوم( ع) است.
+
کتاب '''«إعلام الورى بأعلام الهدى»'''، نوشته [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسى]] (م، ۵۴۸ ق)، درباره زندگی‌نامه و فضایل [[اهل البیت|چهارده معصوم]] (علیهم‌السلام) به زبان عربى است. طبرسی کتاب خود را به گونه‌اى گرد آورده که مورد قبول [[شیعه]] و [[سنی|سنى]] باشد و به همین خاطر از منابع اهل سنت نیز نقل کرده است.
  
 
==مؤلف==
 
==مؤلف==
ابوعلى، فضل بن حسن بن فضل طبرسى، معروف به امين‌الاسلام طبرسى در حدود سال‌هاى 460 تا 470ق در مشهد مقدس به دنيا آمد. پدر او حسن بن فضل است. از مهم‌ترين اساتيد ایشان مى‌توان به: ابوعلى بن شیخ طوسی،  حسن بن حسين حسن بن بابویه قمی رازی، موفق‌الدين بكر آبادى، ابوالحسن، عبيدالله بيهقى، شيخ جعفر دوريستى كه از شاگردان شيخ مفيد است، اشاره نمود. از تألیفات مهم وی، اعلام الوری باعلام الهدی، و دو تفسیر مجمع البیان و جوامع الجامع می باشد. امين‌الاسلام طبرسى در سال 548 هجرى در بيهق از دنيا رفت.
+
[[شیخ طبرسی|امین‌الاسلام فضل بن حسن طبرسى]] (۵۴۸-۴۶۸ ق)، مفسر، فقیه، متکلم و محدث نامدار [[شیعه]] در سده ششم قمرى است. از اساتید ایشان مى‌توان به: [[ابو علی طوسی|ابوعلى بن شیخ طوسی]] و [[جعفر بن محمد دوریستی|شیخ جعفر دوریستى]] اشاره نمود. و عالمان بزرگی چون [[قطب راوندى|قطب راوندی]]، [[ابن شهر آشوب]]، [[شیخ منتجب الدین رازی]]، [[ابن شهر آشوب]]، [[قطب الدین راوندى]]، [[شاذان بن جبرئیل قمی]]، از شاگردان او هستند.  
  
==زندگینامه و اظهارنظرها==
+
از دیگر تألیفات مهم وی علاوه بر «اعلام الوری»، [[تفسیر مجمع البیان]] و [[جوامع الجامع (کتاب)|جوامع الجامع]]، [[تاج الموالید، خلاصه زندگانی چهارده معصوم (کتاب)|تاج الموالید]]، [[نثراللآلی|نثر اللآلی]] و اسرار الإمامة می باشد.
  
وی مفسر دانشمند، متكلم فرزانه، عالم جلیل القدر شیعه از علمای بزرگ قرن ششم است كه بیشتر شرح حال نگاران درباره مقام علمی و جایگاه بلند او سخن گفته اند و او را به خوبی و آراستگی ستوده اند. شخصیت علمی و فكری [[طبرسی]] در [[مشهد]] و سبزوار تكون یافت و شكوفا شد و به تدریس و تعلیم و نشر اندیشه های خود پرداخت و در همان جا دیده از جهان فروبست و پیکر پاکش به مشهد مقدس انتقال یافت و هم اکنون مدفن وی در نزدیكی حرم حضرت [[امام رضا]] علیه السلام در آغاز خیابانی معروف به نام او است. طبرسی از مفسران چندگانه نویس است كه سه تفسیر به نگارش درآورده است: [[مجمع البیان]]، [[جوامع الجوامع]] و [[الكاف الشافی]].
+
علمای شیعه مانند [[علامه حلی]]، [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] و [[سید محسن امین]]، هر یک به زبانی در [[عدل|عدالت]] و وثاقت و فضل و جلالت او سخن گفته اند. امین‌الاسلام طبرسى در سال ۵۴۸ هجرى در سبزوار از دنیا رفت در [[مشهد]] مقدس به خاک سپرده شد.
  
==استادان==
+
==محتوای کتاب==
  
شیخ ابوعلی (فرزند [[شیخ طوسی]])، شیخ عبدالجبار قاری رازی، حسن بن حسین بن حسن بن بابویه قمی، امام موفق الدین حسن بن فتح واعظ، سید ابوطالب محمد بن حسین قصبی جرجانی، ابوالفتح عبدالله بن عبدالكریم، شیخ ابوالحسن، شیخ جعفر دوریستی.
+
[[شیخ طبرسی|مرحوم طبرسى]] کتابش را در چهار رکن تدوین کرده است که هر رکن شامل ابوابی و هرکدام از ابواب، مشتمل بر فصول مختلفی است. از شرح زندگانی [[پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه وآله) تا بیان زندگی [[امام صادق]] (علیه السلام) در جلد اول و بقیه محتویات کتاب در جلد دوم است.
  
==شاگردان==
+
ارکان چهارگانه کتاب، عبارتند از:
  
رضی الدین ابونصر حسن بن فضل، رشیدالدین ابوجعفر محمد بن علی بن شهر آشوب، شیخ منتجب الدین رازی، شاذان بن جبرئیل قمی و [[قطب راوندی]].
+
* ۱. الرکن الاول من الکتاب، فى ذکر النبى المصطفى [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلی الله علیه وآله): این رکن، مشتمل بر مطالب زیر است: ذکر نسب و مولد و مدت حیات و وقت وفات آن حضرت؛ ذکر [[معجزات]] آن حضرت؛ ذکر مختصرى از حالات او از لحظه [[بعثت]] تا زمان [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت به مدینه]]، سپس تا زمانى که دستور جهاد را صادر فرمود و...  در پایان این رکن، به خلاصه‌ای از زندگی [[حضرت زهرا]] (علیها السلام) اشاره نموده است.
 +
* ۲. الرکن الثانى فى ذکر امیرالمؤمنین [[امام علی علیه السلام|على بن ابى‌طالب]] (علیه السلام): این رکن، شامل مباحث زیر است: ذکر میلاد، اسماء و القاب و وقت وفات و مدت خلافت و تاریخ عمر آن حضرت؛ ذکر نصوصى که دلالت بر [[امامت]] بلافصل وى پس از پیامبر مى‌کنند؛ ذکر پاره‌اى از نشانه ‌ها و معجزات مؤید امامت وى و...
 +
* ۳. الرکن الثالث، فى ذکر الائمة من ابناء [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]] (علیه السلام): این رکن، داراى مباحث زیر است: زمان ولادت، مقدار عمر، مدت خلافت، لحظه وفات، جایگاه قبر و... حضرت [[امام حسن]] (علیه السلام)؛ تاریخ ولادت، مقدار عمر، دلایل امامت و...[[ امام حسین]] (علیه السلام)؛ القاب و کنیه و تاریخ ولادت و مقدار عمر و وقت وفات و موضع قبر و... تا [[امام حسن عسکری]] (علیه السلام) است.
 +
* ۴. الرکن الرابع من الکتاب، فى ذکر امامة الاثنى عشر و الامام الثانى عشر: این رکن، واجد مطالب زیر است: ذکر پاره‌اى از اخبار که از طریق اهل سنت روایت شده ‌اند و تصریح به تعداد [[ائمه اطهار|ائمه دوازده‌گانه]] نموده ‌اند؛ ذکر برخى از اخبار که از طریق شیعه روایت شده ‌اند و تصریح به امامت دوازده تن از آل محمد (علیهم السلام) دارند؛ ذکر اسم و کنیه و لقب و مولد و زمان ولادت و... [[امام زمان]] (علیه السلام).
  
==تألیفات==
+
==ویژگی‌های کتاب==
 
 
[[الآداب الدینیه للخزانه المعینه]]، الاعلام الوری، [[تاج الولید]]، [[جوامع الجامع]]، [[حقائق الامور]]، [[الشواهد]]، [[عده السفر و عمده الحضر]]، [[العمده فی اصول الدین]]...، [[غنیه العابد و منیه الزاهد]]، [[الكاف الشافی من كتاب الكشاف]]، [[تفسیر الوجیز]]، [[كنور النجاح]]، [[مجمع البیان لعلوم القرآن]].
 
 
 
==معرفی اجمالی كتاب==
 
 
 
مرحوم طبرسى، كتاب خود را به گونه ‌اى گرد آورده كه مورد قبول شيعه و سنى باشد و به همين خاطر تنها از منابع شيعه نقل نكرده، بلكه از حدود 20 كتاب كه منابع او مى‌باشند، 8 كتاب از كتب اهل سنت است و 12 كتاب از كتب شيعه.
 
اركان چهارگانه كتاب، عبارتند از:
 
 
 
1. الركن الاول من الكتاب، فى ذكر النبى المصطفى محمد( ص): اين ركن، مشتمل بر مطالب زير است: ذكر نسب و مولد و مدت حيات و وقت وفات آن حضرت؛ ذكر معجزات آن حضرت؛ ذكر مختصرى از حالات او از لحظه بعثت تا زمان هجرت به مدينه، سپس تا زمانى كه دستور جهاد را صادر فرمود و...
 
 
 
2. الركن الثانى فى ذكر امير المؤمنين على بن ابى طالب( ع): اين ركن، شامل مباحث زير است: ذكر ميلاد، اسما و القاب و وقت وفات و مدت خلافت و تاريخ عمر آن حضرت؛ ذكر نصوصى كه دلالت بر امامت بلافصل وى پس از پيامبر مى‌كنند؛ ذكر پاره‌اى از نشانه ‌ها و معجزات مؤيد امامت وى و...
 
 
 
3. الركن الثالث، فى ذكر الائمة من ابناء امير المؤمنين( ع): اين ركن، داراى مباحث زير است: زمان ولادت، مقدار عمر، مدت خلافت، لحظه وفات، جايگاه قبر و... حضرت [[امام حسن]]( ع)؛ تاريخ ولادت، مقدار عمر، دلايل امامت و...[[ امام حسين]]( ع)؛ القاب و كنيه و تاريخ ولادت و مقدار عمر و وقت وفات و موضع قبر و... امام سجاد( ع) و...
 
 
 
4. الركن الرابع من الكتاب، فى ذكر امامة الاثنى عشر و الامام الثانى عشر: اين ركن، واجد مطالب زير است: ذكر پاره‌اى از اخبار كه از طريق اهل سنت روايت شده ‌اند و تصريح به تعداد ائمه دوازده‌گانه نموده ‌اند؛ ذكر برخى از اخبار كه از طريق شيعه روايت شده ‌اند و تصريح به امامت دوازده تن از آل محمد( ص) دارند؛ ذكر اسم و كنيه و لقب و مولد و زمان ولادت و... [[امام زمان]]( عج).
 
 
 
==وضعیت نشر==
 
 
 
این كتاب به وسیله مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث در سال 1417 ق، به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است. همچنین این کتاب به همت استاد عزیزالله عطاردی به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
 
  
 +
* چون [[شیخ طبرسی]] در دوره‌ای زندگی می‌کرده که [[شیعه|شیعیان]] گرچه در [[ایران]] فراوان بوده‌اند، ولی حکومت در بیشتر نقاط در دست [[اهل سنت]] بوده است، نوشته‌های وی به‌صورتی معتدل نگاشته شده تا باعث تحریک دیگران بر ضد شیعه نشود؛ لذا در شرح زندگی [[حضرت زهرا]](س) در این کتاب، اشاره‌ای به برخورد وی با حاکمیت و روابط میان آن حضرت با دو خلیفه اول ([[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]]) نشده است.
 +
* إعلام الورى، یکى از مشهورترین کتب شرح حال و سیره [[پیامبر اسلام|رسول اکرم]] و [[اهل البیت|اهل‌ بیت]] (ع) است، در این کتاب مطالبى ذکر شده که در کتب مشابه آن دیده نمی‌شود. مرحوم طبرسى که در هر موضوعى از مباحث [[دین]] محقق و صاحب‌نظر است، در این باب نیز بسیار با ذوق و سلیقه عمل کرده است. در شرح مطالب نه طریق افراط را پیموده که خوانندگان را خسته کند و نه طریق تفریط را در پیش گرفته که موضوعات را ناقص بگذارد و خواننده چیزى درک نکند.
 +
* إعلام الورى، از روز نخست در میان علماى شیعه مورد توجه قرار گرفته و همه مؤلفین در کتب خود از آن نقل می‌کنند، [[علامه مجلسى]] در مطاوى «[[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الأنوار]]» تمام این کتاب را نقل کرده و آن را یکى از مآخذ معتبر دانسته است.
 +
* یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب این است که طبرسی کتاب خود را به گونه ‌اى گرد آورده که مورد قبول [[شیعه]] و [[سنی|سنى]] باشد و به همین خاطر تنها از منابع شیعه نقل نکرده، بلکه از حدود ۲۰ کتاب که منابع او مى‌باشند، ۸ کتاب از کتب اهل سنت است و ۱۲ کتاب از کتب شیعه. برخی منابع سنی او عبارت است از: [[صحیح بخاری (کتاب)|صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، دلائل النبوة ابوبکر بیهقى، کتاب المعرفة [[ابن منده]]، عیون الأخبار [[ابن قتیبه دینوری|ابن قتیبه]]، و [[مقاتل الطالبیین (کتاب)|مقاتل الطالبیین]] [[ابوالفرج اصفهانی]].
 
==منابع==
 
==منابع==
*محمدرضا ضميري، کتاب شناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 307-308.
+
*کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، ص ۳۰۷-۳۰۸.
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث 3 [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی
+
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]] [لوح فشرده]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 
 
==متن کتاب اعلام الوری==
 
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42793/ کتاب اعلام الورى]
 
  
[[رده:منابع حدیثی]]
+
[[رده:منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]][[رده:منابع با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:سرگذشت نامه ها]][[رده:آثار فضل بن حسن طبرسی]]
[[رده:منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]]
 
[[رده:آثار فضل بن حسن طبرسی]]
 
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۸

اعلام الورى.jpg
نویسنده فضل بن حسن طبرسى
موضوع سرگذشتنامه چهارده معصوم
زبان عربی
تعداد جلد ۲

إعلام الورى

کتاب «إعلام الورى بأعلام الهدى»، نوشته فضل بن حسن طبرسى (م، ۵۴۸ ق)، درباره زندگی‌نامه و فضایل چهارده معصوم (علیهم‌السلام) به زبان عربى است. طبرسی کتاب خود را به گونه‌اى گرد آورده که مورد قبول شیعه و سنى باشد و به همین خاطر از منابع اهل سنت نیز نقل کرده است.

مؤلف

امین‌الاسلام فضل بن حسن طبرسى (۵۴۸-۴۶۸ ق)، مفسر، فقیه، متکلم و محدث نامدار شیعه در سده ششم قمرى است. از اساتید ایشان مى‌توان به: ابوعلى بن شیخ طوسی و شیخ جعفر دوریستى اشاره نمود. و عالمان بزرگی چون قطب راوندی، ابن شهر آشوب، شیخ منتجب الدین رازی، ابن شهر آشوب، قطب الدین راوندى، شاذان بن جبرئیل قمی، از شاگردان او هستند.

از دیگر تألیفات مهم وی علاوه بر «اعلام الوری»، تفسیر مجمع البیان و جوامع الجامع، تاج الموالید، نثر اللآلی و اسرار الإمامة می باشد.

علمای شیعه مانند علامه حلی، علامه مجلسی و سید محسن امین، هر یک به زبانی در عدالت و وثاقت و فضل و جلالت او سخن گفته اند. امین‌الاسلام طبرسى در سال ۵۴۸ هجرى در سبزوار از دنیا رفت در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.

محتوای کتاب

مرحوم طبرسى کتابش را در چهار رکن تدوین کرده است که هر رکن شامل ابوابی و هرکدام از ابواب، مشتمل بر فصول مختلفی است. از شرح زندگانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) تا بیان زندگی امام صادق (علیه السلام) در جلد اول و بقیه محتویات کتاب در جلد دوم است.

ارکان چهارگانه کتاب، عبارتند از:

  • ۱. الرکن الاول من الکتاب، فى ذکر النبى المصطفى محمد (صلی الله علیه وآله): این رکن، مشتمل بر مطالب زیر است: ذکر نسب و مولد و مدت حیات و وقت وفات آن حضرت؛ ذکر معجزات آن حضرت؛ ذکر مختصرى از حالات او از لحظه بعثت تا زمان هجرت به مدینه، سپس تا زمانى که دستور جهاد را صادر فرمود و... در پایان این رکن، به خلاصه‌ای از زندگی حضرت زهرا (علیها السلام) اشاره نموده است.
  • ۲. الرکن الثانى فى ذکر امیرالمؤمنین على بن ابى‌طالب (علیه السلام): این رکن، شامل مباحث زیر است: ذکر میلاد، اسماء و القاب و وقت وفات و مدت خلافت و تاریخ عمر آن حضرت؛ ذکر نصوصى که دلالت بر امامت بلافصل وى پس از پیامبر مى‌کنند؛ ذکر پاره‌اى از نشانه ‌ها و معجزات مؤید امامت وى و...
  • ۳. الرکن الثالث، فى ذکر الائمة من ابناء امیرالمؤمنین (علیه السلام): این رکن، داراى مباحث زیر است: زمان ولادت، مقدار عمر، مدت خلافت، لحظه وفات، جایگاه قبر و... حضرت امام حسن (علیه السلام)؛ تاریخ ولادت، مقدار عمر، دلایل امامت و...امام حسین (علیه السلام)؛ القاب و کنیه و تاریخ ولادت و مقدار عمر و وقت وفات و موضع قبر و... تا امام حسن عسکری (علیه السلام) است.
  • ۴. الرکن الرابع من الکتاب، فى ذکر امامة الاثنى عشر و الامام الثانى عشر: این رکن، واجد مطالب زیر است: ذکر پاره‌اى از اخبار که از طریق اهل سنت روایت شده ‌اند و تصریح به تعداد ائمه دوازده‌گانه نموده ‌اند؛ ذکر برخى از اخبار که از طریق شیعه روایت شده ‌اند و تصریح به امامت دوازده تن از آل محمد (علیهم السلام) دارند؛ ذکر اسم و کنیه و لقب و مولد و زمان ولادت و... امام زمان (علیه السلام).

ویژگی‌های کتاب

  • چون شیخ طبرسی در دوره‌ای زندگی می‌کرده که شیعیان گرچه در ایران فراوان بوده‌اند، ولی حکومت در بیشتر نقاط در دست اهل سنت بوده است، نوشته‌های وی به‌صورتی معتدل نگاشته شده تا باعث تحریک دیگران بر ضد شیعه نشود؛ لذا در شرح زندگی حضرت زهرا(س) در این کتاب، اشاره‌ای به برخورد وی با حاکمیت و روابط میان آن حضرت با دو خلیفه اول (ابوبکر و عمر) نشده است.
  • إعلام الورى، یکى از مشهورترین کتب شرح حال و سیره رسول اکرم و اهل‌ بیت (ع) است، در این کتاب مطالبى ذکر شده که در کتب مشابه آن دیده نمی‌شود. مرحوم طبرسى که در هر موضوعى از مباحث دین محقق و صاحب‌نظر است، در این باب نیز بسیار با ذوق و سلیقه عمل کرده است. در شرح مطالب نه طریق افراط را پیموده که خوانندگان را خسته کند و نه طریق تفریط را در پیش گرفته که موضوعات را ناقص بگذارد و خواننده چیزى درک نکند.
  • إعلام الورى، از روز نخست در میان علماى شیعه مورد توجه قرار گرفته و همه مؤلفین در کتب خود از آن نقل می‌کنند، علامه مجلسى در مطاوى «بحار الأنوار» تمام این کتاب را نقل کرده و آن را یکى از مآخذ معتبر دانسته است.
  • یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب این است که طبرسی کتاب خود را به گونه ‌اى گرد آورده که مورد قبول شیعه و سنى باشد و به همین خاطر تنها از منابع شیعه نقل نکرده، بلکه از حدود ۲۰ کتاب که منابع او مى‌باشند، ۸ کتاب از کتب اهل سنت است و ۱۲ کتاب از کتب شیعه. برخی منابع سنی او عبارت است از: صحیح بخاری، صحیح مسلم، دلائل النبوة ابوبکر بیهقى، کتاب المعرفة ابن منده، عیون الأخبار ابن قتیبه، و مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی.

منابع

  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، ص ۳۰۷-۳۰۸.
  • نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.