من حديث النبيّ يكون لهذه الاُمّة اثناعشر قيّماً (کتاب)

کتاب «مِن حديث النبیّ يكون لهذه الاُمّة اثناعشرَ قيّماً» تألیف علامه سید مرتضی عسکری (م ۱۴۲۸ ق)، در اثبات حقانیت امامان دوازده‌گانه شیعه و ردّ شبهات مخالفان با استناد به احادیث ذکر شده در منابع اهل سنت و به‌ دور از تعصبات مذهبی است.

نویسنده	سید مرتضی عسکری
موضوع	ائمه اطهار علیهم‌السلام
زبان	عربی
تعداد جلد	۱

مؤلف

علامه سید مرتضی عسکری (۱۳۳۲-۱۴۲۸ ق)، فقیه، متکلم و محقق بزرگ شیعه معاصر و از شاگردان امام خمینى و آیت‌الله مرعشى نجفى بود.

وی خدمات و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده ای را در عراق و ایران موجب شد. علامه عسکری همچنین با تحقیقات و تألیفات ارزشمند خود، راه نوینی در تبیین اسلام شیعی و دفاع از آن ارائه داد.

برخی از تأیلفات ارزشمند او عبارتند از: معالم المدرستین، نقش ائمه در احیاء دین، القرآن الکریم و روایات المدرستین، عقائد الإسلام من القرآن الکریم، قیام الأئمّة بإحیاء الدین، دور الأئمّة فی إحیاء السنّة، مصطلحات إسلامیه، علی مائدة الکتاب والسنّه.

معرفی کتاب

یکی از تألیفات علامه سید مرتضی عسکری، کتاب «على مائدة الكتاب و السنة» می‌باشد که در پاسخ به شبهات متعدد وهابیت علیه مکتب اهل بیت (علیهم السلام) تألیف شده بود. این مجموعه در زمان حیات ایشان، به صورت کتابچه‌های چند قسمتی منتشر شده که هر کتابچه‌ای به یک موضوع می‌پردازد. مبحث «مِن حديث النبیّ يكون لهذه الاُمّة اثناعشرَ قيّماً» (از حدیث پیامبر: برای این امت دوازده سرپرست خواهد بود)، قسمت ششم از این کتاب شانزده جلدی است.

کتاب «مِن حديث النبیّ يكون لهذه الاُمّة اثناعشرَ قيّماً» به شیوه علمی با استناد به منابع معتبر اهل سنت به‌ دور از تعصبات مذهبی نگارش شده است.

محتوای کتاب

کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه و شش مبحث است. نویسنده در مقدمه به وحدت پیرامون کتاب و سنت توصیه کرده و تنازع بر مسائل اختلافی از داخل و فعالیت‌های دشمنان از خارج را سبب ایجاد تفرقه امت اسلامی دانسته است. ایشان در مواجهه با مسائل اختلافی بین مسلمین با توجه به آیه شریفه «فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَي اللَّهِ وَ الرَّسُولِ» (نساء: ۵۹)، به مراجعه به کتاب و سنت توصیه نموده و می‌گوید در مسائل اختلافی هر آنچه از طریق کتاب و سنت استنباط شد به اذن خداوند همان باعث وحدت کلمه می‌شود.

در اولین مبحث کتاب، احادیثی از پیامبر(ص) که تعداد امامان در آن‌ها قید شده، آمده است. نویسنده، روایاتی که در این رابطه در صحاح و مسانید اهل سنت ذکر شده را در این بخش، بدون ذکر سند آورده و با عبارت «فی روایه» یا «روی فلان» متذکر شده است. به‌عنوان‌ مثال: مسلم از جابر بن سمره روایت کرده که از پیامبر(ص) شنیدم که فرمود: همواره دين پابرجاست تا آن‌که قيامت برپا شود یا دوازده خليفه براى شما باشد كه همه آنان از قريش هستند.

در روایت دیگری، ابن مسعود از رسول خدا(ص) نقل می‌کند، که پیامبر فرمود: تعداد خلفای بعد از من به تعداد اصحاب حضرت موسی(ع) است.

نویسنده در ادامه با توجه به کتاب تورات و متن عبری آن، به اثبات وجود دوازده امام از نسل حضرت اسماعیل(ع) می‌پردازد.

ایشان در انتهای این مباحث، خلاصه و نتیجه مطالب پیشین را چنین بیان می‌دارد: تعداد ائمه در این امت، دوازده نفرند که به‌توالی خواهند آمد و پس از دوازدهمین آن‌ها عمر دنیا به پایان خواهد رسید.

علمای اهل سنت در بیان مقصود از دوازده نفر در این روایات دچار تحیر شده‌اند، لذا نظرات مختلفی ارائه داده‌اند؛ ابن عربی در شرح سنن ترمزی به جهت تکمیل لیست دوازده‌نفری، پس از اسامی خلفای چهار‌گانه، نام امام حسن(ع)، معاویه و یزید و دیگر خلفای اموی را ذکر کرده است. یا این‌که سیوطی منظور روایات را آمدن دوازده خلیفه در تمام مدت اسلام تا روز قیامت دانسته که به حق عمل کنند، حتی اگر پشت سر هم نباشند.

نویسنده در ادامه مطالب، روایاتی از اهل سنت را ارائه کرده که به اسامی دوازده نفر یا تعدادی از آن‌ها و یا حتی در برخی به طهارت و عصمت آن‌ها هم اشاره شده است؛ مثلاً جوینی از رسول خدا(ص) نقل کرده که او فرمود: من و علی و حسن و حسین و نه نفر از فرزندان حسین، مطهر و معصوم هستیم. نویسنده اختفای چنین احادیثی از امت اسلامی را از سیاست حاکمان دانسته است.

علامه عسکری در مبحث پایانی کتاب، لازم می‌داند که ائمه دوازده‌گانه شیعه را به ترتیب با ذکر نام، پدر، مادر، کنیه، لقب، مولد و وفات معرفی کند تا معلوم شود که مجموع روایات تنها بر امامان دوازده‌گانه شیعه مطابقت دارد و نه غیر آن‌ها.

منابع

• نرم افزار نور الولایة، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
• "مجموعه علی مائدة الکتاب و السنة"، مرکز مطالعات اسلامی علامه عسکری.