آیه 36 سوره زمر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ ۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ

مشاهده آیه در سوره


<<35 آیه 36 سوره زمر 37>>
سوره : سوره زمر (39)
جزء : 24
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

آیا خدای (مهربان) برای بنده‌اش کافی نیست؟ و مردم (مشرک) تو را از قدرت غیر خدا می‌ترسانند! و هر که را خدا به گمراهی خود واگذارد دیگر او را هیچ راهنمایی نخواهد بود.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Does not Allah suffice [to defend] His servant? They would frighten you of others than Him. Yet whomever Allah leads astray, has no guide,

معانی کلمات آیه

«کَافٍ»: کافی و بسنده.

نزول

معمر گوید: مردى به من گفت که مشرکین و کفار به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتند: باید از طعن و شتم خدایان ما دست بردارى و در غیر این صورت ممکن است به تو از جانب ما صدمات و لطماتى وارد آید سپس این آیه نازل گردید.[۱]

مفسرین گویند: این آیه نازل گردید همچنانی که سوره فاتحه نیز دو بار نازل گردیده است، یکبار در مکه و بار دیگر در مدینه، این آیه نیز یکبار براى رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد.

هنگامى که کفار مکه براى هلاک پیامبر کوشش نمودند و خواستند با مکر و حیله نیت پلید خود را اجرا نمایند و بار دیگر براى خالد بن ولید نازل گردید هنگامى که پیامبر او را مامور نموده بود که درختى را که کفار معبود خویش قرار داده و مى پرستیدند از بیخ و بن برکند مشرکین نزد خالد آمدند و او را از عاقبت اجراى این دستور ترسانیدند و به او گفتند: اگر این کار را انجام دهد لات و عزى او را دیوانه کند و نابود سازد. خالد بن ولید نیز ترسید و نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و این آیه نازل گردید و خالد رفت و درخت مزبور را از بیخ و بن برکند.[۲]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ وَ يُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ «36»

آيا خداوند براى بنده‌اش كافى نيست؟ و مردم تو را از غير خدا مى‌ترسانند و هر كه را خدا گمراه كند پس هيچ راهنمايى براى او نخواهد بود.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌8، ص: 171

وَ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ مُضِلٍّ أَ لَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِي انْتِقامٍ «37»

و هر كه را خداوند هدايت كند، پس هيچ گمراه كننده‌اى براى او نيست، آيا خداوند، نفوذناپذير و صاحب انتقام نيست.

نکته ها

بت پرستان به پيامبر اسلام مى‌گفتند: اگر بت‌هاى ما را تحقير كنى، به تو بلا و آزار مى‌رسد. اين آيه نازل شد و به حضرت دلدارى داد كه: «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ»

قرآن، با تعبيرهاى گوناگونى مصونيّت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را از انواع توطئه‌ها مطرح كرده است: نظير آيه‌ى‌ «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» «1» و «إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ» «2» چنانكه خداوند نوح را از غرق شدن و ابراهيم را از آتش و موسى را از خطر فرعون و عيسى را از به دار آويخته شدن حفظ كرد.

وظيفه‌ى ما در هر شرايطى بندگى خداست. در حديث مى‌خوانيم: «من أصبح و همومه هم واحد، كفاه الله هموم الدنيا و الآخرة» «3» كسى كه همه‌ى تلاش و همتش بندگى خدا باشد، خداوند خواسته‌هاى دنيا و آخرتش را برآورده مى‌كند.

پیام ها

1- اگر انسان بنده‌ى خدا شد، بيمه مى‌شود و خداوند امور او را كفايت و كفالت مى‌كند. «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ»

2- در برابر تهديدهاى دشمنان، با ياد امداد و تكفّل الهى، خود را آرام كنيم. «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ وَ يُخَوِّفُونَكَ»

3- ابزار كافران، ايجاد محيط رعب و وحشت است. «يُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ»

4- هدايت و ضلالت به دست خداست، «يُضْلِلِ اللَّهُ‌- يَهْدِ اللَّهُ» لكن مقدّمات دريافت هدايت يا محروم شدن از آن، به دست انسان است. چنانكه در آيات‌

«1». مائده، 67.

«2». حجر، 95.

«3». تفسير روح البيان.

جلد 8 - صفحه 172

ديگر مى‌خوانيم: «يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ» «1» و «لا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ» «2»

5- از كمى تعداد و امكانات نترسيد، از اين بترسيد كه از مدار بندگى خدا بيرون رويد، كه اگر بنده‌ى او باشيد هيچ قدرتى شما را نمى‌شكند. «فَما لَهُ مِنْ مُضِلٍّ»

6- انسان موجودى است كه در سنگدلى به جايى مى‌رسد كه هيچ راهنمايى در او مؤثّر نيست. «فَما لَهُ مِنْ هادٍ» و در ايمان به جايى مى‌رسد كه هيچ حادثه‌اى او را منحرف نمى‌كند. «فَما لَهُ مِنْ مُضِلٍّ»

7- گمراه شدن انسان از سوى خداوند بى مقدّمه نيست، كيفر عملكرد خود انسان است. «ذِي انْتِقامٍ»

8- حمايت خداوند گاهى در قالب تكفل بنده است و گاهى در قالب انتقام از مخالفان. «ذِي انْتِقامٍ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر عبدالرزاق.
  2. پرش به بالا تفسیر کشف الاسرار.

منابع

آرشیو عکس و تصویر