آیه 161 سوره بقره
| <<160 | آیه 161 سوره بقره | 162>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آنان که کافر شده و به عقیده کفر مردند البته بر آن گروه، خدا و فرشتگان و مردمان همه لعن می‌فرستند.
قطعاً کسانی که کافر شدند، و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر آنان است.
كسانى كه كافر شدند، و در حال كفر مردند، لعنت خدا و فرشتگان و تمام مردم بر آنان باد.
بر آنان كه كافر بودند و در كافرى مُردند لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم باد.
کسانی که کافر شدند، و در حالِ کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها خواهد بود!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«وَ هُمْ کُفَّارٌ»: و حال آن که کافر باشند. «أَجْمَعِینَ»: جملگی. همگی. این واژه تأکید است و شامل کافران نیز می‌گردد، زیرا که در روز قیامت کافران هم یکدیگر را نفرین می‌کنند.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«161» إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ
همانا كسانى كه كافر شدند و در حال كفر از دنيا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و مردم، همگى بر آنها خواهد بود.
«162» خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ
(آنان براى) هميشه در آن (لعنت و دورى از رحمت پروردگار) باقى مى‌مانند، نه از عذابِ آنان كاسته مى‌شود و نه مهلت داده مى‌شوند.
جلد 1 - صفحه 249
نکته ها
در آيه‌ى قبل بيان شد كه اگر كتمان كنندگان، توبه كرده و حقايق را بيان نمايند، مورد لطف الهى قرار مى‌گيرند. در اين آيه مى‌فرمايد: امّا اگر كفّار توبه نكرده و در حال كفر بميرند، باز همان لعنت خداوند و فرشتگان و تمام مردم گريبان‌گير آنان خواهد بود.
سؤال: در آيه، لعنت همه‌ى مردم بر كفّار مطرح شده است، ولى ناگفته پيداست كه بعضى از مردم، خودشان كافر يا دوست كافرند، پس لعنت همه مردم در آيه به چه معنا مى‌باشد؟
پاسخ: لعنت، در دنيا و آخرت مطرح است. كسانى كه در دنيا دوست كفّار يا خود كافرند، در آخرت لعنت خواهند شد. «كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها» «1»
يكى از درخواست‌ها و دعاهاى اولياى خدا، مسلمان مردن است. حضرت يوسف از خداوند مى‌خواهد كه مسلمان بميرد: «تَوَفَّنِي مُسْلِماً» «2» حضرت ابراهيم و يعقوب به فرزندان خود سفارش مى‌كنند كه «فَلا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» «3» نميريد مگر اينكه مسلمان يعنى تسليم پروردگار باشيد.
پیام ها
1- اصرار بر كفر ودر حال كفر مردن، دورى ابدى انسان را از رحمت الهى بدنبال دارد. «ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ ... عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ»
2- آنچه مهم است، پايان عمر انسان است كه آيا با ايمان مى‌ميرد يا بى‌ايمان. «ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ»
«1». اعراف، 38.
«2». يوسف، 101.
«3». بقره، 132.
تفسير نور(10جلدى)، ج1، ص: 250
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ (161)
چون حق تعالى بيان حال تائبين كتمان حق را فرمود، در عقب آن حال آنانكه بدون توبه از كفر و كتمان از دنيا بروند بيان فرمايد:
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا: بدرستى كه آنانكه كافر شدند به خدا و پيغمبر و كتمان نمودند حق را، وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ: و مردند در حالى كه ايشان كافر بودند، أُولئِكَ عَلَيْهِمْ: آن جماعت برايشان است، لَعْنَةُ اللَّهِ: دورى رحمت خدا بعد از موت، وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ: و لعنت ملائكه و مردمان تماما در حالتى كه به هيئت اجتماع مجتمع باشند در لعن كردن.
تنبيه: اسناد لعن به كفار در حال موت با آنكه در تمام حالات كفر ملعونند، به جهت آنست كه تا دلالت كند بر آنكه لعن مشروط است به مردن در حال كفر، چه اگر ايمان آورند و بميرند، ملعون و معذب نباشند.
و در لعن جميع مردمان با آنكه بعضى لعن كافر ننمايند مانند اولاد آنها چند وجه است: 1- مراد هر فردى از افراد آدميان لعن كفار نمايند، يا در دنيا يا در آخرت يا در هر دو. 2- مراد ناس مؤمنان باشند، چنانچه گفته شده ناس حقيقى مؤمنان هستند. 3- هيچكس امتناع نكند از لعن ظالمان، و كفار داخلند در ظالمان، زيرا ظالم به نفس خود هستند به سبب كفر.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ (161)
ترجمه
بدرستيكه آنانكه كافر شدند و مردند با آنكه آنها كافران بودند آنگروه
جلد 1 صفحه 205
بر آنها لعنت خدا است و فرشتگان و مردم تمامى.
تفسير
كفر انكار نبوت محمد (ص) و ولايت على (ع) است و لعنت استقرار آنها است در دورى از رحمت.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُم كُفّارٌ أُولئِكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللّه‌ِ وَ المَلائِكَةِ وَ النّاس‌ِ أَجمَعِين‌َ (161)
«1» مجلد اول صفحه 180
جلد 2 - صفحه 269
(محققا كساني که كافر شدند و مردند در حالي که كافر بودند، لعنت خدا و ملائكه و مردم همگي بر آنان خواهد بود) اينکه آيه شريفه بمنزله استثناء از استثناء است يعني كساني که توبه كرده و اصلاح نمودند (و ما انزل اللّه) را بيان داشتند از مورد لعن بيرونند بشرط اينكه در اينکه عالم توبه كرده و تدارك نمايند اما كساني که قبل از موت موفق بتوبه نشوند و با حال كفر از دنيا بروند مورد لعن خدا و ملائكه و همه مردم خواهند بود و لو در حين موت يا بعد از موت يا در قيامت پشيمان شوند که براي آنها سودي نخواهد بود و مسلما همه كفار در روز قيامت نادم ميشوند و يكي از اسماء قيامت يوم الحسرة و الندامة است ولي اينکه توبه و ندامت نتيجه‌اي نخواهد داشت و اينکه مطلب مفاد بسياري از آيات شريفه است مانند آيه شريفه وَ لَيسَت‌ِ التَّوبَةُ لِلَّذِين‌َ يَعمَلُون‌َ السَّيِّئات‌ِ حَتّي إِذا حَضَرَ أَحَدَهُم‌ُ المَوت‌ُ قال‌َ إِنِّي تُبت‌ُ الآن‌َ وَ لَا الَّذِينَ يَمُوتُون‌َ وَ هُم كُفّارٌ«1» و آيه شريفه آلآن‌َ وَ قَد عَصَيت‌َ قَبل‌ُ«2» که درباره توبه فرعون است و غير اينها از آيات ديگر.
كلمه اجمعين تأكيد براي النّاس است و عموم مردم را شامل ميشود و لذا اينکه اشكال توهم ميشود که عموم مردم كفار را لعن نميكنند زيرا بسياري از مردم كافرند و كفار که خودشان را لعنت نميكنند!
و جواب از اشكال اينست که اولا مفاد اينکه آيه با آيه قبل متفاوت است زيرا در آيه قبل اخبار از لعن خدا و لاعنين است و مفاد اينکه آيه انشاء است يعني لعنت خدا و ملائكه و همه مردم بر اينان باد خواه لعنت بكنند يا نكنند و ثانيا لعن بمعني طرد و تبعيد از رحمت حق است و عمده آن در قيامت است زيرا در دنيا
1- سورة النساء آيه 22
2- سوره يونس آيه 91
جلد 2 - صفحه 270
رحمت رحماني حق شامل حال كفار هم ميشود، و فرداي قيامت حتي خود كفار يكديگر را لعن ميكنند چنانچه صريح آيه شريفه است وَ يَلعَن‌ُ بَعضُكُم بَعضاً«1» و ثالثا كفر بمعني ستر حق است و اينکه خوي زشت و بدي است که همه عقلا آن را مذموم ميدانند مانند ظلم و بخل و كبر و ساير اخلاق رذيله بنا بر اينکه كفار هم كفر را مذموم دانسته و كافر را مذمت ميكنند و اختلاف در مصداق است بنا بر اينکه كافر هم كفار را لعن ميكند اگر چه خود و هم كيشان خود را كافر نميداند، و شايد مفاد حديث شريفي که از حضرت باقر (ع) در اغلب كتب مانند مجمع و جامع و سفينه نقل كرده‌اند که فرمود: «
ان اللعنة اذا خرجت من في صاحبها ترددت بينها فان وجدت مساغا و الا رجع الي صاحبها
» همين باشد، زيرا مساغ لعن كافر است و اگر صاحب لعن كافر باشد بخودش برميگردد.
و نكته ديگر که از اينکه آيه استفاده ميشود اينست که قبولي توبه وجوب عقلي ندارد بلكه وجوب آن از باب وعده خدا که تخلف آن محال است و وعده خدا مربوط بقبل از موت است.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 161)- آنها که کافر می‌میرند! در آیات گذشته، نتیجه کتمان حق را دیدیم، این آیه و آیه بعد در تکمیل آن اشاره به افراد کافری می‌کند که به اجابت و کتمان و کفر و تکذیب حق تا هنگام مرگ ادامه می‌دهند، نخست می‌گوید:
«کسانی که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خدا و فرشتگان و همه مردم بر آنها خواهد بود» (إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ).
این گروه نیز همانند کتمان کنندگان حق گرفتار لعن خدا و فرشتگان و مردم می‌شوند با این تفاوت که چون تا آخر عمر بر کفر، اصرار ورزیده‌اند طبعا راه
ج1، ص146
بازگشتی برایشان باقی نمی‌ماند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
