مدینة المعاجز (کتاب)

نویسنده	سید هاشم بحرانی
موضوع	احادیث شیعه/ معجزات
زبان	عربی
تعداد جلد	8
مدینة المعاجز

«مَدينةُ مَعاجز الأئمة الاثني عَشَر وَ دَلائلُ الحُجَج عَلى البَشَر» مشهور به «مدینه المعاجز» كتابى است از عالم شیعی، سید هاشم بحرانی که درباره معجزات ائمه اثنی عشر شيعه و به زبان عربى نگارش يافته است.

درباره مؤلف

سید هاشم توبَلانی بحرانی مشهور به علامه بحرانی از فقها، محدثین و مفسرین شیعه در قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری قمری و اهل بحرین است. او مرجعیت دینی و اجتماعی اهالی بحرین را بر عهده داشت. کتاب تفسیری البرهان فی تفسیر القرآن از اوست. شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعه شاگرد اوست. بحرانى‌ در 1107 يا 1109ق‌ وفات‌ يافت‌ و پيكرش‌ در توبَلى‌، در گورستان‌ مشهور ماتينى‌ به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.

نحوه تألیف کتاب

کتاب حاضر در هشت جلد، داراى دوازده باب، به عدد امامان دوازده گانه شیعه عليهم السلام، است که ذیل هر باب مؤلف به نقل معجزات یکى از ائمه عليهم السلام پرداخته است. مؤلف در هر باب، جداگانه به بیان معجزات امامان معصوم عليهم السلام پرداخته و درباره معجزات ایشان حدود دو هزار و شصت و شش معجزه را ذکر مى‌کند و در ذیل برخى معجزات به نقل روایات متعددى از منابع و مصادر معتبر مورد قبول فریقین مى‌پردازد.

منابع کتاب

نويسنده در آغاز كتاب از بيش از صد كتاب كه در موضوع امامت تا زمان وى نوشته شده، نام مى برد و به آثارى چون: كتاب «الامامة الكبير»، ابراهيم بن محمد بن سعيد ابن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود ثقفى، كتاب «الاستشفاء في الامامة»، اسماعيل بن على بن اسحاق بن ابى سهل بن نوبخت، كتاب «امامة على علیه السلام، ابن خالويه، كتاب «الامامة»، ابومحمد حكم بن هشام بن حكم، كتاب «الامامة الكبير»، فضل بن شاذان و... اشاره مى كند.

ارزش کتاب

اين كتاب از فخيمترين آثارى است كه درباره معجزات ائمه اطهار عليهم السلام نگاشته شده و از اين ويژگى مهم برخوردار است كه در اكثر موارد به نقل معجزاتى مى پردازد كه راويان شيعى و سنى در آن اتفاق نظر دارند و برخى احادیث اين كتاب از روایات صحاح سته اهل سنت هستند.

عليرغم اين ويژگى، در برخى موارد روايات تكرارى به چشم مى خورد، مثلا حديثى را كه در مورد معجزات حضرت امیرالمومنین علیه السلام نقل مى كند به عينه در مورد معجزات امام حسن و امام حسین عليهماالسلام نيز روايت مى كند.

علاوه بر اين در مواردى چند احاديثى نقل مى كند كه با مقام عصمت ائمه معصومين عليهم السلام ناسازگار است. همچنين در پاره اى موارد حديثى را ذكر مى كند كه هيچ اثرى از آن در آثارى كه تا زمان وى نگاشته شده موجود نمى باشد.

نسخه شناسى

علامه بحرانى در سوم جمادی الاول سال 1090 هـ.ق از نگارش اين اثر فراغت يافته است. استنساخ اين اثر در سال 1290 هـ.ق به قلم على بن عباس قزوينى صورت گرفته و نخستين بار قبل از سال 1300 هـ.ق و بار دوم در سال 1300 هـ.ق به چاپ رسيده است.

نسخه خطى اين كتاب در كتابخانه آل عصفور بوشهر و نيز اداره اوقاف مركزى ايران نگهدارى مى شود كه متاسفانه نسخه اى ناقص است و تاكنون نسخه اى كامل از اين كتاب كه شامل تمام معجزات ائمه معصومين علیهم السلام باشد، بدست نيامده است.

نسخه حاضر در برنامه در قطع وزیرى با جلد گالینگور در هشت جلد (ج اول ۵۵۹ صفحه، ج دوم ۴۹۲ صفحه، ج سوم ۵۶۱ صفحه، ج چهارم ۴۴۳ صفحه، ج پنجم ۴۷۳ صفحه، ج ششم ۴۶۳ صفحه، ج هفتم ۶۸۱ صفحه و ج هشتم ۳۹۹صفحه) توسط موسسه المعارف الاسلامیه، در قم منتشر شده است.

منابع

• سيد هاشم بحرانى، مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر و دلائل الحجج على البشر، جلد1، صفحه5، قم، موسسة المعارف الاسلامية، 1413 ق.
• [ویکی شیعه]، بازیابی: 5 خرداد 1398.
• علامه مهرى، سيدمصطفى؛ گلشن ابرار، جلد اول، ص 242-248.

متن کتاب

مَدينةُ مَعاجز الأئمة الاثني عَشَر وَ دَلائلُ الحُجَج عَلى البَشَر