معدن الجواهر (کتاب)
معدن الجواهر و ریاضه الخواطر
محتویات
مؤلّف
ابوالفتح محمد بن عثمان كراجكی (م 449 هـ.ق)
زندگی‌نامه
وی در قرن چهارم هجری قرن شكوفایی علم و دانش در سرزمین‌های اسلامی به دنیا آمد. او از درخشان‌ترین چهره‌های علمی نیمه اول قرن پنجم و معاصر با شیخ طوسی است. او اندیشمندی بزرگ، فقیه، اصولی، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، ادیب و آگاه به علوم حدیث، فلسفه، كلام، نحو، اخلاق، تاریخ، رجال، تفسیر و طب بوده و بیش از هشتاد تألیف با ارزش دارد. شهید اول از وی تعبیر به علامه می‌كند.
اساتید
شیخ مفید، سید مرتضی، ابویعلی جعفری، شیخ طوسی، ابن شاذان قمی.
شاگردان
شیخ عبدالرحمن خزاعی، ابومحمد حبشی، سید ابوالفضل علوی، عبدالعزیز بن ابی كامل، ابی عبدالله حسین بن هبه الله طرابلسی.
تألیفات
روضه العابدین و نزهه الزاهدین، كنزالفوائد، الرساله الناصریه، التلقین لاولاد المؤمنین.
معرفی اجمالی كتاب
این كتاب در آداب، حِكَم، سخنان پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم‌السلام و سخنان دیگر پیامبران الهی، حكما و زهاد می‌باشد.
كتاب حاضر به سبك كتاب خصال شیخ صدوق است. مؤلف در این كتاب روایات و مطالبی كه اعداد در آن‌ها بكار رفته را به ترتیب از یك تا ده آورده است.
نكته دیگر این كه در این كتاب ابتدا سخنان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و سپس سخنان ائمه علیهم‌السلام و بعد از آن سخنان دیگر پیامبران الهی و در آخر، سخنان شخصیت‌های اسلامی یا برخی از فلاسفه و حكمای گذشته آمده است.
این كتاب از لحاظ ادبی یك اثر بسیار ارزشمند و قابل توجه است كه بسیاری از موضوعات اخلاقی را جمع‌آوری نموده و با سبكی بسیار زیبا انسان را با سخنان گرانبهای پیامبران و اولیای الهی و انسان‌‌های برجسته و اندیشمندان بزرگ آشنا می‌سازد.
روایات این كتاب مرسله بوده و مؤلف برای كم‌شدن حجم آن به اسناد روایات اشاره نكرده تا بتواند حجم گسترده‌تری از سخنان ارزشمند بزرگان دین و دانش را در این كتاب كوچك جمع‌آوری نماید. علاوه بر آن، روایات این كتاب در بسیاری دیگر از منابع معتبر روایی موجود می‌باشد و متن روایات نیز، خود بهترین شاهد بر ارزش و اعتبار آن است. شیخ عباس قمی این كتاب را به فارسی ترجمه كرده و با نام نزهه النواظر به چاپ رسانده است. این كتاب از جمله كتاب‌های اخلاقی و تربیتی است كه می‌تواند در تذكیه نفس و خودسازی مؤثر باشد.
وضعیت نشر
كتاب حاضر به وسیله استاد سید احمد حسینی تحقیق و تصحیح شده و توسط انتشارات كتابخانه مرتضویه تهران در سال 1394 هجری قمری در یك جلد به زبان عربی چاپ شده است.
منابع
حافظ فرزانه/ مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي حوزه علميه، سایت اندیشه قم
متن کتاب معدن الجواهر
