نشاط اصفهانی
عبدالوهاب نشاط اصفهانی (وفات: 1244 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به نشاط. ملقب به معتمدالدوله.
از سادات موسوى بود و در اصفهان به دنیا آمد. وى در زادگاه خود با شعر و ادب فارسى و عربى و دانشهاى مختلف از جمله ریاضى و حكمت الهى و منطق آشنا شد و در هنر خوشنویسى نیز مهارت یافت. او خطوط نستعلیق، شكسته تعلیق و به ویژه شكسته نستعلیق را خوش مىنوشت و روش درویش عبدالمجید را استادانه تقلید مىكرد.
نشاط یكى از دوستداران سبك بازگشت ادبى بود و در آن زمان كه شهر اصفهان مركز این جنبش و رستاخیز شعر و ادب بود، محفلش مجمع شعرا و ظرفا بود. او در 1218 ق به تهران آمد و به دربار فتحعلى شاه قاجار راه یافت و سمت دبیرى و منشى گرى و لقب معتمدالدوله گرفت و پس از چندى به سرپرستى دیوان (تشکیلات اداری) رسائل گمارده شد.
بیشتر احكام سلطنتى و فرامین رسمى و نامههاى خصوصى شاه و عقدنامهها و وصیتنامههاى افراد خاندان سلطنت با خط و انشاى او تحریر مىشد و تا پایان عمر عهدهدار این سمت بود. وى یك باراز طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون اول رسید. نشاط به بیمارى سل در تهران درگذشت. نشاط در سرودن غزل، قصیده، تركیب بند، مثنوى، قطعه، رباعى و ترانه توانا بود.
مجموعه غزلها، قصیدهها، مثنوى ها، رباعى ها، قطعهها و تك بیتهاى او به چاپ رسیده است. او همچنین در سرودن شعرهاى عربى و تركى نیز دست داشت و قصیده ها و غزلهایى به این دو زبان سرود. معروفترین اثر وى «گنجینه» است كه به نام «گنجینهى نشاط» یا «گنجینهى معتمد» نیز شهرت دارد. این كتاب حاوى پنج درج مىباشد. منشأت و مكاتیب خصوصى، رسمى و حكومتى و فرامینى كه براى فتحعلى شاه انشاء شده است بخش مهمى از این اثر را تشكیل مىدهد. از آنجایى كه «گنجینه» پس از مرگ وى جمع آورى و تنظیم شده و در هر چاپ این مجموعه تغییراتى نموده است، یك «گنجینه» مدون و یك شكل وجود ندارد. در «الذریعه» در كنار «گنجینه»، دیوان (شعر)و «ساقى نامه» نیز به وى نسبت داده شده است.
منابع
اثرآفرینان، زير نظر: دكتر سيد كمال حاج سيد جوادي و دكتر عبدالحسين نوايي، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1377، ج2، نشاط اصفهانی، عبدالوهاب.
شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
قالبهای شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیعبند * ترکیببند * قطعه * رباعی |
سبکهای شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |