آیه 47 سوره احزاب
| <<46 | آیه 47 سوره احزاب | 48>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و مؤمنان را بشارت ده که خدا را بر آنان فضل (و رحمت عظیم و ثواب) بزرگ خواهد بود (که از حد تصور آنها بیرون است).
و مؤمنان را مژده ده که برای آنان از سوی خدا فضل بزرگی خواهد بود،
و مؤمنان را مژده دِه كه براى آنان از جانب خدا بخشايشى فراوان خواهد بود.
و مؤمنان را بشارت ده كه از سوى خدا برايشان فضيلتى بزرگ آمده است.
و مؤمنان را بشارت ده که برای آنان از سوی خدا فضل بزرگی است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«فَضْلاً کَبِیراً»: خیر و نعمت فراوان. یعنی خداوند آن قدر از فضل خود به مؤمنان می‌بخشد که موازنه میان عمل و پاداش را به کلّی به هم می‌زند (نگا: بقره / انعام / سجده / ). برتری بزرگ بر سائر ملّتها.
نزول
عکرمة و حسن بصرى گویند: وقتى که آیه 2 سوره فتح «لِیغْفِرَ لَک اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِک وَ ما تَأَخَّرَ» نازل گردید. مردانى از مؤمنین نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمدند.
و گفتند یا رسول اللّه هنیئا لک، یعنى بر تو نزول این آیه گوارا باد و ما می‌دانیم که خداوند تو را مشمول عنایت و لطف خویش قرار می‌دهد پس خداوند با ما چه خواهد کرد؟ سپس این آیه نازل شد.[۱]
ربیع بن انس گوید: وقتى که آیه 9 سوره احقاف «وَ ما أَدْرِی ما یفْعَلُ بِی وَ لابِکمْ» نازل شد بعد از آن آیه 2 سوره فتح نازل گردید سپس مؤمنین به رسول خدا صلی الله علیه و آله چنین (موضوعى که قبلاً گفته شد) گفتند و بعد این آیه نازل شد.[۲]
و نیز گویند این آیه با آیات 45 و 46 و 48 پنج سال قبل از هجرت در مکه نازل شده است.[۳]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيراً «47»
و به مؤمنان بشارت ده كه براى آنان از سوى خداوند بخششى بزرگ است.
وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ وَ دَعْ أَذاهُمْ وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ وَكِيلًا «48»
و كافران و منافقان را اطاعت مكن، و به آزارشان اعتنا مكن، و بر خدا توكّل نما كه خداوند براى وكالت كافى است.
نکته ها
بى‌اعتنايى به آزار و اذيّت دشمنان به معناى سستى و كوتاهى در برخورد با آنان نيست، بلكه به معناى توكّل و اميدوارى به رحمت الهى، دلسرد نشدن از برخوردهاى آنان است.
پيامبر، از جانب خداوند مأمور مى‌شود تا به مؤمنان بشارت دهد كه لطف و فضل ويژه او شامل حال آنان مى‌شود و اين خود بزرگترين لطف خداست.
اين آيه، وَ بَشِّرِ ... مصداق و نمونه‌ى آيه‌ى قبل است كه فرمود: «مُبَشِّراً».
پیام ها
1- ايمان، شرط دريافت الطاف ويژه‌ى الهى است. «بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ»
2- رهبر بايد به مؤمنان بشارت دهد. «بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ»
3- رفتار خدا با مؤمنان بر اساس فضل است. «مِنَ اللَّهِ فَضْلًا» البتّه تفضّلات الهى بر بندگان، داراى درجات و مراتبى است. «فَضْلًا كَبِيراً»
4- كسى كه به سرچشمه‌ى قدرتِ حقّ دلگرم شد، مى‌تواند از منحرفان جدا شود. مِنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيراً- وَ لا تُطِعِ ...
5- بى اعتنايى به كار شكنى‌هاى كفّار و منافقان و مقاومت در برابر خواسته‌هاى آنان، به توكّل نياز دارد. «لا تُطِعِ- دَعْ أَذاهُمْ- تَوَكَّلْ»
جلد 7 - صفحه 382
6- كفّار و منافقان در يك خط هستند. «وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ» كار هر دو آزار دادن مؤمنان است. «أَذاهُمْ»
7- در شرايطى، رهبر بايد فقط ارشاد كند و به فكر مقابله به مثل و انتقام از مخالفان نباشد. «دَعْ أَذاهُمْ»
8- به خداوند توكّل كنيم، زيرا او وكيل لايق و با كفايتى است. «وَ كَفى بِاللَّهِ وَكِيلًا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلاً كَبِيراً (47)
وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ: و بشارت و مژده بده اى پيغمبر مؤمنان را كه سالك طريق حق و تابع امر تو باشند، بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ: به آنكه مر ايشان راست از نزد خدا، فَضْلًا كَبِيراً: بخششى بزرگ و زياده بر مزد اعمال ايشان يا افزونى بر ساير امم.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً (41) وَ سَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً (42) هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً (43) تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ وَ أَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِيماً (44) يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً (45)
وَ داعِياً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِيراً (46) وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلاً كَبِيراً (47) وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ وَ دَعْ أَذاهُمْ وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ وَكِيلاً (48)
ترجمه
اى كسانيكه ايمان آورديد ياد كنيد خدا را ياد كردنى بسيار
و تسبيح كنيد او را در بامداد و شبانگاه
او است آنكه درود ميفرستد بر شما و فرشتگان او تا بيرون آورد شما را از تاريكى‌ها بروشنى و ميباشد بگروندگان مهربان
تهنيت ايشان روزى كه ملاقات ميكنند او را سلام است و آماده كرده براى آنان پاداشى بزرگ
اى پيغمبر همانا ما فرستاديم تو را گواه و بشارت دهنده و بيم دهنده
و خواننده بسوى خدا باجازه‌اش و چراغى روشنى بخش
و مژده ده مؤمنان را بآنكه براى ايشانست از خدا بخششى بزرگ
و اطاعت مكن كافران و منافقانرا و واگذار آزارشان را و واگذار كارت را بخدا و كافى است خدا كه كار گذار باشد.
تفسير
ذكر كثير ظاهرا معناى عرفى دارد كه بر حسب احوال و از منه و اشخاص متفاوت ميشود و شامل است انواع ذكر را از قبيل قلبى و لسانى و اقسام آنرا از قبيل تقديس و تحميد و تهليل و تمجيد و تسبيح در اوّل روز و آخرش كه افضل از ساير اوقات است براى آنكه مشهود است و ذكر و شكر خدا در بدو ورود در كار و ختم آن مناسب است و ملائكه روز و شب در اوّل آندو حاضرند و از ائمه اطهار ذكر كثير بتسبيحات اربعه سى مرتبه و تسبيح حضرت زهرا و مقدار نامحدود از ذكر تفسير شده و مراد از تسبيح تنزيه ذات احديّت است از آنچه لايق او نيست لذا بعضى آنرا
جلد 4 صفحه 329
بنماز صبح و شام تفسير نموده‌اند كه مشتمل بر تسبيح و تنزيه و تقديس است و اخبار و اقوال در باب ذكر كثير بسيار است و خداوند آنذات اقدسى است كه رحمت ميفرستد بتوسط ملائكه و كاركنان دستگاه خود بر شما پى در پى تا تكميل نمايد استعداد شما را براى معارف و بيرون آورد شما را از ظلمات جهل و نادانى و حيرت و سر گردانى و وارد نمايد در فضاى روشن علم و دانش و تحقّق بحقائق روحانى و او باهل ايمان مهربان بوده و هست و اگر قصور يا تقصيرى در اين سير از ظلمات بعالم نور براى آنها روى دهد خودش كمك ميكند بهدايت و مغفرت و ملائكه‌اش باستغفار و طلب رحمت براى آنها در كافى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه صلوات بفرستد بر محمد و آل محمد ده مرتبه صلوات ميفرستند خدا و ملائكه بر او صد مرتبه و كسيكه صلوات بفرستد بر محمد و آل محمد صد مرتبه صلوات ميفرستند خدا و ملائكه بر او هزار مرتبه آيا نميشنوى قول خداوند را هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ تا آخر آيه و در مجمع از پيغمبر (ص) نقل نموده كه فرمود رحمت فرستادند ملائكه بر من و على هفت سال چون نبود در آنوقت كسيكه مشمول رحمت شود غير از من و او و بعضى درود و رحمت الهى را به بيان معارف و احكام و صلوات ملائكه را باستغفار و خروج از ظلمات بنور را بخروج از كفر و معاصى و دخول در ايمان و طاعت تفسير فرموده‌اند و رحمت خدا بر مؤمنين را باستعمال ملائكه را در تهيّه صلاح آنها دانسته‌اند در هر حال تحيّت و تعارف اهل ايمان با يكديگر روز كه ملاقات نمايند ثواب خدا را كه بهشت جاويد است سلام است كه دلالت بر سلامتى و آسايش دائمى دارد يا تهنيت و مباركباد و خير مقدم ايشان از طرف خدا بتوسط ملائكه آنست و آماده نموده خدا براى آنها اجر و پاداش خوب پسنديده‌ئى كه فوق آن تصوّر نمى‌شود از حور و قصور و انهار و اشجار و اثمار كه در بهشت برين است و بزرگترين الطاف الهى بر بندگان آنستكه پيغمبر خاتم را فرستاده تا شاهد و ناظر بر عقائد و اعمال آنها باشد و صحيح و فاسد و بد و خوب را بآنها بشناساند و گواهى دهد بر آنان در محضر عدل الهى و بشارت دهد ايشانرا بثواب آخرت و بترساند از عذاب آن و دعوت فرمايد آنانرا بتوحيد و عدل و نبوّت و امامت و ساير معارف حقه بدستور الهى و چراغ نور افكنى باشد براى آنها كه تمام حقائق را بر
جلد 4 صفحه 330
ايشان روشن كند و تمام شكوك و شبهات را از آنها دفع فرمايد و راه هدايت و نجات و نيل بدرجات عاليات را بايشان ارائه دهد و فضل و مزيّت اهل ايمان بخود و ذرّيه طاهره‌اش را بر تمام امم در اجر بر اعمال آنان نزد خدا بآنها اعلام فرمايد و بايشان به اين معنى بشارت دهد يا بتفضّل الهى بر آنها زائد از ميزان استحقاقشان در اجر اعمال يا بفضيلت زائده ايشان بر امم از جانب خدا در هر جهت و از هر باب يا بتفضّلات بينهايت الهى كه بخودى خود بزرگ است در باره ايشان و بدلخواه و توقّعات اهل كفر و نفاق عمل نفرمايد چنانچه در اوّل سوره گذشت و اعتنا نكند بآزار و اذيّت لسانى و عملى آنها يا آزار و اذيّت نكند آنانرا و بقتل نرساندشان و توكّل كند بخدا در دفع شرّ آنها چون همه در قبضه تصرّف اويند و كافى است خدا كه كار گذار متوكّلين بخود باشد در تمام امور و احوال و لذا بعضى گفته‌اند اين آيه منسوخ است بآيه قتال و قمّى ره فرموده پنج سال قبل از هجرت از مكّه نازل شده و اين دليل بر خلاف تأليف است و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ بَشِّرِ المُؤمِنِين‌َ بِأَنَّ لَهُم مِنَ اللّه‌ِ فَضلاً كَبِيراً (47)
و بشارت بده مؤمنين را باين
جلد 14 - صفحه 514
که از براي آنها است از جانب الهي فضل بزرگي.
مسئله: در باب استحقاق و تفضل مكرر اشاره شده که عقوبات و بليات و مصائب نسبت بكفار و مشركين و ضالين و مضلين و ظالمين و فساق و فجار از روي استحقاق است زائد بر آن ظلم است و خلاف عدل و محال است از خداوند صادر شود و اما نعم الهيه و هدايت او و مثوبات دنيوي و اخروي براي مؤمنين از روي تفضل است احدي طلبي از خدا ندارد و استحقاقي ندارد حتي انبياء و اولياء زيرا جميع عبادات برابري با كوچكترين نعم الهي نميكند فقط قابليت ميآورد که قابل تفضلات الهي ميشود و تفضلات الهي هم مراتب زيادي دارد هر كرا بمقدار قابليت باو تفضل ميشود و ايمان اصل كليه اعمال صالحه است و مؤمن قابليت تفضل بسيار بزرگي دارد لذا ميفرمايد: وَ بَشِّرِ المُؤمِنِين‌َ بِأَنَّ لَهُم مِنَ اللّه‌ِ فَضلًا كَبِيراً.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 47)- همان طور که گفتیم در این آیه و آیه بعد بیان پنج وظیفه از وظائف مهم پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و آله به دنبال بیان اوصاف پنج گانه است.
نخست می‌فرماید: «به مؤمنان بشارت ده که برای آنها از سوی خدا فضل و پاداش بزرگی است» (وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا کَبِیراً).
اشاره به اینکه مسأله «تبشیر» پیامبر صلّی اللّه علیه و آله تنها محدود به پاداش اعمال نیک مؤمنان نمی‌شود، بلکه خداوند آن قدر از فضل خود به آنها می‌بخشد که موازنه میان عمل و پاداش را بکلی بر هم می‌زند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
