ایران

ایران در جهان

ايران کشور پهناوری در جنوب غربی آسيا است که نزديک 1648000 کيلومتر مربع پهناوری دارد. اين کشور پس از انقلاب سال 1357 خورشيدی (1979 ميلادی) به نام جمهوری اسلامی ايران خوانده می شود. اکثریت جمعیت ایران مسلمان و اغلب شیعه اثناعشری‌ هستند.

مرزهای ایران

ایران با ۱۵ کشور همسایه خود، مرزی حدود ۸۷۵۵ کیلومتری (زمینی و دریایی) دارد:

• از شمال: زمینی: ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، دریای خزر: قزاقستان و روسیه
• از شرق: ۲ کشور افغانستان و پاکستان
• از جنوب: ۶ کشور از طریق خلیج فارس: عمان، امارات متحده عربی، قطر، بحرین، عربستان سعودی و کویت
• از غرب: ۲ کشور عراق و ترکیه

مرزهای ايران طی تاريخ دراز اين کشور بارها تغيير يافته است. ايران در زمان امپراتوری پارس‌ها (هخامنشيان) از رود سند در پاکستان تا نيل در مصر و بخش‌هايی از ليبی در شمال آفريقا و همچنين بخش‌هايی از ترکيه و ديگر سرزمين‌های ساحل شرقی مديترانه را در بر می‌گرفت. در دوره‌های پس از هخامنشيان نيز گاه بر پهناوری امپراتوری ايران افزوده می‌شد و گاه بخشی از آن بدست ديگران می افتاد. اکنون بسياری از آن سرزمين‌ها خود کشوری شده‌اند و همسايگان کنونی ايران به شمار می‌آيند و عبارتند از: ترکمنستان، آذربايجان و ارمنستان در شمال؛ افغانستان و پاکستان در شرق؛ ترکيه و عراق در غرب.

ايران کنونی از جنوب به خليج فارس و دريای عمان می‌رسد و جزيره‌های خارک، کيش، لاوان، هندورابی، ابوموسی، سيری، قشم، هرمز، لارک، هنگام، تنب کوچک، تنب بزرگ و چند جزيره‌ی کوچک ديگر از خاک آن به شمار می‌آيند.

جمعیت

جمعیت ایران مطابق با سرشماری سال 1395 شمسی در حدود 79,926,000 نفر بوده است. که حدود 40 میلیون و پانصد هزار نفر از این جمعیت مرد و حدود 39 میلیون و 400 هزار نفر زن هستند. از این جمعیت حدود 59 میلیون در نقاط شهری و حدود 20 میلیون در نقاط روستائی ساکن هستند.

زبان

بیشترین ساکنان فلات ایران به زبان فارسی (سخن می گویند که زبان رسمی کشور ایران است، اما زبان‌ها و لهجه های متعددی مانند ترکی، کردی، بلوچی، عربی، لری، گیلکی و جز آنها نيز وجود دارد.

دین و مذهب

دين باستانی ايرانيان زردشتی بوده است، اما ایرانیان پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان در مدت قرون اندكى‌ بدون اعمال زور و فشار خارجى قابل توجهی از طرف فاتحان به اسلام گرويدند.

مطابق با سرشماری سال 1395 در حدود 99.6 درصد مردم ايران مسلمان هستند. که بيش از 90 درصد آنان پيرو مذهب شيعه دوازده امامی هستند. مسلمانان سنی مذهب بيش‌تر در استان‌های کردستان، گلستان، خراسان جنوبی و سيستان و بلوچستان ساکن هستند. اقليت‌های مسيحی، يهودی و زردشتی نيز با آرامش کنار هم ميهنان مسلمان خود زندگی می‌کنند و نمايندگانی در مجلس شورای اسلامی دارند.

شهرهای ایران

تهران پايتخت کشور ايران است که در دامنه‌ی جنوبی رشته کوه البرز و در 120 کيلومتری دريای خزر جای دارد. بيش‌تر مرکزهای اقتصادی، علمی و فرهنگی ايران در اين شهر جای گرفته‌اند و شاهراه‌های اصلی کشور از اين شهر به مرکز استان‌ها کشيده شده‌اند.

شهرهای شیراز، اصفهان و همدان به جهت اینکه مدتی طولانی پایتخت ایران بوده اند از لحاظ ابنیه تاریخی جایگاه ویژه ای دارند.

مشهد و قم دو شهر مذهبی اصلی هستند. مشهد که مرکز استان خراسان رضوی است، بارگاه مقدس امام رضا علیه السلام، هشتمين پيشوای شيعيان را در خود جای داده است. بارگاه مقدس فاطمه‌ معصومه سلام الله علیها، خواهر امام رضا علیه السلام، در شهر قم است. شهر قم مرکز پژوهش‌های دينی نيز هست و حوزه‌ علميه‌ قم يکی از ديرين‌ترين مرکزهای دينی و آموزشی ايران است.

منابع

• برتولد اشپولر، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامى، شركت انتشارات علمى فرهنگى‌، تهران‌، 1373.
• ایران، دانشنامه جزیره، تاریخ بازیابی: 23 اسفند 1391.
• ویکی شیعه، مدخل ایران
• مرکز آمار ایران
• دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج10، مدخل ایران

کشورهای اسلامی
آسیا	* ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان
آفریقا	* تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو
سایر قاره ها	* آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا)