حدیث موقوف

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو


Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


حديث موقوف: حديث نقل‌شده از اصحاب بدون اتصال به معصوم عليه السّلام.

حديث موقوف ـ از اصطلاحات علم درايه ـ حديثى را گويند كه سلسله اِسناد آن به راوى ختم مى‌شود و به معصوم عليه السّلام منتهى نمى‌گردد؛ چنان كه در برخى روايات، ديده مى‌شود كه راويان در اِسناد خود، بر زراره يا يكى ديگر از اصحاب امامان معصوم عليهم السّلام توقف كرده و به امام عليه السّلام اِسناد نداده‌اند.

در حقيقت چنين روايتى حديث نيست، بلكه گفته راوى است، مگر آنكه قراينى وجود داشته باشد كه به طور عادت موجب اطمينان به صدور آن از معصوم عليه السّلام گردد، مانند موقوفه اُذَينَه كه در موضوع ارث زوجه داراى فرزند وارد شده است.(1)و فقها بدان تمسك جسته‌اند.

برخى گفته‌اند: در اصطلاح، حديث موقوف به دو قسم مطلق و مقيّد تقسيم مى‌شود. موقوف مطلق، روايتى است كه از صحابى پيامبر صلّى اللّه‌ عليه و آله يا يكى از اصحاب ائمه عليهم السّلام نقل شده باشد، و موقوف مقيّد روايتى است كه از غير صحابى نقل شده باشد كه به صورت مقيّد به كار مى‌رود و گفته مى‌شود: فلانى بر فلانى توقف كرده است.

حديث موقوف حجّت نيست، مگر آنكه قراينى بر صدور آن از معصوم عليه السّلام دلالت كند. [۱]

پانویس

  1. وصول الاخيار/ 104 ـ 105 ؛ نهاية الدراية (سيدحسن صدر)/ 184 ـ 185 .

منابع

جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جلد ‌3، صفحه 278.