حجاج بن مسروق الجعفی

حجّاج بن مسروق بن مالک بن کثیف بن عتبة الکداع الجعفی، یکی از شهدای کربلا است.

نسب حجاج

حجاج بن مسروف، حجاج بن سردق، حجاج بن‌ مرزوق نيز گفته ‌اند و جعفي منسوب به جعفي بن سعد، عشيره‌اي از «مذحج» و از عرب قحطان.(يمن و عرب جنوب) نام وي در تاريخ طبري، زيارت ناحيه و بحارالانوار آمده است. خوارزمي نيز از او نام برده است.

پیوستن به امام حسین علیه السلام

از شیعیان و اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام در کوفه بود. چون باخبر شد که امام حسین علیه السلام از مدینه به سوی مکه حرکت کرده است، رهسپار مکه شد و به آن حضرت پیوست. هنگام حرکت امام علیه السلام از مکه به سوی عراق در کنار و همراه امام علیه السلام بود.

موذن امام حسین علیه السلام

وی در تمام اوقات نماز، مؤذن امام حسین علیه السلام بود. در جریان ملاقات حرّ با امام حسین علیه السلام چون ظهر شد، امام علیه السلام به حجّاج فرمود که اذان بگوید و او نیز گفت.

دعوت از عبیدالله حر جعفی

در قصر بنی ‌مقاتل وی و یزید بن مغفّل از طرف سیدالشهدا به خیمه عبیدالله حر جعفی رفتند و پیام آن بزرگوار را به او رساندند و از او برای یاری آن حضرت دعوت به عمل آوردند.

رجز حجاج در عاشورا

حجاج در روز عاشورا وارد میدان شد و چنین رجز خواند:

أَقْدِمْ حُسَیْناً هادِیاً مَهْدِیّا الْیَوْمَ تَلْقی جَدَّکَ النَبِیّا

ثُمَّ أَباکَ ذَاالْعَلا عَلِیّا وَالْحَسَنَ الْخَیْرَ الرِّضَی الّوَلِیّا

وَذَاالْجَناحَیْنِ الْفَتَی الکَمِیّا وَاسَدَ اللَّه الشَّهیدَ الْحَیّا

ای حسین، ای رهبر هدایت یافته پیش آی، امروز جدت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و پدرت علی علیه السلام، امام حسن، جعفر طیار و حمزه سیدالشهدا را ملاقات خواهی نمود.

شهادت حجاج

پس از آن جنگید و به قولی بیست و پنج تن را به هلاکت رساند. سرانجام خودش نیز به افتخار شهادت نایل شد.

زیارتنامه حجاج

در زیارت ناحیه از وی چنین یاد شده است: السَّلامُ عَلی حَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقِ الْجُعْفِی.

همواره ملازم سيدالشهدا بود و در پنج وقت نماز، اذان مى گفت. در مسير راه وقتى كه امام حسين علیه السلام به منزلگاه «قصر بنى مقاتل» رسيد و در آنجا خيمه گاه عبيدالله بن حر جعفى را ديد، حجاج بن مسروق را در پى او فرستاد تا او را به پيوستن به امام فراخواند. (گرچه توفيق حسينى شدن نيافت.)

هنگامى كه كاروان حسين علیه السلام با سپاه حر برخورد كردند، او به امر امام اذان ظهر گفت. در برخى كتب از او با عنوان «مؤذن حسين» ياد كرده اند. روز عاشورا به ميدان رفت و جنگيد و غرق خون نزد امام برگشت. پس از گفتگويى با سيدالشهدا، بار ديگر به ميدان رفت و شهيد شد.

منابع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا.
• حجاج بن مسروق، پایگاه جامع عاشورا، بازیابی: 3 اسفند 1392.
• جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص140-141. در دسترس در [www.ashoora.ir/دانشنامه-عاشورا /article/564.htmlویکی فقه]، بازیابی: 3 اسفند 1392.

	واقعه عاشورا
قبل از واقعه	منزلگاه های قافله کربلا: ثعلبیه - خزیمیه - ذات عرق - ذو حسم - زباله - زرود - شراف - شقوق - صفاح - عذیب الهجانات - قاع - قصر مقاتل - مغیثه - وادی عقیق - واقصه روزهای دهه محرم تا عاشورا: ۱محرم - ۲محرم - ۳محرم- ۴محرم - ۵محرم - ۶محرم - ۷محرم - ۸محرم - تاسوعا
شرح واقعه	وقایع: عاشورا - سخنان امام حسین علیه السلام با یارانشان در روز عاشورا - آرایش سپاه دو طرف در روز عاشورا - جنايات سپاه عمر بن سعد در عصر عاشورا شهیدان: امام حسین علیه السلام * حضرت عباس علیه السلام * حضرت علی اکبر علیه السلام * مسلم بن عقیل * حضرت قاسم علیه السلام * حضرت علی اصغر علیه السلام *ادامه اسیران: امام سجاد(ع) • امام باقر(ع) • زینب(س)  • رباب • سکینه • رقیه • ادامه عاملان واقعه کربلا: یزید بن معاویه * مروان بن حکم * عبیدالله بن زیاد * عمر بن سعد * شمر * سرجون رومی * شریح قاضی * یحیی بن سعید * ادامه سپاهیان عمر سعد: شمر * حصین بن نمیر * شبث بن ربعی * سنان بن انس * حرمله * قیس بن اشعث * مسروق بن وائل حضرمی * ادامه
پس از واقعه	اسرای اهل بیت علیهم السلام * اسیران کربلا در کوفه * اسیران کربلا در شام * باقی ماندگان واقعه کربلا
بازتاب واقعه	خونخواهی امام حسین علیه السلام - عزای ابا عبدالله علیه السلام - تحریفات واقعه ی عاشورا
وابسته ها	زیارت امام حسین علیه السلام * حرم حسینی * منابع تاریخ زندگی امام حسین علیه السلام امام حسین علیه السلام در منظر اندیشمندان جهان