هاتف اصفهانی
«سید احمد حسینی اصفهانی» متخلّص به «هاتف» (م، 1198 ق)، طبیب، حکیم و شاعر معروف ایرانی در قرن دوازدهم هجری است. هاتف اصفهانی در سرودن قصیده، غزل، ترجیع و رباعی تبحّر داشته و اشعار بسیارى در مدح ائمه اطهار علیهم‌السلام سروده است.
زندگی‌نامه
اجداد سید احمد حسینی در زمان حکومت صفویه از اردوباد آذربایجان به اصفهان مهاجرت كردند و در آن شهر سكنى گزیدند.
هاتف در اصفهان به دنیا آمد و در همانجا به كسب دانش پرداخت و ریاضى، حكمت، طب و علوم عربى را آموخت. او در طبّ و حكمت از محضر میرزا محمدنصیر طبیب اصفهانى، صاحب «مرآت الحقیقه» بهره برد و به كمك و ارشاد او در این علوم تبحر یافت و از اطباى نامدار عهد كریم خان زند شد.
در شاعرى نیز مشتاق اصفهانی را به عنوان استاد خود اختیار نمود. وى با انجمن مشتاق كه محل تجمع طالبان تجدد در شعر بود، ارتباط پیدا كرد و در حلقه‌ى درس و بحث میرزا نصیر و مشتاق با لطفعلى بیگ آذر و سلیمان صباحى بیدگلى كاشى، دوستى و رفاقت یافت. او مدتى ملازم و مورد توجه میر عبدالوهاب موسوى -حاكم اصفهان- بود كه پس از عزل حاكم، در آنجا نماند و به همراه لطفعلى بیگ آذر به قم و پس از مدتى به كاشان رفتند و از مصاحبان صباحى شدند. برخى از تذکره نویسان مى گویند كه این سه شاعر چندین بار به شهرهاى كاشان، اصفهان و قم سفر كرده اند.
هاتف اصفهانی سرانجام در سال 1198 قمری در قم درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد. بعضى از تذكره‌ها وفاتش را در كاشان و مدفنش را در قم مى‌دانند.
شعر هاتف
هاتف اصفهانی در نظم عربى و فارسى ماهر بود و اشعار بسیارى در مدح ائمه اطهار علیهم السلام و خصوصاً امام على علیه السلام سروده است.
وى در غزل شیوه‌ى سعدی و خواجوی کرمانی را كه در آن عصر متروک بود، احیا كرد و در قصیده شیوه‌ى انوری و كمال‌‌الدین اصفهانی را دنبال مى كرد. ترجیع بند او كه ظاهراً بلندترین شعر دوره بازگشت است، به ترجیعات شیخ فخرالدین عراقی شبیه مى باشد. این ترجیع بند داراى پنج بند و در موضوع وحدت وجود است كه هاتف به واسطه ى آن مشهور و معتبر گردید.
اثر معروفش «دیوان هاتف اصفهانی»، مشتمل بر قصاید، غزلیات، مقطّعات، ترجیعات و رباعیات است.
منابع
- اثرآفرینان، انجمن مفاخر فرهنگی، ج6، ص121.
- "هاتف اصفهانی"، سایت گنجور.
 | |
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |
