مدینة المعاجز (کتاب)
مَدينةُ مَعاجز الأئمة الاثني عَشَر وَ دَلائلُ الحُجَج عَلى البَشَر مشهور به مدینه المعاجز كتابى است اثر عالم شیعی، سید هاشم بحرانی که درباره معجزات ائمه اثنی عشر شيعه و به زبان عربى نگارش يافته است.
درباره مؤلف
سید هاشم توبَلانی بحرانی مشهور به علامه بحرانی از فقها، محدثین و مفسرین شیعه در قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری قمری و اهل بحرین است. او مرجعیت دینی و اجتماعی اهالی بحرین را برعهده داشت. کتاب تفسیری البرهان فی تفسیر القرآن از اوست. شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعه شاگرد اوست. بحرانى در 1107 يا 1109ق وفات يافت و پيكرش در توبَلى، در گورستان مشهور ماتينى، به خاک سپرده شد.[۱]
نحوه تألیف کتاب
نويسنده كتاب را به دوازده باب تقسيم كرده و هر بابى را به بيان معجزات يكى از امامان معصوم عليهم السلام اختصاص داده و مجموعاً بالغ بر دو هزار و شصت و شش معجزه از معجزات باهره ايشان را نقل كرده است. ذيل برخى از معجزات، روايات متعددى هم از مصادر و منابع معتبر فريقين، كه برخى از آن ها تاكنون به چاپ نرسيده است، نقل مى كند.
منابع کتاب
نويسنده در آغاز كتاب از بيش از صد كتاب كه در موضوع امامت تا زمان وى نوشته شده نام مى برد و به آثارى چون: كتاب الامامة الكبير، ابراهيم بن محمد بن سعيد ابن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود ثقفى، كتاب الاستشفاء في الامامة، اسماعيل بن على بن اسحاق بن ابى سهل بن نوبخت، كتاب امامة على علیه السلام، ابن خالويه، كتاب الامامة، ابومحمد حكم بن هشام بن حكم، كتاب الامامة الكبير، فضل بن شاذان و... اشاره مى كند.
ارزش کتاب
اين كتاب از فخيم ترين آثارى است كه درباره معجزات ائمه اطهار عليهم السلام نگاشته شده است و از اين ويژگى مهم برخوردار است كه در اكثر موارد به نقل معجزاتى مى پردازد كه راويان شيعى و سنى در آن اتفاق نظر دارند و برخى رویات احادیث اين كتاب از رویات صحاح اهل سنت هستند.
عليرغم اين ويژگى در برخى موارد روايات تكرارى به چشم مى خورد مثلا حديثى را كه در مورد معجزات حضرت امیرالمومنین علیه السلام نقل مى كند به عينه در مورد معجزات حسنين عليهماالسلام نيز روايت مى كند.
علاوه بر اين در مواردى چند احاديثى نقل مى كند كه با مقام عصمت ائمه معصومين عليهم السلام ناسازگار است. همچنين در پاره اى موارد حديثى را ذكر مى كند كه هيچ اثرى از آن در آثارى كه تا زمان وى نگاشته شده موجود نمى باشد.
نسخه شناسى
علامه بحرانى در سوم جمادی الاولی سال 1090 ه ق از نگارش اين اثر فراغت يافته است. استنساخ اين اثر در سال 1290ه ق به قلم على بن عباس قزوينى صورت گرفته و نخستين بار قبل از سال 1300 هـ ق و بار دوم در سال 1300ه ق به چاپ رسيده است. [۲]
نسخه خطى اين كتاب در كتابخانه آل عصفور بوشهر و نيز اداره اوقاف مركزى ايران نگهدارى مى شود كه متاسفانه نسخه اى ناقص است و تاكنون نسخه اى كامل از اين كتاب كه شامل تمام معجزات ائمه معصومين (ع) باشد به دست نيامده است.[۳]
چاپ
این کتاب در هشت جلد بوسیله موسسة المعارف الاسلامية در قم منتشر شده است.
منابع
- سيد هاشم بحرانى، مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر و دلائل الحجج على البشر، جلد1، صفحه5، قم، موسسة المعارف الاسلامية، 1413 ق.
- [wiki.ahlolbait.com/index.php?title=مدینة_المعاجز&action=edit ویکی شیعه]، بازیابی: 14 اردیبهشت 1393.
