المهدی (علیه‌السلام) (کتاب)
کتاب «المهدى» یا «المهدی فی کتب الصحاح و السنن»، تألیف سید صدرالدین صدر (م، ۱۳۷۳ ق)، شامل مجموعه احادیث و اخبار از منابع اهل سنّت در بیان زندگی و اوصاف امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه) و تبیین اندیشه مهدویت است. بشارتهای ظهور حضرت مهدی، ولادت و نسب، ویژگی‌ها و فضایل، عصر غیبت و علامات ظهور آن حضرت، از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب است.
 | |
| نویسنده | سید صدرالدین صدر |
| موضوع | امام زمان علیه‌السلام/مهدویت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
محتویات
مؤلف
سید صدرالدین موسوی صدر، فرزند سید اسماعیل صدر (۱۲۹۹-۱۳۷۳ق)، از فقیهان و مراجع بزرگ شیعه در قرن ۱۴ هجری است. او از شاگردان علمای بزرگی چون آخوند خراسانی، سید محمدکاظم یزدی، میرزای نائینی و شیخ عبدالکریم حائری بود.
مرحوم صدر در فقه، اصول، رجال، تفسیر، حدیث، کلام و شعر مهارت داشت و صاحب آثار علمی متعددی در این علوم بود. از جمله تألیفات او عبارتند از: المهدی، خلاصة الفصول فی علم الاصول، رسالة الحقوق، التاریخ الاسلامی، حاشیه بر العروة الوثقی، حاشیه کفایة الاصول، مدینة العلم فی اخبار اهل البیت علیهم السلام.
معرفى کتاب
نام کتاب در اصل «المهدی» بوده که بعدا عنوان «فی کتب الصحاح و السنن»، بدان افزوده شده است. همچنین آن را «المهدی؛ فی احوال الحجة المنتظر» نیز نامیده اند.
کتاب حاضر در اثبات وجود امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه) از طریق اخبار و روایات عامه بوده و پیش از آن، کتابی در این موضوع با این نظم و ترتیب خاص، نگاشته نشده بود.
آیت الله سید صدرالدین صدر از شخصیت های پیشگام در وحدت بین مذاهب بود و به همین سبب اقدام به تألیف کتاب «المهدی» کرد که همه مطالب و منابع آن از کتاب های اهل سنت استفاده شده است. او در مقدمه کتاب، سبب تألیف را این گونه بیان مى‌کند: «در جلسه‌اى که بعضى از برادران فاضل و دانشمند شرکت داشتند، گفتگو درباره انواع و اقسام حدیث مطرح شد تا این که ذکر مهدى منتظر به میان آمد. بعضى از حاضرین در جلسه در خصوص نظر اهل سنت در این باره جویا شدند که آیا از طریق ایشان احادیثى وارد شده که با اخبار و احادیث شیعیان موافق باشد؟ و آیا علماء آنان کتابى در این موضوع تألیف نموده‌اند؟ شرکت کنندگان در جلسه تقاضا نمودند که شما رساله‌اى در این باره تهیه و تنظیم نمائید؛ پس اثر حاضر را در اجابت از درخواست آن عزیزان به نگارش درآوردم.»
پایان نگارش کتاب «المهدی»، ۱۴ صفر ۱۳۵۸ قمری بوده است. این کتاب با عنوان «المهدى؛ امام دوازدهم» توسط محمدجواد نجفى به فارسى ترجمه شده است.
محتوای کتاب
مؤلف در یک مقدّمه، هشت فصل و یک خاتمه و ساماندهى مناسبى که بین اجزاء کتاب به وجود آورده، با بهره‌گیرى از آیات، مستندات تاریخى و بخشى از احادیث رسول اکرم(ص)، که از طریق اهل سنّت درباره امام عصر(عج) نقل شده، همچنین آثار و نقل قول‌هایى از علماى ایشان، کوشیده است تا سیماى آن حضرت را از هنگام ولادت و غیبت کبری، تا زمان ظهور به تصویر بکشاند.
- در فصل اول، به بشارتهای عمومی واردشده درباره ظهور حضرت مهدی(عج) در قرآن کریم، سنت نبوی، کلام امیرالمؤمنین (ع) و نیز کلمات برخی از بزرگان و اعلام که به‌صورت نظم یا نثر وارد گردیده، اشاره شده و مسئله امام مهدى(ع) را از مسائلى مى‌داند که احادیث متواتر درباره آن وجود دارد.
- در فصل دوم، با استفاده از روایات وارده در صحاح و سنن اهل سنت، به اثبات این امر پرداخته شده است که مهدی منتظر(عج) از عرب و از همین امت است. در این روایات، نسب حضرت مهدی(عج) از قریش، از بنی‌هاشم، از اولاد عبدالمطلب، از آل محمد(ص)، از عترت، از اهلبیت(ع)، از ذوی‌القربی، از اولاد امام علی(ع)، ... و فرزند امام حسن عسکری(ع) دانسته شده است.
- در فصل سوم، به روایاتی پرداخته شده است که به این موضوع اشاره دارند که مهدی منتظر(عج)، شخص معینی بوده و در آنها، به بیان مشخصات، ویژگی‌ها و امتیازات وی از لحاظ صفات، خصوصیات ظاهری و اخلاقی و کمالات صوری و معنی و ملکات مقدس وی، پرداخته شده است.
- مقام حضرت مهدی(عج) نزد خداوند و بیان بعضی از فضایل و مناقب وی و اینکه او خلیفه خدا و برگزیده او بر روی زمین بوده و بیعت با او و اطاعت از امرش، واجب است و همواره حق با اوست، رابطه حضرت مهدی(عج) با حضرت عیسی(ع)، خلافت حضرت مهدی(عج)، از جمله موضوعاتی است که در روایات مطرح‌شده در فصل چهارم، آمده است.
- روایات فصل پنجم، درباره ولادت حضرت مهدی(ع) و طول عمر شریف آن حضرت و بقای ایشان تا روز ظهور و خروجشان به امر خداوند بوده و همچنین روایاتی در تعیین نام، لقب و کنیه مبارک آن حضرت و نام پدر و مادر ایشان، در این باب آمده است.
- فصل ششم، درباره غیبت حضرت مهدی(عج) و روایات واردشده پیرامون موضوعات مربوط به آن، از جمله کیفیت، محل و علل غیبت و اینکه ایشان دارای دو نوع غیبت صغری و کبری بوده است. همچنین در این فصل، روایاتی آمده است مبنی بر اینکه در زمان غیبت، چگونه می‌توان از آن حضرت استفاده نمود. نواب، وکلا و ایام غیبت، از دیگر موضوعاتی است که در این فصل، وارد شده است.
- در فصل هفتم، روایاتی ذکر گردیده که به موضوعاتی همچون علامات ظهور حضرت مهدی(عج) و وقوع برخی حوادث مانند ندای آسمانی و خسوف و کسوف، فراگیری ظلم و جور و هرج و مرج، سید خراسانی، قتل نفس زکیه، دجال و خروج سفیانی ... اشاره دارند.
- در فصل هشتم، به روایاتی پرداخته شده است که به چگونگی ظهور حضرت صاحب(عج) و فضیلت انتظار ظهور آن حضرت و نهی از تعیین زمان ظهور و چگونگی و محل آن و نیز نحوه بیعت با آن حضرت و تعداد انصار و اقدامات اصلاحی ایشان، اشاره دارند. نصرت و یاری ملائکه، نزول عیسی بن مریم(ع)، برکات ظهور، سیره و اخلاق امام زمان(عج)، وضعیت یهود و نصارا پس از ظهور آن حضرت و مدت حکومت، از دیگر موضوعاتی است که روایات این فصل، بدان اختصاص یافته است.
در خاتمه، به کتب و منابع مورد استفاده در نگارش کتاب، اشاره شده است، که از جمله آنها عبارتند از: «إسعاف الراغبین فی سیرة المصطفی و فضائل أهل‌بیته الطاهرین» تألیف محمد صبان (متوفی ۱۲۰۶ق)؛ «الجامع اللطیف فی فضل مکة و أهلها و بناء المسجد الشریف» تألیف محمد جارالله قرشی؛ «صحیح بخاری»؛ «صحیح سنن المصطفی» تألیف ابوداود سجستانی؛ «سنن ترمذی»؛ «الصواعق المحرقة فی الرد علی أهل البدع و الزندقة» اثر شهاب‌الدین هیثمی (متوفی ۹۷۴)؛ «عقد الدرر فی أخبار الإمام المنتظر» و... .
منابع
- پایگاه اطلاع‌رسانى سراسرى اسلامى (پارسا)، ۱۳۸۸، امام مهدى(عج) در آینه قلم، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى مرجع.
- المهدى؛ امام دوازدهم، ترجمه محمدجواد نجفى.
- کتابشناسی آیت‌الله سیدصدرالدین صدر، پایگاه اطلاع‌رسانى حوزه.
- "المهدی فی کتب الصحاح و السنن"، ویکی نور.
