عبدالواحد تمیمى آمدى: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | '''عبدالواحد بن محمد تمیمی | + | '''عبدالواحد بن محمد تمیمی آمِدی''' (م، ۵۵۰ ق) از علما و محدثان [[شیعه]] و مؤلف کتاب [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غرر الحکم]] است که کلمات قصار [[امام علی علیه السلام|امام على]] علیه السلام در آن گرد آمده است. این کتاب پس از [[نهج البلاغه]] مشهورترین کتاب حاوی سخنان امام علی علیه السلام می باشد. |
| − | == | + | ==زندگی‌نامه== |
| − | نام ابوالفتح آمدی را برخی «محمد بن عبدالواحد» ذکر کرده‌اند. از زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست و تاریخ دقیق ولادت و وفات او در هیچ یک از کتاب‌های رجال نیامده است. آمدی خود در مقدمه | + | نام ابوالفتح آمدی را برخی «محمد بن عبدالواحد» ذکر کرده‌اند. از زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست و تاریخ دقیق ولادت و وفات او در هیچ یک از کتاب‌های [[علم رجال|رجال]] نیامده است. آمدی خود در مقدمه جواهر الکلام از احمد غزالی (م، ۵۲۰ ق) به عنوان معاصر خویش یاد کرده است<ref>حاجی خلیفه،کشف الظنون، ج ۱، ص۶۱۶</ref> و [[ابن شهر آشوب]] (م، ۵۸۸ ق) گفته است که [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایت غرر الحکم را از او دریافت کرده.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج ۱، صص ۱۱، ۱۲</ref> |
| − | + | آمدى، شاگرد احمد غزالى<ref>المحقق الطباطبائى، ج ۳، ص ۱۲۸۱.</ref> و استاد ابن شهر آشوب و گویا پدر شیخ فقیه، ابومحمد عبدالله بن عبدالواحد ـ استاد [[ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمى|شاذان بن جبریل قمى]] ـ بوده است.<ref>ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۴.</ref> | |
| − | + | سال درگذشت او را با اختلاف، ۵۱۰، ۵۲۰ و ۵۵۰ قمری یاد کرده‌اند و [[محدث ارموی]] در مقدمه [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غررالحکم]] با استناد به قراین و شواهد، ۵۵۰ ق (۱۱۵۵ م) را ترجیح داده است.<ref>مقدمه غررالحکم و دررالکلم، ص«عط»</ref> | |
| + | ==مذهب آمدی== | ||
| + | [[ابن شهر آشوب]] که اجازه روایت غررالحکم او را داشته، این کتاب را از کتب [[شیعه]] برشمرده است،<ref>ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ص۸۱</ref> و [[علامه مجلسى]]، در آغاز [[بحارالأنوار (کتاب)|بحارالانوار]] از او و کتابش یاد و بدان استناد کرده است و او را از علماى [[امامیه|امامیه]] مى شمارد. سپس کلام ابن شهر آشوب را در معالم ذکر مى نماید.<ref> بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۶ و ۳۴. </ref> | ||
| − | + | [[محدث]] بزرگ شیعه، مرحوم حاج [[محدث نوری|میرزا حسین نورى]] نیز هنگام شمارش مشایخ ابن شهر آشوب، از آمدى سخن گفته و با استناد به قرائن و شواهد بسیارى، [[امامیه|امامی]] بودن او را ثابت کرده است.<ref>خاتمه مستدرک، ج ۳، ص ۹۲ـ۹۶؛ مقدمه غرر الحکم، ص رـز،(ترجمه انصارى).</ref> همچنین [[میرزا عبدالله افندی|میرزا عبدالله افندى]] نویسنده کتاب [[ریاض العلماء (کتاب)|ریاض العلماء]] او را «فاضل عامل محدث امامى شیعى» دانسته است.<ref>ر.ک: ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۱ـ۲۸۲؛ مقدمه غررالحکم، ص ذ،(ترجمه انصارى).</ref> | |
| − | [[ | ||
| − | + | اما وى در آغاز شرح خود، [[امام علی علیه السلام|على]] علیه السلام را همچون [[اهل سنت]] با عبارت «کرم الله وجهه» ستوده است که شاید بتوان آن را بر [[تقیه|تقیه]]، یا تصرف نابجاى کاتبان و ناسخان حمل کرد. | |
| + | ==تألیفات== | ||
| + | از شیخ عبد الواحد آمُدى دو کتاب به یادگار مانده که عبارتند از: | ||
| − | + | ۱- [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غُرر الحِکم و دُرر الکلِم]]: این کتاب شریف که کلمات قصار و حکمت‌هاى امیرمؤمنان [[امام علی علیه السلام|على]] علیه السلام در آن گرد آمده، مشهورترین کتاب اوست که چندین بار چاپ شده و بارها براى آن ترجمه و شرح نوشته شده است و یا خلاصه شده و منتخب آن به چاپ رسیده است. کتاب غرر در بین شیعیان و در میان کتاب‌هایى که درباره کلمات امیر مؤمنان على علیه السلام نوشته شده، مقام پس از [[نهج البلاغه]] را حائز گردیده است. کتاب غرر الحکم یکى از مصادر و منابع [[علامه مجلسى]] در بحار الانوار می‌باشد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | ۲- الحِکم و الأحکام من کلام سید الأنام: برخى نام این کتاب را جواهر الکلام فی شرح الحکم و الأحکام نیز گفته اند. صاحب [[ریاض العلماء (کتاب)|ریاض]] به نقل از تاریخ اربل ـ نوشته شرف الدین ابوالبرکات اربلى ـ حکایت می کند: «ابوعبدالله بستى (م، ۵۸۴ ق)، این کتاب را از مؤلفش ـ عبدالواحد آمدى ـ شنیده است.»<ref>ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۴.</ref> و [[حاجی خلیفه|حاجى خلیفه]]، خصوصیات و بخشى از مقدمه کتاب را در [[کشف الظنون]] خود نقل کرده است.<ref>کشف الظنون، ج ۱، ص ۶۱۶.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *جعفر شعار، مدخل «آمدی، ابوالفتح» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد | + | |
| − | *محمدرضا | + | *جعفر شعار، مدخل «آمدی، ابوالفتح» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۲، ص۱۹۴ و ۱۹۵. |
| − | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث | + | *محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۳۷۵. |
| − | * | + | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث ۳ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی. |
| + | *ناصرالدین انصارى قمى، کتابشناسی «غررالحکم و دررالکلم»، علوم حدیث، بهار ۱۳۷۸، شماره ۱۱. | ||
==پیوندها== | ==پیوندها== | ||
| − | |||
| − | * '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id= | + | *'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64313&scope=GGExsrZOLQxdRuz8vqkdhpacRnfvGzp6&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]''' |
| + | |||
| + | *'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/78891/%D8%BA%D8%B1%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%83%D9%85-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%84%D9%85/&from=search&&query=%D8%BA%D8%B1%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%83%D9%85&count=20&resTypes=200&execute=true#!resource کتاب غررالحكم و دررالكلم]''' | ||
[[رده: علمای قرن ششم]] | [[رده: علمای قرن ششم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۷
عبدالواحد بن محمد تمیمی آمِدی (م، ۵۵۰ ق) از علما و محدثان شیعه و مؤلف کتاب غرر الحکم است که کلمات قصار امام على علیه السلام در آن گرد آمده است. این کتاب پس از نهج البلاغه مشهورترین کتاب حاوی سخنان امام علی علیه السلام می باشد.
زندگی‌نامه
نام ابوالفتح آمدی را برخی «محمد بن عبدالواحد» ذکر کرده‌اند. از زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست و تاریخ دقیق ولادت و وفات او در هیچ یک از کتاب‌های رجال نیامده است. آمدی خود در مقدمه جواهر الکلام از احمد غزالی (م، ۵۲۰ ق) به عنوان معاصر خویش یاد کرده است[۱] و ابن شهر آشوب (م، ۵۸۸ ق) گفته است که اجازه روایت غرر الحکم را از او دریافت کرده.[۲]
آمدى، شاگرد احمد غزالى[۳] و استاد ابن شهر آشوب و گویا پدر شیخ فقیه، ابومحمد عبدالله بن عبدالواحد ـ استاد شاذان بن جبریل قمى ـ بوده است.[۴]
سال درگذشت او را با اختلاف، ۵۱۰، ۵۲۰ و ۵۵۰ قمری یاد کرده‌اند و محدث ارموی در مقدمه غررالحکم با استناد به قراین و شواهد، ۵۵۰ ق (۱۱۵۵ م) را ترجیح داده است.[۵]
مذهب آمدی
ابن شهر آشوب که اجازه روایت غررالحکم او را داشته، این کتاب را از کتب شیعه برشمرده است،[۶] و علامه مجلسى، در آغاز بحارالانوار از او و کتابش یاد و بدان استناد کرده است و او را از علماى امامیه مى شمارد. سپس کلام ابن شهر آشوب را در معالم ذکر مى نماید.[۷]
محدث بزرگ شیعه، مرحوم حاج میرزا حسین نورى نیز هنگام شمارش مشایخ ابن شهر آشوب، از آمدى سخن گفته و با استناد به قرائن و شواهد بسیارى، امامی بودن او را ثابت کرده است.[۸] همچنین میرزا عبدالله افندى نویسنده کتاب ریاض العلماء او را «فاضل عامل محدث امامى شیعى» دانسته است.[۹]
اما وى در آغاز شرح خود، على علیه السلام را همچون اهل سنت با عبارت «کرم الله وجهه» ستوده است که شاید بتوان آن را بر تقیه، یا تصرف نابجاى کاتبان و ناسخان حمل کرد.
تألیفات
از شیخ عبد الواحد آمُدى دو کتاب به یادگار مانده که عبارتند از:
۱- غُرر الحِکم و دُرر الکلِم: این کتاب شریف که کلمات قصار و حکمت‌هاى امیرمؤمنان على علیه السلام در آن گرد آمده، مشهورترین کتاب اوست که چندین بار چاپ شده و بارها براى آن ترجمه و شرح نوشته شده است و یا خلاصه شده و منتخب آن به چاپ رسیده است. کتاب غرر در بین شیعیان و در میان کتاب‌هایى که درباره کلمات امیر مؤمنان على علیه السلام نوشته شده، مقام پس از نهج البلاغه را حائز گردیده است. کتاب غرر الحکم یکى از مصادر و منابع علامه مجلسى در بحار الانوار می‌باشد.
۲- الحِکم و الأحکام من کلام سید الأنام: برخى نام این کتاب را جواهر الکلام فی شرح الحکم و الأحکام نیز گفته اند. صاحب ریاض به نقل از تاریخ اربل ـ نوشته شرف الدین ابوالبرکات اربلى ـ حکایت می کند: «ابوعبدالله بستى (م، ۵۸۴ ق)، این کتاب را از مؤلفش ـ عبدالواحد آمدى ـ شنیده است.»[۱۰] و حاجى خلیفه، خصوصیات و بخشى از مقدمه کتاب را در کشف الظنون خود نقل کرده است.[۱۱]
پانویس
- ↑ حاجی خلیفه،کشف الظنون، ج ۱، ص۶۱۶
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ج ۱، صص ۱۱، ۱۲
- ↑ المحقق الطباطبائى، ج ۳، ص ۱۲۸۱.
- ↑ ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۴.
- ↑ مقدمه غررالحکم و دررالکلم، ص«عط»
- ↑ ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ص۸۱
- ↑ بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۶ و ۳۴.
- ↑ خاتمه مستدرک، ج ۳، ص ۹۲ـ۹۶؛ مقدمه غرر الحکم، ص رـز،(ترجمه انصارى).
- ↑ ر.ک: ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۱ـ۲۸۲؛ مقدمه غررالحکم، ص ذ،(ترجمه انصارى).
- ↑ ریاض العلماء، ج ۳، ص ۲۸۴.
- ↑ کشف الظنون، ج ۱، ص ۶۱۶.
منابع
- جعفر شعار، مدخل «آمدی، ابوالفتح» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۲، ص۱۹۴ و ۱۹۵.
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۳۷۵.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث ۳ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
- ناصرالدین انصارى قمى، کتابشناسی «غررالحکم و دررالکلم»، علوم حدیث، بهار ۱۳۷۸، شماره ۱۱.
پیوندها
