مهدی رفیعا معزالدوله ای: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(←‏آرشیو عکس و تصویر)
 
سطر ۱: سطر ۱:
−
'''آیت الله شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی''' (۱۳۱۷ - ۱۴۰۲ ق) مشهور به «رفیعا»، از علمای مجاهد [[شیعه]] معاصر بود. اجازات و تأییدات مراجع بزرگ مانند [[شیخ عبدالنبی نوری|شیخ عبدالنبی نوری]] و [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، گواه مراتب علمی و اخلاقی این روحانی برجسته است. وی در سراسر حکومت دیکتاتوری رضاخان، با وجود مشکلات و سختی‌های توان فرسا، به اقامه [[نماز جماعت]] و سخنرانی‌های آگاهانه و ارشاد مردم در مسجد معزالدوله ادامه داد.  
+
'''آیت‌الله شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی''' مشهور به «رفیعا» (۱۳۱۷-۱۴۰۲ ق)، از علمای مجاهد [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[میرزا احمد آشتیانی]] بود. اجازات و تأییدات مراجع بزرگ مانند [[شیخ عبدالنبی نوری|شیخ عبدالنبی نوری]] و [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری]]، گواه مراتب علمی و اخلاقی این عالم ربّانی است. وی در سراسر حکومت دیکتاتوری رضاخان، با وجود مشکلات و سختی‌های توان فرسا، به اقامه [[نماز جماعت]] و سخنرانی‌های آگاهانه و ارشاد مردم در [[مسجد]] معزالدوله ادامه داد.  
 
{{شناسنامه عالم
 
{{شناسنامه عالم
 
|نام کامل = مهدی رفیعا معزالدوله‌ای
 
|نام کامل = مهدی رفیعا معزالدوله‌ای
سطر ۷: سطر ۷:
 
|وفات =  ۱۴۰۲ قمری
 
|وفات =  ۱۴۰۲ قمری
 
|مدفن = [[قم]]، قبرستان نو
 
|مدفن = [[قم]]، قبرستان نو
−
|اساتید =  میرزا کوچک ساوجی، حاج آقا بزرگ ساوجی، میرزا احمد آشتیانی،...
+
|اساتید =  میرزا کوچک ساوجی، حاج آقا بزرگ ساوجی، [[میرزا احمد آشتیانی]]،...
 
|شاگردان =  
 
|شاگردان =  
 
|آثار = تذکرة الصلوة، تذکرة الصوم، الدعا و الغیبة،...
 
|آثار = تذکرة الصلوة، تذکرة الصوم، الدعا و الغیبة،...
سطر ۱۳: سطر ۱۳:
 
==ولادت و خاندان==
 
==ولادت و خاندان==
  
−
حاج شیخ مهدی معزالدوله ای در سال ۱۳۱۷ ق. در [[تهران]] و در محله قدیمی شاهی (پامنار کنونی) دیده به جهان گشود.<ref> مقدمه کتاب تذکرة الصلوة، حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی، ص ۹-۴؛ و نقل از حجة الاسلام معزی فرزند حاج شیخ مهدی در مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۷۶.</ref>  
+
مهدی معزالدوله‌ای تهرانی در سال ۱۳۱۷ ق. در [[تهران]] و در محله قدیمی شاهی (پامنار کنونی) دیده به جهان گشود.<ref> مقدمه کتاب تذکرة الصلوة، حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی، ص ۹-۴؛ و نقل از حجة الاسلام معزی فرزند حاج شیخ مهدی در مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۷۶.</ref>  
  
−
پدر بزرگوارش، آیت الله حاج شیخ محمدباقر معزالدوله ای تهرانی (م، ۱۳۳۶ ق) در نزد آیت الله [[میرزا محمد حسن آشتیانی|میرزا حسن آشتیانی]] به کسب علم و دانش پرداخت.<ref> گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.</ref> وی درس های استاد خود را می نوشت که هم اکنون مقداری از آن، در باب بحث حجیت ظن و اجتهاد و تقلید موجود است.<ref> مجله مسجد، سال دهم، ش ۶۰، ص ۸۳، بهمن و اسفند ۱۳۸۰.</ref> حاج شیخ محمدباقر، سالیان درازی در حوزه علمیه تهران، در مدرسه «مروی» و «محمودیه» به تدریس پرداخت. شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] صاحب [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعه]] و [[شیخ محمدتقی آملی|شیخ محمدتقی آملی]] از شاگردان او هستند. مرحوم آیت الله شیخ محمدباقر، در مسجدی که معزالدوله<ref>این مسجد را اسماعیل میرزا معزالدوله، نوه عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلی شاه قاجار و فرزند بهرام میرزا معزالدوله در سال ۱۳۱۷ ه.ق ساخته است.</ref> در محله عین الدوله، واقع در خیابان ایران (خیابان احمدی کنونی) ساخته بود به [[امام جماعت‌|امامت جماعت]] و ارشاد مردم پرداخت. شهرت وی و فرزندش آیت الله حاج شیخ مهدی، به (معزالدوله) به جهت امامت جماعت این [[مسجد]] بوده است.<ref> طبقات اعلام الشیعه، (نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر)، ج ۲، ص ۶۲۵ و ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>
+
پدر بزرگوارش، آیت الله شیخ محمدباقر معزالدوله ای (م، ۱۳۳۶ ق) در نزد آیت الله [[میرزا محمد حسن آشتیانی|میرزا حسن آشتیانی]] به کسب علم و دانش پرداخت.<ref> گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.</ref> او سالیان درازی در حوزه علمیه تهران، در مدرسه «مروی» و «محمودیه» به تدریس پرداخت. شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] صاحب [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعه]] و [[شیخ محمدتقی آملی|شیخ محمدتقی آملی]] از شاگردان او هستند. مرحوم آیت الله شیخ محمدباقر، در مسجدی که «معزالدوله»<ref>این مسجد را اسماعیل میرزا معزالدوله، نوه عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۳۱۷ ه.ق ساخته است.</ref> در محله عین الدوله، واقع در خیابان ایران (خیابان احمدی کنونی) ساخته بود به [[امام جماعت‌|امامت جماعت]] و ارشاد مردم پرداخت. شهرت وی و فرزندش آیت الله شیخ مهدی، به «معزالدوله» به جهت امامت جماعت این [[مسجد]] بوده است.<ref> طبقات اعلام الشیعه، (نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر)، ج ۲، ص ۶۲۵ و ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>
  
 
==تحصیلات و استادان==
 
==تحصیلات و استادان==
  
−
شیخ مهدی، دوران کودکی را در خانه [[علم]] و [[تقوا]]، زیر نظر پدرش سپری کرد و در آغاز جوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت.<ref> همان، ص ۷۷.</ref> وی همراه با هم‌بحث و یار وفادار خود، آیت الله سید مهدی کشفی بروجردی<ref> گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۵۳۲-۳.</ref> (۱۳۱۶-۱۳۶۷ ق) در [[حوزه علمیه]] تهران - که در آن روزگار حوزه علمیه مشهوری بود، در نزد استادان گرانقدری به تحصیل معارف دینی پرداخت.
+
شیخ مهدی، دوران کودکی را زیر نظر پدرش سپری کرد و در آغاز جوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت.<ref> همان، ص ۷۷.</ref> وی همراه با هم‌بحث و یار وفادار خود، آیت الله سید مهدی کشفی بروجردی<ref> گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۵۳۲-۳.</ref> (۱۳۱۶-۱۳۶۷ ق) در [[حوزه علمیه]] تهران - که در آن روزگار حوزه علمیه مشهوری بود، در نزد استادان گرانقدری به تحصیل معارف دینی پرداخت.
  
 
حاج شیخ مهدی معزالدوله ای نزد عالمان بزرگواری، [[ادبیات عرب|ادبیات]]، [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و سایر علوم رایج حوزوی را فراگرفت که عبارتند از:
 
حاج شیخ مهدی معزالدوله ای نزد عالمان بزرگواری، [[ادبیات عرب|ادبیات]]، [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و سایر علوم رایج حوزوی را فراگرفت که عبارتند از:
سطر ۲۷: سطر ۲۷:
 
*حاج آقا بزرگ ساوجی؛
 
*حاج آقا بزرگ ساوجی؛
  
−
*حاج [[میرزا مهدی آشتیانی|میرزا احمد آشتیانی]].<ref> مقدمه الدعا والغیبة، شیخ مهدی معزالدوله تهرانی، با اهتمام ناصر شکوری؛ گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.</ref>
+
*[[میرزا احمد آشتیانی]].<ref> مقدمه الدعا والغیبة، شیخ مهدی معزالدوله تهرانی، با اهتمام ناصر شکوری؛ گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.</ref>
  
 
حاج شیخ مهدی در مدت کوتاهی، به مراتب بلند و ارزشمند علم دست یافت و به عنوان شاگردی ممتاز مطرح گردید. اجازات وی از تمامی مراجع تقلید و بزرگان علم و دانشِ دوران زندگی‌اش، گواه روشنی بر این مدعا است.
 
حاج شیخ مهدی در مدت کوتاهی، به مراتب بلند و ارزشمند علم دست یافت و به عنوان شاگردی ممتاز مطرح گردید. اجازات وی از تمامی مراجع تقلید و بزرگان علم و دانشِ دوران زندگی‌اش، گواه روشنی بر این مدعا است.
  
−
وی در ۲۶ سالگی از سوی مرحوم آیت الله [[شیخ عبدالنبی نوری|شیخ عبدالنبی نوری]] که از شاگردان [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] و از عالمان برجسته و مراجع زمان خود در [[تهران]] بود، تأیید گردید. وی در اجازه خود پس از حمد و ثنا، چنین نوشته است: «و بعد، جناب مستطاب شریعتمدار، خلایق افتخار، علم الاعلام، مروج الاحکام، آقای آقاشیخ مهدی دامت تأییداته سلیل جلیل مرحوم مبرور، خلد مقام حجة الاسلام آقا شیخ باقر تهرانی اعلی الله مقامه که در عنفوان شباب مراحل کهولت و تکمیل را طی کرده و به صلاح و تقوا و فضل و علم و کمالات اخلاقیه، موجه درانظار گردیده...». در ذیل همین اجازه، مرحوم آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]]، مرجع تقلید و مؤسس [[حوزه علمیه قم]]، عیناً آن را تأیید نموده است.
+
وی در ۲۶ سالگی از سوی آیت الله [[شیخ عبدالنبی نوری|شیخ عبدالنبی نوری]] که از عالمان برجسته و مراجع زمان خود در [[تهران]] بود، تأیید گردید. وی در اجازه خود پس از حمد و ثنا، چنین نوشته است: «... جناب مستطاب شریعتمدار، خلایق افتخار، علم الاعلام، مروّج الاحکام، آقای آقاشیخ مهدی دامت تأییداته سلیل جلیل مرحوم مبرور، خلد مقام حجة الاسلام آقا شیخ باقر تهرانی اعلی الله مقامه که در عنفوان شباب مراحل کهولت و تکمیل را طی کرده و به صلاح و تقوا و فضل و علم و کمالات اخلاقیه، موجه در انظار گردیده است، و مراتبی از علم و عمل و فضایل پاک اخلاقی را دارا می باشد...». در ذیل همین اجازه، مرحوم آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]]، مؤسس [[حوزه علمیه قم]]، عیناً آن را تأیید نموده است.
−
ام است، و مراتبی از علم و عمل و فضایل پاک اخلاقی را دارا می باشد...».
 
  
−
 
+
مانند این تعریض ها، در بیش از ۲۵ اجازه دیگر از سوی مراجع تقلید و عالمان جهان تشیع، جهت حاج شیخ مهدی صادر شده است. مراجع تقلید بزرگی چون: [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[آیت الله بروجردی|سید حسین طباطبایی برورجردی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید حسین طباطبائی قمی|حاج آقاحسین طباطبایی قمی]]، در اجازات خود، مردم را به استفاده از وجود پربرکت وی تشویق و ترغیب کرده اند.<ref> مجله مسجد، سال دهم، ش ۶۰، ص ۸۱-۲.</ref>
−
مانند این تعریض ها، در بیش از ۲۵ اجازه دیگر از سوی مراجع تقلید و عالمان جهان تشیع، جهت حاج شیخ مهدی صادر شده است. مراجع تقلید بزرگی چون: [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[آیت الله بروجردی|سید حسین طباطبایی برورجردی]]، مرحوم آیت الله [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید حسین طباطبائی قمی|حاج آقاحسین طباطبایی قمی]]، در اجازات خود، مردم را به استفاده از وجود پربرکت وی تشویق و ترغیب کرده اند.<ref> مجله مسجد، سال دهم، ش ۶۰، ص ۸۱-۲.</ref>
 
  
 
همچنین آیت الله معزالدوله‌ای جهت مستحکم‌تر کردن رشته نقل [[حدیث]] و روایات، از استادان و [[مشایخ|مشایخ]] حدیث، مانند: [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]]، آیت الله [[سید محمدهادی میلانی|سید محمدهادی میلانی]] و آیت الله [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل روایت داشتند.<ref> المسلسلات فی الاجازات، ج ۱، بخش اجازات، تألیف حجة الاسلام والمسلمین سید محمود مرعشی.</ref>
 
همچنین آیت الله معزالدوله‌ای جهت مستحکم‌تر کردن رشته نقل [[حدیث]] و روایات، از استادان و [[مشایخ|مشایخ]] حدیث، مانند: [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]]، آیت الله [[سید محمدهادی میلانی|سید محمدهادی میلانی]] و آیت الله [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل روایت داشتند.<ref> المسلسلات فی الاجازات، ج ۱، بخش اجازات، تألیف حجة الاسلام والمسلمین سید محمود مرعشی.</ref>
  
 
==آثار و تألیفات==
 
==آثار و تألیفات==
−
[[پرونده:Tazkereh.jpg|thumb|left|تذکرة الصلوة؛ تذکرة الصوم؛ الدعا و الغیبة - از آثار آیت الله رفیعا]]
+
[[پرونده:Tazkereh.jpg|thumb|left|تذکرة الصلوة؛ تذکرة الصوم؛ الدعا و الغیبة - از آثار آیت‌الله رفیعا]]
  
−
آیت الله معزالدوله ای تهرانی، برای تربیت نفس های آماده، بیشتر از منبر و سخن بهره می گرفت؛ ولی در ضمن، رساله‌هایی با زبان ساده درباره مسایل گوناگون از وی به یادگار مانده که چندین بار به چاپ رسیده است، از جمله:
+
آیت الله معزالدوله‌ای تهرانی، برای تربیت نفوس، بیشتر از منبر و سخن بهره می گرفت؛ ولی در ضمن، رساله‌هایی با زبان ساده درباره مسایل گوناگون از وی به یادگار مانده که چندین بار به چاپ رسیده است، از جمله:
  
 
*تذکرة الصلوة؛
 
*تذکرة الصلوة؛
سطر ۵۰: سطر ۴۸:
 
*الدعا و الغیبة.<ref> مقدمه کتاب تذکرةالصلوة و تذکرة الصوم، تألیف آیت الله معزالدوله‌ای.</ref>
 
*الدعا و الغیبة.<ref> مقدمه کتاب تذکرةالصلوة و تذکرة الصوم، تألیف آیت الله معزالدوله‌ای.</ref>
  
−
==فعالیتهای اجتماعی و سیاسی==
+
==فعالیت‌های اجتماعی==
  
 
'''<I>سنگر مسجد:</I>'''
 
'''<I>سنگر مسجد:</I>'''
سطر ۵۸: سطر ۵۶:
 
'''<I>منکر زدایی:</I>'''
 
'''<I>منکر زدایی:</I>'''
  
−
آیت الله معزالدوله‌ای با مقدس مآبانِ خشک و بی روح میانه‌ای نداشت. [[امر به معروف و نهی از منکر]] بی روح و بدون تزریق عشق و محبت را خوش نمی داشت. وی هرگز با زبان تند و خشن، [[دین]] را ترویج نمی کرد. هرگز از شیوه لباس پوشیدن، چگونه زندگی کردن و انتخاب شغل و کار افراد، بر سر منبر انتقاد نکرد و با خشونت با غیرمتدینان برخورد ننمود؛ ولی تربیت یافتگان وی بر اثر آموخته های او، آن چنان به سنت‌های اسلامی متعبد بودند که در تهران آن روزگار، شهرت داشتند.<ref> مصاحبه با حجة الاسلام والمسلمین شیخ عبدالحسین معزی نماینده ولی فقیه و رئیس مرکز اسلامی وین در کشور اتریش.</ref>  
+
آیت الله معزالدوله‌ای با مقدس مآبانِ خشک و بی روح میانه‌ای نداشت. [[امر به معروف و نهی از منکر]] بی روح و بدون تزریق عشق و محبت را خوش نمی داشت. وی هرگز با زبان تند و خشن، [[دین]] را ترویج نمی کرد. هرگز از شیوه لباس پوشیدن، چگونه زندگی کردن و انتخاب شغل و کار افراد، بر سر منبر انتقاد نکرد و با خشونت با غیرمتدینان برخورد ننمود؛ ولی تربیت یافتگان وی بر اثر آموخته های او، آن چنان به سنت‌های [[اسلام|اسلامی]] متعبد بودند که در تهران آن روزگار، شهرت داشتند.<ref> مصاحبه با حجة الاسلام شیخ عبدالحسین معزی نماینده ولی فقیه و رئیس مرکز اسلامی وین در کشور اتریش.</ref>  
−
 
 
−
'''''مبارزات سیاسی:'''''
 
  
−
آیت الله معزالدوله‌ای، هنگامی فعالیت و تلاش تعلیمی و تربیتی خود را آغاز کرد که انگلیس زخم خورده از [[اسلام]] و روحانیت - در ماجرای تنباکو و نهضت [[مشروطیت|مشروطیت]] - بنیاد سیاست اسلام زدایی را در ایران اسلامی، به وسیله نوکرانی حلقه به گوش چون رضاخان پی می ریخت. نخستین هدف در اجرای این سیاست شوم، فروپاشاندن دستگاه روحانیت و از پای درآوردن آنان بود.
+
آیت الله معزالدوله‌ای، هنگامی فعالیت و تلاش تعلیمی و تربیتی خود را آغاز کرد که انگلیس زخم خورده از [[اسلام]] و روحانیت - در ماجرای تنباکو و نهضت [[مشروطیت|مشروطیت]] - بنیاد سیاست اسلام زدایی را در [[ایران]] اسلامی، به وسیله نوکرانی حلقه به گوش چون رضاخان پی می ریخت. نخستین هدف در اجرای این سیاست شوم، فروپاشاندن دستگاه روحانیت و از پای درآوردن آنان بود.
  
 
==ویژگی‌های اخلاقی==
 
==ویژگی‌های اخلاقی==
سطر ۶۸: سطر ۶۴:
 
آن عالم با[[اخلاص]]، ویژگی هایی داشت که می توان گفت موجب موفقیت او شده بود:
 
آن عالم با[[اخلاص]]، ویژگی هایی داشت که می توان گفت موجب موفقیت او شده بود:
  
−
*زندگی‌اش بسیار ساده و محقرانه بود. از تجملات و زرق و برق دوری می گزید. او از دنیاطلبان دل بریده بود. در همسایگی مسجد، امیری از امرای پرقدرت ارتش بود که گاهی در سلک درویشان درمی‌آمد و طرح دوستی می ریخت؛ اما حاج شیخ مهدی یکبار به منزلش نرفت و کاری به او ارجاع نداد. اعیان و اشرافی بودند که آرزو داشتند حاج شیخ یک بار به منزلشان برود؛ اما وی نرفت؛ ولی با فقرا همنشین بود.
+
*زندگی‌اش بسیار ساده و محقرانه بود. از تجملات و زرق و برق دنیا دوری می گزید. او از دنیاطلبان دل بریده بود. اعیان و اشرافی بودند که آرزو داشتند حاج شیخ یک بار به منزلشان برود؛ اما وی نرفت؛ ولی با فقرا همنشین بود.
−
*برای مردم و شاگردانش، بسیار وقت می گذاشت و از همنشینی با آنان اظهار خرسندی می کرد. در مسجد و خانه خود منبر می رفت. گاهی نزدیک به دو ساعت سخنرانی می کرد؛ آن چنان شیرین و جذاب که کمتر کسی اظهار خستگی می کرد. هر هفته صبح جمعه و نیز ایام [[محرم]] و [[صفر]] و فاطمیه و نیز روزهای ولادت و وفات امامان: در خانه‌اش مراسم عزاداری و جشن برگزار می کرد.
+
*برای مردم و شاگردانش، بسیار وقت می گذاشت و از همنشینی با آنان اظهار خرسندی می کرد. در [[مسجد]] و خانه خود منبر می رفت. گاهی نزدیک به دو ساعت سخنرانی می کرد؛ آن چنان شیرین و جذاب که کمتر کسی اظهار خستگی می کرد. هر هفته صبح جمعه و نیز ایام [[ماه محرم|محرم]] و [[صفر]] و [[ایام فاطمیه|فاطمیه]] و نیز روزهای ولادت و وفات [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام در خانه‌اش مراسم عزاداری و جشن برگزار می کرد.
−
*او به آن چه می گفت، معتقد بود. از دل می گفت و چون دلسوخته بود، سخنش بر دل ها می نشست و مخاطب خود را سخت تحت تأثیر قرار می داد. او در این زمینه بسیار موفق بود. کسانی بودند که یک بار پای منبر و سخن او می نشستند و دلباخته می شدند و برای همیشه دست از گناه و آلودگی شسته و در زمره نیکان زمان درمی‌آمدند.
+
*آیت الله معزالدوله‌ای به آن چه می گفت، معتقد بود. از دل می گفت و چون دلسوخته بود، سخنش بر دل ها می نشست و مخاطب خود را سخت تحت تأثیر قرار می داد. او در این زمینه بسیار موفق بود. کسانی بودند که یک بار پای منبر و سخن او می نشستند و دلباخته می شدند و برای همیشه دست از گناه و آلودگی شسته و در زمره نیکان زمان درمی‌آمدند.
−
*عاشق شیدای [[اهل البیت|اهل بیت]] بود. آن چنان عاشقانه و خالصانه از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله و اصحابش یاد می کرد که مستمعان را به شدت می گریاند. عالمی بزرگوار می گفت: «شبی به مسجد آیت الله معزوالدوله رفتم. وی بر منبر بود و از [[ابوذر]]، صحابی عالی مقدار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سخن می گفت. مردم پای منبر او چنان می گریستند، که شگفت زده شدم مثل آن که مصیبت عاشورا می خواند.<ref> مصاحبه با حجة الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن برزویی تهرانی.</ref>
+
*او عاشق شیدای اهل بیت بود. آن چنان عاشقانه و خالصانه از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله و برخی اصحابش یاد می کرد که مستمعان را به شدت می گریاند.<ref> مصاحبه با حجة الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن برزویی تهرانی.</ref>
−
*خط زیبا، پوشش ساده و تمیز، همیشه معطر بودن، آرام و مطمئن سخن گفتن، موقر راه رفتن، سیمای جذاب و نورانی، متبسم بودن، از دیگر ویژگی‌های ایشان بود.
+
*[[خط]] زیبا، پوشش ساده و تمیز، همیشه معطر بودن، آرام و مطمئن سخن گفتن، موقّر راه رفتن، سیمای جذاب و نورانی، متبسم بودن، از دیگر ویژگی‌های ایشان بود.
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
−
مرحوم آیت الله حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای، سرانجام پس از هشتاد و پنج سال عمر پرخیر و برکت و مجاهدت دائم در راه خدمت به مکتب تشیع و اهل بیت علیهم السلام، سرانجام در نیمه شب ۲۱ [[ربیع الاول]] سال ۱۴۰۲ ق. در [[تهران]] دار فانی را وداع گفت. از آن جا که به قبرستان مرحوم آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حایری]]، معروف به «قبرستان نو» در [[قم]] بسیار علاقمند بود، طبق وصیت وی، در فضایی باز و زیر آسمان، در این گورستان به خاک سپرده شد.<ref> مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۸۱.</ref>
+
مرحوم آیت الله حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای، سرانجام پس از هشتاد و پنج سال عمر پرخیر و برکت و مجاهدت دائم در راه خدمت به مکتب [[تشیع]] و [[اهل بیت]] علیهم السلام، سرانجام در نیمه شب ۲۱ [[ربیع الاول]] سال ۱۴۰۲ ق. در [[تهران]] دار فانی را وداع گفت. از آن جا که به قبرستان مرحوم آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حایری]]، معروف به «قبرستان نو» در [[قم]] بسیار علاقمند بود، طبق وصیت وی، در فضایی باز و زیر آسمان، در این گورستان به خاک سپرده شد.<ref> مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۸۱.</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۸۲: سطر ۷۸:
 
==منابع==
 
==منابع==
  
−
*سید محمد سجادی نژاد دامغانی، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۱۷، صفحه ۱۵۲، ۱۶۷.
+
*[[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، سید محمد سجادی‌نژاد دامغانی، جلد ۱۷، صفحه ۱۵۲-۱۶۷.
  
 
==آرشیو عکس و تصویر==
 
==آرشیو عکس و تصویر==
سطر ۹۵: سطر ۹۱:
 
</gallery>
 
</gallery>
  
−
[[رده:علمای معاصر|رفیعا،مهدی]]
+
[[رده:علمای معاصر|رفیعا،مهدی]][[رده:علماء شیعه]]
 
[[رده:مدفونین در قبرستان نو]]
 
[[رده:مدفونین در قبرستان نو]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۷

آیت‌الله شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی مشهور به «رفیعا» (۱۳۱۷-۱۴۰۲ ق)، از علمای مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان میرزا احمد آشتیانی بود. اجازات و تأییدات مراجع بزرگ مانند شیخ عبدالنبی نوری و شیخ عبدالکریم حائری، گواه مراتب علمی و اخلاقی این عالم ربّانی است. وی در سراسر حکومت دیکتاتوری رضاخان، با وجود مشکلات و سختی‌های توان فرسا، به اقامه نماز جماعت و سخنرانی‌های آگاهانه و ارشاد مردم در مسجد معزالدوله ادامه داد.

۲۲۰px
نام کامل مهدی رفیعا معزالدوله‌ای
زادروز ۱۳۱۷ قمری
زادگاه تهران
وفات ۱۴۰۲ قمری
مدفن قم، قبرستان نو

Line.png

اساتید

میرزا کوچک ساوجی، حاج آقا بزرگ ساوجی، میرزا احمد آشتیانی،...


آثار

تذکرة الصلوة، تذکرة الصوم، الدعا و الغیبة،...

ولادت و خاندان

مهدی معزالدوله‌ای تهرانی در سال ۱۳۱۷ ق. در تهران و در محله قدیمی شاهی (پامنار کنونی) دیده به جهان گشود.[۱]

پدر بزرگوارش، آیت الله شیخ محمدباقر معزالدوله ای (م، ۱۳۳۶ ق) در نزد آیت الله میرزا حسن آشتیانی به کسب علم و دانش پرداخت.[۲] او سالیان درازی در حوزه علمیه تهران، در مدرسه «مروی» و «محمودیه» به تدریس پرداخت. شیخ آقا بزرگ تهرانی صاحب الذریعه و شیخ محمدتقی آملی از شاگردان او هستند. مرحوم آیت الله شیخ محمدباقر، در مسجدی که «معزالدوله»[۳] در محله عین الدوله، واقع در خیابان ایران (خیابان احمدی کنونی) ساخته بود به امامت جماعت و ارشاد مردم پرداخت. شهرت وی و فرزندش آیت الله شیخ مهدی، به «معزالدوله» به جهت امامت جماعت این مسجد بوده است.[۴]

تحصیلات و استادان

شیخ مهدی، دوران کودکی را زیر نظر پدرش سپری کرد و در آغاز جوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت.[۵] وی همراه با هم‌بحث و یار وفادار خود، آیت الله سید مهدی کشفی بروجردی[۶] (۱۳۱۶-۱۳۶۷ ق) در حوزه علمیه تهران - که در آن روزگار حوزه علمیه مشهوری بود، در نزد استادان گرانقدری به تحصیل معارف دینی پرداخت.

حاج شیخ مهدی معزالدوله ای نزد عالمان بزرگواری، ادبیات، فقه، اصول و سایر علوم رایج حوزوی را فراگرفت که عبارتند از:

  • میرزا کوچک ساوجی؛
  • حاج آقا بزرگ ساوجی؛

حاج شیخ مهدی در مدت کوتاهی، به مراتب بلند و ارزشمند علم دست یافت و به عنوان شاگردی ممتاز مطرح گردید. اجازات وی از تمامی مراجع تقلید و بزرگان علم و دانشِ دوران زندگی‌اش، گواه روشنی بر این مدعا است.

وی در ۲۶ سالگی از سوی آیت الله شیخ عبدالنبی نوری که از عالمان برجسته و مراجع زمان خود در تهران بود، تأیید گردید. وی در اجازه خود پس از حمد و ثنا، چنین نوشته است: «... جناب مستطاب شریعتمدار، خلایق افتخار، علم الاعلام، مروّج الاحکام، آقای آقاشیخ مهدی دامت تأییداته سلیل جلیل مرحوم مبرور، خلد مقام حجة الاسلام آقا شیخ باقر تهرانی اعلی الله مقامه که در عنفوان شباب مراحل کهولت و تکمیل را طی کرده و به صلاح و تقوا و فضل و علم و کمالات اخلاقیه، موجه در انظار گردیده است، و مراتبی از علم و عمل و فضایل پاک اخلاقی را دارا می باشد...». در ذیل همین اجازه، مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، عیناً آن را تأیید نموده است.

مانند این تعریض ها، در بیش از ۲۵ اجازه دیگر از سوی مراجع تقلید و عالمان جهان تشیع، جهت حاج شیخ مهدی صادر شده است. مراجع تقلید بزرگی چون: سید ابوالحسن اصفهانی، سید حسین طباطبایی برورجردی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی و حاج آقاحسین طباطبایی قمی، در اجازات خود، مردم را به استفاده از وجود پربرکت وی تشویق و ترغیب کرده اند.[۸]

همچنین آیت الله معزالدوله‌ای جهت مستحکم‌تر کردن رشته نقل حدیث و روایات، از استادان و مشایخ حدیث، مانند: آقا بزرگ تهرانی، آیت الله سید محمدهادی میلانی و آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی، اجازه نقل روایت داشتند.[۹]

آثار و تألیفات

تذکرة الصلوة؛ تذکرة الصوم؛ الدعا و الغیبة - از آثار آیت‌الله رفیعا

آیت الله معزالدوله‌ای تهرانی، برای تربیت نفوس، بیشتر از منبر و سخن بهره می گرفت؛ ولی در ضمن، رساله‌هایی با زبان ساده درباره مسایل گوناگون از وی به یادگار مانده که چندین بار به چاپ رسیده است، از جمله:

  • تذکرة الصلوة؛
  • تذکرة الصوم؛
  • الدعا و الغیبة.[۱۰]

فعالیت‌های اجتماعی

سنگر مسجد:

دمیدن روح وحدت و نجات از جهل و نادانی، روشنگری و برداشتن شبهات، دعوت به حکمت و اندرزهای حکیمانه امامان معصوم علیهم السلام، تبلیغ آشکار، شیوا و بدون ترس و پنهان کاری و کتمان، در سیره آیت الله معزالدوله‌ای بود. او که پس از درگذشت پدر و برادرش، امامت جماعت مسجد معزالدوله ای تهران را به عهده داشت، دلسوزانه و مجدانه به گسترش معارف دینی و تربیت افراد، به ویژه نسل جوان پرداخت. وی در مسجد و خانه اش منبر می رفت و سخن می گفت و تربیت نفوس را وجهه همت خویش قرار داد.

منکر زدایی:

آیت الله معزالدوله‌ای با مقدس مآبانِ خشک و بی روح میانه‌ای نداشت. امر به معروف و نهی از منکر بی روح و بدون تزریق عشق و محبت را خوش نمی داشت. وی هرگز با زبان تند و خشن، دین را ترویج نمی کرد. هرگز از شیوه لباس پوشیدن، چگونه زندگی کردن و انتخاب شغل و کار افراد، بر سر منبر انتقاد نکرد و با خشونت با غیرمتدینان برخورد ننمود؛ ولی تربیت یافتگان وی بر اثر آموخته های او، آن چنان به سنت‌های اسلامی متعبد بودند که در تهران آن روزگار، شهرت داشتند.[۱۱]

آیت الله معزالدوله‌ای، هنگامی فعالیت و تلاش تعلیمی و تربیتی خود را آغاز کرد که انگلیس زخم خورده از اسلام و روحانیت - در ماجرای تنباکو و نهضت مشروطیت - بنیاد سیاست اسلام زدایی را در ایران اسلامی، به وسیله نوکرانی حلقه به گوش چون رضاخان پی می ریخت. نخستین هدف در اجرای این سیاست شوم، فروپاشاندن دستگاه روحانیت و از پای درآوردن آنان بود.

ویژگی‌های اخلاقی

آن عالم بااخلاص، ویژگی هایی داشت که می توان گفت موجب موفقیت او شده بود:

  • زندگی‌اش بسیار ساده و محقرانه بود. از تجملات و زرق و برق دنیا دوری می گزید. او از دنیاطلبان دل بریده بود. اعیان و اشرافی بودند که آرزو داشتند حاج شیخ یک بار به منزلشان برود؛ اما وی نرفت؛ ولی با فقرا همنشین بود.
  • برای مردم و شاگردانش، بسیار وقت می گذاشت و از همنشینی با آنان اظهار خرسندی می کرد. در مسجد و خانه خود منبر می رفت. گاهی نزدیک به دو ساعت سخنرانی می کرد؛ آن چنان شیرین و جذاب که کمتر کسی اظهار خستگی می کرد. هر هفته صبح جمعه و نیز ایام محرم و صفر و فاطمیه و نیز روزهای ولادت و وفات اهل بیت علیهم السلام در خانه‌اش مراسم عزاداری و جشن برگزار می کرد.
  • آیت الله معزالدوله‌ای به آن چه می گفت، معتقد بود. از دل می گفت و چون دلسوخته بود، سخنش بر دل ها می نشست و مخاطب خود را سخت تحت تأثیر قرار می داد. او در این زمینه بسیار موفق بود. کسانی بودند که یک بار پای منبر و سخن او می نشستند و دلباخته می شدند و برای همیشه دست از گناه و آلودگی شسته و در زمره نیکان زمان درمی‌آمدند.
  • او عاشق شیدای اهل بیت بود. آن چنان عاشقانه و خالصانه از پیامبر صلی الله علیه وآله و برخی اصحابش یاد می کرد که مستمعان را به شدت می گریاند.[۱۲]
  • خط زیبا، پوشش ساده و تمیز، همیشه معطر بودن، آرام و مطمئن سخن گفتن، موقّر راه رفتن، سیمای جذاب و نورانی، متبسم بودن، از دیگر ویژگی‌های ایشان بود.

وفات

مرحوم آیت الله حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای، سرانجام پس از هشتاد و پنج سال عمر پرخیر و برکت و مجاهدت دائم در راه خدمت به مکتب تشیع و اهل بیت علیهم السلام، سرانجام در نیمه شب ۲۱ ربیع الاول سال ۱۴۰۲ ق. در تهران دار فانی را وداع گفت. از آن جا که به قبرستان مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حایری، معروف به «قبرستان نو» در قم بسیار علاقمند بود، طبق وصیت وی، در فضایی باز و زیر آسمان، در این گورستان به خاک سپرده شد.[۱۳]

پانویس

  1. ↑ مقدمه کتاب تذکرة الصلوة، حاج شیخ مهدی معزالدوله‌ای تهرانی، ص ۹-۴؛ و نقل از حجة الاسلام معزی فرزند حاج شیخ مهدی در مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۷۶.
  2. ↑ گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.
  3. ↑ این مسجد را اسماعیل میرزا معزالدوله، نوه عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۳۱۷ ه.ق ساخته است.
  4. ↑ طبقات اعلام الشیعه، (نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر)، ج ۲، ص ۶۲۵ و ج ۱، ص ۲۱۱.
  5. ↑ همان، ص ۷۷.
  6. ↑ گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۵۳۲-۳.
  7. ↑ مقدمه الدعا والغیبة، شیخ مهدی معزالدوله تهرانی، با اهتمام ناصر شکوری؛ گنجینه دانشمندان، ج ۳، ص ۳۶۳.
  8. ↑ مجله مسجد، سال دهم، ش ۶۰، ص ۸۱-۲.
  9. ↑ المسلسلات فی الاجازات، ج ۱، بخش اجازات، تألیف حجة الاسلام والمسلمین سید محمود مرعشی.
  10. ↑ مقدمه کتاب تذکرةالصلوة و تذکرة الصوم، تألیف آیت الله معزالدوله‌ای.
  11. ↑ مصاحبه با حجة الاسلام شیخ عبدالحسین معزی نماینده ولی فقیه و رئیس مرکز اسلامی وین در کشور اتریش.
  12. ↑ مصاحبه با حجة الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن برزویی تهرانی.
  13. ↑ مجله مسجد، ش ۱۰، سال ۶۰، ص ۸۱.

منابع

  • ستارگان حرم، سید محمد سجادی‌نژاد دامغانی، جلد ۱۷، صفحه ۱۵۲-۱۶۷.

آرشیو عکس و تصویر

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای (نفر وسط)

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

  • مهدی رفیعا معزالدوله ای

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=مهدی_رفیعا_معزالدوله_ای&oldid=156720»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه