کشف الغمة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
سطر ۷: سطر ۷:
 
|نویسنده= علی بن عیسی اربلی
 
|نویسنده= علی بن عیسی اربلی
  
|موضوع= سرگذشتنامه چهارده معصوم
+
|موضوع= زندگی‌ و فضایل چهارده معصوم
  
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 3
+
|تعداد جلد= ۳
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38803/ کتاب كشف الغمة فی معرفة الأئمة]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38803/ كشف الغمة فی معرفة الأئمة]
  
 
}}
 
}}
'''«کشف الغمة فی معرفة الائمة (ع)»'''، اثر [[علی بن عیسی اربلی|على بن عیسى إربلى]] (متولد ۶۹۲ ق) است.
+
'''«کشف الغُمّة فی معرفة الأئمة»'''، تألیف [[علی بن عیسی اربلی|على بن عیسى إربلى]] (م، ۶۹۲ ق)، کتابی مستند و متقن درباره زندگی‌نامه و فضایل [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) و [[اهل البیت|اهل بیت]] آن حضرت است و یکی از مهمترین منابع [[شیعه|شیعی]] در این موضوع می‌باشد.
این کتاب، به زبان عربى و درباره زندگی‌نامه و فضایل [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) و [[اهل البیت|اهل بیت]] آن حضرت است. مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب، تمسک به [[ائمه اطهار]] علیهم السلام و اظهار ارادت به آن خاندان بزرگوار دانسته است.
 
  
==روش مؤلف==
+
==مؤلف==
 +
[[علی بن عیسی اربلی]] (م، ۶۹۳ ق) از عالمان بزرگ [[شیعه]] در قرن هفتم هجری است. اربلی در علوم مختلف اسلامی همچون [[حدیث]]، [[تاریخ]]، [[رجال]]، [[فقه]] و [[عقاید]] صاحب نظر و از نظریه پردازان سیاست آن روز بوده و فکر و تدبیر و انشاء و قلم وی در اتخاذ تصمیم های سیاستمداران عصر تأثیر فراوان داشته است.
  
ترتیب کتاب بر طبق اسامى [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام است. مصنف ابتدا به احوالات [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله و زندگى نامه آن حضرت اشاره نموده، پس از آن بقیه معصومین را به ترتیب ذکر مى نماید. در ضمن اشاره اى هم به [[حضرت خدیجه]] سلام الله علیها دارد.
+
[[شیخ حر عاملى]] در مورد او می گوید: علی بن عیسی اربلی دانشمندی فاضل و [[حدیث]] نگاری مورد اعتماد، شاعری ادیب و نوسنده ای متعهد و دارای فضائل اخلاقی و خصلت های پسندیده است.
  
وى درباره پیامبر و هر یک از [[ائمه اطهار|ائمه]] ابتدا نام و ولادت آنها را ذکر کرده، بعد زندگى نامه آنان را به تفصیل نقل مى کند. پس از آن فضائل و [[معجزات]] و افتخارات آنان را بیان کرده و ذریه و اولاد و نسب آنها را مى آورد. وصیت نامه ها و جریان شهادت و وفات آن بزرگواران نیز قسمتى از عناوین کتاب را تشکیل داده است.  
+
علامه اربلی کتاب های مفید و مشتاقان [[علم]]، [[فرهنگ]]، ادب، [[حدیث]] و [[تاریخ]] عرضه کرده که متأسفانه تعداد محدودی از آثار وی بدست ما رسیده است و آنان عبارتند از: [[کشف الغمة (کتاب)|کشف الغمه فی معرفة الائمه]]، المقامات، رساله الطیف یا طیف الانشاء، دیوان اشعار.
  
مؤلف در جاى جاى کتاب خود استدلال هاى فراوان بر [[حق]] بودن [[شیعه]] و [[باطل]] بودن فرقه هاى مختلف ذکر نموده و کتاب از این حیث داراى متنى استدلالى و قوى است.
+
==معرفی کتاب==
 +
[[علی بن عیسی اربلی]] کتاب «کشف الغُمّة فی معرفة الائمة» را در شب ۲۱ [[ماه رمضان]] ([[شب قدر]])، در سال ۶۸۷ قمری به پایان برده است. مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب، تمسک به [[ائمه اطهار]] علیهم‌السلام و اظهار ارادت به آن خاندان بزرگوار دانسته است.
  
==ارزش کتاب==
+
کتاب «کشف الغمه فی معرفة الائمة» چنانکه از نامش پیداست، در موضوع آشنایی با زندگی و شخصیت پیشوایان [[معصوم]] علیهم السلام نگارش یافته و در حقیقت یک دوره [[امام]] شناسی و مجموعه ای مستند و متقن در [[مناقب]] و فضائل [[اهل بیت]] علیهم السلام و یکی از مهمترین منابع [[شیعه|شیعی]] در این موضوع است.
  
ارزش هر کتاب به مسائل متعددى بستگى دارد و با توجه به آن مسائل ارزش این کتاب را بررسى مى کنیم:
+
علی بن عیسی اربلی در این کتاب با قلمی شیوا و عباراتی سهل و آسان به تشریح اعتقادات و اندیشه های [[علم کلام|کلامی]] شیعه می پردازد. او با طرح مسائلی همچون ضرورت [[امامت]]، تبیین جایگاه آن در جامعه اسلامی، نکته های مهم تاریخی، فضائل و مناقب، علت شهادت هر یک از [[ائمه اطهار]] علیهم السلام، فرزندان، سخنان آن بزرگان و ناگفته های بسیاری را برای مخاطبان موافق و مخالف خود روشن می سازد.
  
#یکى از راه هاى مهم براى تشخیص ارزش یک اثر، مؤلف آن است. کتاب کشف الغمه توسط عالمى گرانقدر همچون [[علی بن عیسی اربلی|على بن عیسى اربلى]] تألیف شده که به اجماع همه علماى [[شیعه|شیعه]] عالمى متبحر، فقیهى نامدار و محققى متتبع بوده است.
+
==محتوای کتاب ==
#موضوع مورد بحث در یک کتاب هر چه مهمتر و ارزشمندتر باشد ارزش آن کتاب را بیشتر مى کند. با توجه به این که در جهان شخصیت هایى بزرگتر و والاتر از [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام وجود ندارد و این کتاب پیرامون فضائل آنها است از حیث محتوا در عالیترین رتبه قرار دارد.
+
در ابتدای کتاب، مقدمه اى پیرامون شخصیت و زندگى‌نامه مؤلف و شرح حال کتاب، توسط آیت الله [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانى]] آمده که شامل مطالب مفیدى است.
#این که مطالب یک کتاب از چه منبعى صادر شده هم در ارزشیابى کتاب بسیار مهم است. منبع مطالب این کتاب، [[روایت|روایات]] معصومین علیهم السلام است که هیچ احتمال خطا در آن راه ندارد. تنها مسئله، راویان [[احادیث]] است که مصنف تمام سعى خود را مبذول داشته تا از این جهت هم روایات معتبر را نقل نماید.
 
#مزیت دیگر، عصر زندگانى مؤلف است که حدود ۴ قرن با زمان معصومین فاصله دارد و این نکته نیز بر ارزش کتاب افزوده است. با توجه به این موارد و مواردى دیگر، کتاب حاضر از ارزش و اعتبار خاصى برخوردار است.
 
  
==ترجمه و تعلیق کتاب==
+
ترتیب کتاب بر طبق اسامى [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام است. مصنف ابتدا به احوالات [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله اشاره نموده، پس از آن بقیه معصومین را به ترتیب ذکر مى نماید. در ضمن اشاره اى هم به [[حضرت خدیجه]] علیها السلام دارد. وى درباره پیامبر و هر یک از [[ائمه اطهار|ائمه]] ابتدا نام و ولادت آنها را ذکر کرده، بعد زندگى‌نامه آنان را به تفصیل نقل مى کند. پس از آن فضائل و [[معجزات]] و افتخارات آنان را بیان کرده و ذریه و اولاد و نسب آنها را مى آورد. وصیتنامه‌ها و جریان شهادت و وفات آن بزرگواران نیز قسمتى از عناوین کتاب را تشکیل داده است.
  
کتاب کشف الغمة بسیار مورد توجه قرار گرفته و از این جهت آثار متعددى پیرامون آن نوشته شده، از جمله:
+
مؤلف در جاى‌جاى کتاب خود استدلال هاى فراوان بر [[حق]] بودن [[شیعه]] و [[باطل]] بودن [[فرقه]] هاى مختلف ذکر نموده و کتاب از این حیث داراى متنى استدلالى و قوى است. وی همچنین تمام سعى خود را مبذول داشته تا از روایات معتبر استفاده نماید.
  
#ترجمه اى به نام «محراب القلوب» نوشته على بن فیض إربلى
+
اربلی در فرصت های مناسب در کتاب «کشف الغمه» گاهی با نظم و زمانی با عبارت های شیوا، عشق و علاقه خود را به [[اهل البیت|اهل بیت]] عصمت علیهم السلام ابراز می دارد. او در موارد متعددی حزن و اندوه خود را از حوادث غمبار [[کربلا]] اظهار می دارد و حتی گاهی تحمل خود را از شنیدن و نقل مصیبت های حضرت [[امام حسین علیه السلام|اباعبدالله الحسین]] علیه السلام از دست می دهد. او می گوید: «گاهی شنیدن این اوضاع و احوال شدیداً دل مرا به درد می آورد و نمی توانم این مصائب را آن چنان که رخ داده بنگارم. من سالهاست که در [[روز عاشورا]] و در مجالس عزاداری برخی از این مصائب و [[روضه خوانی|روضه ها]] را نمی توانم گوش کرده و تحمل نمایم و از شدت ناراحتی بر آن چه که بر آن حضرت و اهل بیت وی گذشته است، گاهی مشرف به هلاکت می شوم و تا آن جا که می توانم بر آن حضرت و اهل بیتش گریه می کنم و بر قاتلان و دشمنانشان [[لعن]] و نفرین می فرستم. اما حزن و اندوه من با این ها تسکین نمی یابد و در مصیبت آن جناب نمی توانم آرامش حقیقی خود را بازیابم.»
#ترجمه اى از حسن بن حسین بیهقى،
 
#ترجمه اى به نام «مناقب» نوشته على بن حسن زوارى، صاحب تفسیر «ترجمة الخواص»
 
#همچنین [[ابراهیم کفعمی|کفعمى]]، صاحب [[مصباح کفعمی (کتاب)|مصباح]] نیز بر این کتاب تعلیقاتى دارد.
 
  
==وضعیت نشر کتاب==
+
==ترجمه و تعلیق کتاب==
  
بر این کتاب، سید هاشم رسولى محلاتى تعلیقه زده و آن را تصحیح نموده است. همچنین مقدمه اى پیرامون شخصیت و زندگى نامه مؤلف و شرح حال کتاب، توسط آیت الله [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانى]] در ابتداى کتاب آمده که شامل مطالب مفیدى است.
+
کتاب «کشف الغمة» بسیار مورد توجه قرار گرفته و آثار متعددى پیرامون آن نوشته شده، از جمله:
  
 +
*ترجمه اى به نام «محراب القلوب» نوشته على بن فیض إربلى
 +
*ترجمه اى از حسن بن حسین بیهقى،
 +
*ترجمه اى به نام «مناقب» نوشته على بن حسن زوارى، صاحب [[تفسیر]] «ترجمة الخواص»
 +
*[[ابراهیم کفعمی]]، صاحب «[[مصباح کفعمی (کتاب)|مصباح]]» نیز بر این کتاب تعلیقاتى دارد.
 +
*همچنین سید هاشم رسولى محلاتى بر این کتاب تعلیقه زده و آن را تصحیح نموده است.
 
== منابع ==
 
== منابع ==
  
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث ۳ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
+
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]] [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 
+
{{حدیث}}
==متن کتاب ==
+
[[رده:منابع حدیثی]][[رده:منابع با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:کتابهای با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:کتاب‌های فضایل اهل البیت (ع)]][[رده:منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]][[رده:کتابهای اعتقادی]]
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38803/ '''کتاب كشف الغمة فی معرفة الأئمة''']
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:کتاب‌های فضایل اهل البیت (ع)]]
 
{{حدیث}}
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۰۰

کشف الغمة.jpg
نویسنده علی بن عیسی اربلی
موضوع زندگی‌ و فضایل چهارده معصوم
زبان عربی
تعداد جلد ۳

كشف الغمة فی معرفة الأئمة

«کشف الغُمّة فی معرفة الأئمة»، تألیف على بن عیسى إربلى (م، ۶۹۲ ق)، کتابی مستند و متقن درباره زندگی‌نامه و فضایل پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و اهل بیت آن حضرت است و یکی از مهمترین منابع شیعی در این موضوع می‌باشد.

مؤلف

علی بن عیسی اربلی (م، ۶۹۳ ق) از عالمان بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. اربلی در علوم مختلف اسلامی همچون حدیث، تاریخ، رجال، فقه و عقاید صاحب نظر و از نظریه پردازان سیاست آن روز بوده و فکر و تدبیر و انشاء و قلم وی در اتخاذ تصمیم های سیاستمداران عصر تأثیر فراوان داشته است.

شیخ حر عاملى در مورد او می گوید: علی بن عیسی اربلی دانشمندی فاضل و حدیث نگاری مورد اعتماد، شاعری ادیب و نوسنده ای متعهد و دارای فضائل اخلاقی و خصلت های پسندیده است.

علامه اربلی کتاب های مفید و مشتاقان علم، فرهنگ، ادب، حدیث و تاریخ عرضه کرده که متأسفانه تعداد محدودی از آثار وی بدست ما رسیده است و آنان عبارتند از: کشف الغمه فی معرفة الائمه، المقامات، رساله الطیف یا طیف الانشاء، دیوان اشعار.

معرفی کتاب

علی بن عیسی اربلی کتاب «کشف الغُمّة فی معرفة الائمة» را در شب ۲۱ ماه رمضان (شب قدر)، در سال ۶۸۷ قمری به پایان برده است. مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب، تمسک به ائمه اطهار علیهم‌السلام و اظهار ارادت به آن خاندان بزرگوار دانسته است.

کتاب «کشف الغمه فی معرفة الائمة» چنانکه از نامش پیداست، در موضوع آشنایی با زندگی و شخصیت پیشوایان معصوم علیهم السلام نگارش یافته و در حقیقت یک دوره امام شناسی و مجموعه ای مستند و متقن در مناقب و فضائل اهل بیت علیهم السلام و یکی از مهمترین منابع شیعی در این موضوع است.

علی بن عیسی اربلی در این کتاب با قلمی شیوا و عباراتی سهل و آسان به تشریح اعتقادات و اندیشه های کلامی شیعه می پردازد. او با طرح مسائلی همچون ضرورت امامت، تبیین جایگاه آن در جامعه اسلامی، نکته های مهم تاریخی، فضائل و مناقب، علت شهادت هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام، فرزندان، سخنان آن بزرگان و ناگفته های بسیاری را برای مخاطبان موافق و مخالف خود روشن می سازد.

محتوای کتاب

در ابتدای کتاب، مقدمه اى پیرامون شخصیت و زندگى‌نامه مؤلف و شرح حال کتاب، توسط آیت الله جعفر سبحانى آمده که شامل مطالب مفیدى است.

ترتیب کتاب بر طبق اسامى معصومین علیهم السلام است. مصنف ابتدا به احوالات پیامبر صلی الله علیه وآله اشاره نموده، پس از آن بقیه معصومین را به ترتیب ذکر مى نماید. در ضمن اشاره اى هم به حضرت خدیجه علیها السلام دارد. وى درباره پیامبر و هر یک از ائمه ابتدا نام و ولادت آنها را ذکر کرده، بعد زندگى‌نامه آنان را به تفصیل نقل مى کند. پس از آن فضائل و معجزات و افتخارات آنان را بیان کرده و ذریه و اولاد و نسب آنها را مى آورد. وصیتنامه‌ها و جریان شهادت و وفات آن بزرگواران نیز قسمتى از عناوین کتاب را تشکیل داده است.

مؤلف در جاى‌جاى کتاب خود استدلال هاى فراوان بر حق بودن شیعه و باطل بودن فرقه هاى مختلف ذکر نموده و کتاب از این حیث داراى متنى استدلالى و قوى است. وی همچنین تمام سعى خود را مبذول داشته تا از روایات معتبر استفاده نماید.

اربلی در فرصت های مناسب در کتاب «کشف الغمه» گاهی با نظم و زمانی با عبارت های شیوا، عشق و علاقه خود را به اهل بیت عصمت علیهم السلام ابراز می دارد. او در موارد متعددی حزن و اندوه خود را از حوادث غمبار کربلا اظهار می دارد و حتی گاهی تحمل خود را از شنیدن و نقل مصیبت های حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام از دست می دهد. او می گوید: «گاهی شنیدن این اوضاع و احوال شدیداً دل مرا به درد می آورد و نمی توانم این مصائب را آن چنان که رخ داده بنگارم. من سالهاست که در روز عاشورا و در مجالس عزاداری برخی از این مصائب و روضه ها را نمی توانم گوش کرده و تحمل نمایم و از شدت ناراحتی بر آن چه که بر آن حضرت و اهل بیت وی گذشته است، گاهی مشرف به هلاکت می شوم و تا آن جا که می توانم بر آن حضرت و اهل بیتش گریه می کنم و بر قاتلان و دشمنانشان لعن و نفرین می فرستم. اما حزن و اندوه من با این ها تسکین نمی یابد و در مصیبت آن جناب نمی توانم آرامش حقیقی خود را بازیابم.»

ترجمه و تعلیق کتاب

کتاب «کشف الغمة» بسیار مورد توجه قرار گرفته و آثار متعددى پیرامون آن نوشته شده، از جمله:

  • ترجمه اى به نام «محراب القلوب» نوشته على بن فیض إربلى
  • ترجمه اى از حسن بن حسین بیهقى،
  • ترجمه اى به نام «مناقب» نوشته على بن حسن زوارى، صاحب تفسیر «ترجمة الخواص»
  • ابراهیم کفعمی، صاحب «مصباح» نیز بر این کتاب تعلیقاتى دارد.
  • همچنین سید هاشم رسولى محلاتى بر این کتاب تعلیقه زده و آن را تصحیح نموده است.

منابع

مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه