جامع المقاصد فى شرح القواعد (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | ''' | + | '''«جامع المقاصد في شرح القواعد»''' شرحی است که توسط [[محقق ثانی|محقق ثانى]] (م، 940 ق)، بر کتاب «[[قواعد الأحكام]]» اثر [[علامه حلی]] (م، ۷۲۶ ق) نگاشته شده است. |
{{مشخصات کتاب | {{مشخصات کتاب | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۲۷: | ||
==مؤلف کتاب== | ==مؤلف کتاب== | ||
| − | شیخ على بن حسین كركى، معروف به محقق ثانى ( | + | شیخ على بن حسین كركى، معروف به «[[محقق ثانی|محقق ثانى]]» (م، 940 ق) در قریه كرك واقع در شهر بعلبكِ [[لبنان]] به دنیا آمد. این عالم [[امامیه|امامى]]، مجتهد و اصولى، در سفرى به [[مصر]] از علماى آن دیار نیز كسب علم نمود. [[علی بن هلال جزائری|علی بن هلال جزایری]]، محمد بن داود جزینی، شمس الدین محمد عاملی، سید حیدر عاملی از اساتید او هستند. |
| − | وى از مفاخر و دانشمندان نامى | + | محقق کرکی به [[ایران]] هم سفر كرد و مورد لطف شاه طهماسب صفوى واقع شد و لقب [[شیخ الاسلام]] گرفت. او در ترویج مذهب [[شیعه]] بسیار كوشش نمود.<ref> فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، ص 354؛ مفاخر اسلام، ص 438-439.</ref> وى از مفاخر و دانشمندان نامى شیعه و مجتهدان عالی‌قدر است. احاطه او بر علوم دینى و [[فقه]] اسلامى چنان بوده كه تمام علما و فقهاى شیعه تقدم او را بر خویش مسلم دانسته و شخصیت ممتاز او را در علم و عمل ستوده اند. عالمان بزرگی چون: [[شهید ثانی]]، [[شیخ علی منشار عاملی]]، [[سيد نعمت الله جزائری|سید نعمت الله جزایری]] از جمله شاگردان کرکی هستند. |
| + | استادى و مهارت وى در فقه استدلالى از انبوه تصانیف و تألیفات ارزنده اش به خصوص كتاب «جامع المقاصد» به خوبى آشكار مى شود. وی علاوه بر این، صاحب آثار دیگری مانند: منهج السداد، حاشیه بر [[مختلف الشیعه (کتاب)|مختلف الشیعه]] و حاشیه بر [[قواعد الأحکام (کتاب)|قواعدالاحکام]] است. آراى محكم و نظریات ناب او در اغلب كتب فقهى مورد توجه خاص فقهاى بعد از او قرار گرفته است. به همین جهت او را همچون [[محقق اول]] و [[علامه حلی|علامه حلى]] دانسته اند. محقق ثانى در [[نجف]] اشرف درگذشت. | ||
| + | ==معرفى اجمالى كتاب== | ||
| − | + | کتاب «جامع المقاصد فی شرح القواعد» معروف ترین اثر [[محقق ثانی|محقق ثانى]] و از مدارك مهم فقه [[شیعه]] و مرجع و مستند فقها و مجتهدان بزرگ شیعه است و محقق ثانى را به سبب تألیف همین كتاب، صاحب جامع المقاصد هم مى گویند. | |
| − | این | + | این كتاب كه تا مبحث نكاح «[[قواعد الأحکام (کتاب)|قواعد]]» است، سرشار از تحقیقات عالى علمى و تدقیقات لطیف فقهى و پیراسته از تطویل و تكثیر فروع مى باشد و از نظر معنى، نگارش و محتوا یكى از بهترین و نفیس ترین و متقن ترین متون فقهى شیعه است. در بسیارى از متون فقهى، فقها فتاوى خود را مستند به رأى محقق ثانى نموده اند. |
| − | + | در اهمیت این كتاب [[شیخ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] گفته است: «هر مجتهدى كه جامع المقاصد و [[وسائل الشیعه (کتاب)|وسائل الشیعه]] و [[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر]] را داشته باشد، براى فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازى به كتاب دیگرى ندارد».<ref> مستدرك الوسائل، ج 3، ص 432.</ref> | |
| − | |||
| − | در اهمیت این كتاب صاحب جواهر گفته است: «هر مجتهدى كه جامع المقاصد و وسائل الشیعه و جواهر را داشته باشد، براى فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازى به كتاب دیگرى ندارد».<ref> مستدرك الوسائل، ج 3، ص 432.</ref> | ||
این كتاب از كتاب طهارت شروع مى شود و به كتاب نكاح مبحث «تفویض البضع» پایان مى یابد. | این كتاب از كتاب طهارت شروع مى شود و به كتاب نكاح مبحث «تفویض البضع» پایان مى یابد. | ||
| سطر ۴۴: | سطر ۴۴: | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| + | مؤلف در خطبۀ «جامع المقاصد»، علت نگارش كتاب را اين گونه بيان مى‌كند: | ||
| − | در | + | «از قديم آرزو داشتم كه شرحى را در حل و بيان مشكلات و ابهامات «[[قواعد الأحکام (کتاب)|قواعد]]» بنويسم، در ابتدا و در مدتى طولانى با نوشتن حواشى متفرق، اين كار را انجام مى‌دادم، تا اين كه به نوشتن شرح مبسوطى كه شامل مقاصدى است كه بر هر مطلب دقيق و با ارزشى شرح زده است مشغول شدم و پس از مذاكره با جمعى از علماء تصميم گرفتم كه آنچه در حل عبارات و بيان مشكلات و اظهار نكات دقيق مسائل آن كمك مى‌كند بيان شود. در حالى كه به اختلاف واقع در بين علما و دلائل متداول در بين فقها پرداخته شود و به نظريات خود نيز با عبارات مختصر و موجز اشاره كنم».<ref>خطبۀ كتاب، ج 1، ص67.</ref> |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | ==متن کتاب | + | ==متن کتاب == |
| − | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39061/جامع-المقاصد-في-شرح-القواعد--حسن-بن-يوسف-علامه-حلي | + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39061/جامع-المقاصد-في-شرح-القواعد--حسن-بن-يوسف-علامه-حلي '''جامع المقاصد فى شرح القواعد'''] |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *کتابشناسی تفصیلی مذاهب | + | |
| + | *کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری | ||
*جامع المقاصد في شرح القواعد، ویکی نور | *جامع المقاصد في شرح القواعد، ویکی نور | ||
{{فقه}} | {{فقه}} | ||
[[رده:منابع فقهی]] | [[رده:منابع فقهی]] | ||
[[رده:منابع فقه استدلالی]] | [[رده:منابع فقه استدلالی]] | ||
نسخهٔ ۱۸ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۱۰
«جامع المقاصد في شرح القواعد» شرحی است که توسط محقق ثانى (م، 940 ق)، بر کتاب «قواعد الأحكام» اثر علامه حلی (م، ۷۲۶ ق) نگاشته شده است.
 | |
| نویسنده | محقق كركى |
| موضوع | فقه شيعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 13 |
| تحقیق | مؤسسة آل البیت(ع) |
|
| |
مؤلف کتاب
شیخ على بن حسین كركى، معروف به «محقق ثانى» (م، 940 ق) در قریه كرك واقع در شهر بعلبكِ لبنان به دنیا آمد. این عالم امامى، مجتهد و اصولى، در سفرى به مصر از علماى آن دیار نیز كسب علم نمود. علی بن هلال جزایری، محمد بن داود جزینی، شمس الدین محمد عاملی، سید حیدر عاملی از اساتید او هستند.
محقق کرکی به ایران هم سفر كرد و مورد لطف شاه طهماسب صفوى واقع شد و لقب شیخ الاسلام گرفت. او در ترویج مذهب شیعه بسیار كوشش نمود.[۱] وى از مفاخر و دانشمندان نامى شیعه و مجتهدان عالی‌قدر است. احاطه او بر علوم دینى و فقه اسلامى چنان بوده كه تمام علما و فقهاى شیعه تقدم او را بر خویش مسلم دانسته و شخصیت ممتاز او را در علم و عمل ستوده اند. عالمان بزرگی چون: شهید ثانی، شیخ علی منشار عاملی، سید نعمت الله جزایری از جمله شاگردان کرکی هستند.
استادى و مهارت وى در فقه استدلالى از انبوه تصانیف و تألیفات ارزنده اش به خصوص كتاب «جامع المقاصد» به خوبى آشكار مى شود. وی علاوه بر این، صاحب آثار دیگری مانند: منهج السداد، حاشیه بر مختلف الشیعه و حاشیه بر قواعدالاحکام است. آراى محكم و نظریات ناب او در اغلب كتب فقهى مورد توجه خاص فقهاى بعد از او قرار گرفته است. به همین جهت او را همچون محقق اول و علامه حلى دانسته اند. محقق ثانى در نجف اشرف درگذشت.
معرفى اجمالى كتاب
کتاب «جامع المقاصد فی شرح القواعد» معروف ترین اثر محقق ثانى و از مدارك مهم فقه شیعه و مرجع و مستند فقها و مجتهدان بزرگ شیعه است و محقق ثانى را به سبب تألیف همین كتاب، صاحب جامع المقاصد هم مى گویند.
این كتاب كه تا مبحث نكاح «قواعد» است، سرشار از تحقیقات عالى علمى و تدقیقات لطیف فقهى و پیراسته از تطویل و تكثیر فروع مى باشد و از نظر معنى، نگارش و محتوا یكى از بهترین و نفیس ترین و متقن ترین متون فقهى شیعه است. در بسیارى از متون فقهى، فقها فتاوى خود را مستند به رأى محقق ثانى نموده اند.
در اهمیت این كتاب صاحب جواهر گفته است: «هر مجتهدى كه جامع المقاصد و وسائل الشیعه و جواهر را داشته باشد، براى فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازى به كتاب دیگرى ندارد».[۲]
این كتاب از كتاب طهارت شروع مى شود و به كتاب نكاح مبحث «تفویض البضع» پایان مى یابد.
انگیزه نگارش
مؤلف در خطبۀ «جامع المقاصد»، علت نگارش كتاب را اين گونه بيان مى‌كند:
«از قديم آرزو داشتم كه شرحى را در حل و بيان مشكلات و ابهامات «قواعد» بنويسم، در ابتدا و در مدتى طولانى با نوشتن حواشى متفرق، اين كار را انجام مى‌دادم، تا اين كه به نوشتن شرح مبسوطى كه شامل مقاصدى است كه بر هر مطلب دقيق و با ارزشى شرح زده است مشغول شدم و پس از مذاكره با جمعى از علماء تصميم گرفتم كه آنچه در حل عبارات و بيان مشكلات و اظهار نكات دقيق مسائل آن كمك مى‌كند بيان شود. در حالى كه به اختلاف واقع در بين علما و دلائل متداول در بين فقها پرداخته شود و به نظريات خود نيز با عبارات مختصر و موجز اشاره كنم».[۳]
پانویس
متن کتاب
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری
- جامع المقاصد في شرح القواعد، ویکی نور
| فقه | ||
| کلیات: | تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی | |
| منابع: | عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ... | |
| ↓ رده ها ↓ | ||
| فقه: | فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه | |
| اصول فقه: | اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه | |
| احکام: | احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام | |
