ترکیه: تفاوت بین نسخه‌ها
(نقشه) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | [[پرونده: | + | [[پرونده:Türkiye1.jpg|left|thumb|ترکیه در جهان]] |
| − | + | سرزمین «ترکیه» گذرگاهى است میان آسیا و اروپا. بخش آسیایى آن مشتمل بر شبه جزیره آسیاى صغیر، از شمال به دریاى سیاه؛ از جنوب به مدیترانه، [[سوریه]] و [[عراق]]؛ از شرق به [[ایران]] و از شمال به ارمنستان و گرجستان است و بخش اروپایى آن از شمال به دریاى سیاه، بلغارستان و از غرب به یونان و دریاى اژه، تنگه بوسفور، دریاى مرمره و تنگه داردانل محدود مى‌شود.<ref>عبدالکریم بی آزار شیرازی، باستان شناسى و جغرافیاى تاریخى قصص قرآن، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، ۱۳۸۰، چاپ سوم، ص ۳۴۱.</ref> پایتخت ترکیه شهر آنکارا و بزرگ‌ترین شهر آن استانبول است. | |
==اقوام ترکیه== | ==اقوام ترکیه== | ||
| − | + | ۸۰٪ جمعیت ترکیه را ترکان و ۱۷٪ را کردها، ۲٪ را عرب ها و ۱٪ بقیه را لازها، گرجیان مسلمان و شمار اندکی از ارمنیان و یونانیان تشکیل می‌دهند. کردها بیشتر در استان های جنوب شرقی ترکیه در مجاورت مرزهای [[ایران]] و [[عراق]] بسر می‌برند و عرب ها در استان ختای در جنوب کشور، در کرانه‌های دریای مدیترانه در همسایگی با [[سوریه]] متمرکزند و شماری از آنان هم در استان آدانا بسر می‌برند. گرجیان ترکیه در نواحی کوهستانی شمال شرقی این کشور و نزدیک مرزهای گرجستان زندگی می‌کنند. | |
| − | لازها که از اقوام قفقازی به‌شمار می‌آیند، از دیگر اقلیتهای قومی در ترکیه‌اند. این قوم بیشتر در شمال ترکیه در سواحل جنوب شرقی دریای سیاه ساکن‌اند. شهرهایی چون طرابوزان، ریزه، اوف، وقفی‌کبیر و تونیا از مراکز لازنشین ترکیه است.<ref name = "دبا"> | + | لازها که از اقوام قفقازی به‌شمار می‌آیند، از دیگر اقلیتهای قومی در ترکیه‌اند. این قوم بیشتر در شمال ترکیه در سواحل جنوب شرقی دریای سیاه ساکن‌اند. شهرهایی چون طرابوزان، ریزه، اوف، وقفی‌کبیر و تونیا از مراکز لازنشین ترکیه است.<ref name="دبا">دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۱۵، مدخل «ترکیه» از رحیم رئیس‌نیا.</ref> |
==زبان مردم ترکیه== | ==زبان مردم ترکیه== | ||
| − | زبان رسمی در ترکیه زبان ترکی است. خط نوشتاری این زبان در ترکیه تا | + | زبان رسمی در ترکیه زبان ترکی است. خط نوشتاری این زبان در ترکیه تا ۱۳۰۷ش/ ۱۹۲۸م خط عربی بود، اما در آن سال خط لاتین جایگزین آن شد. پس از ترکی، زبان های کردی و سپس عربی بیشترین تداول را در ترکیه دارد. (انکارتا) در میان کردان ترکیه دو گویش «کرمانجی» و «زازا» رایج است. کردهای استان حکاری به کردی کرمانجی و کردهای ساکن در دیگر نقاط ترکیه به کردی زازا گفتگو می‌کنند.<ref name="دبا" /> |
==دین و مذهب== | ==دین و مذهب== | ||
| − | بیش از | + | بیش از ۹۹٪ مردم ترکیه مسلمان‌اند؛ از این شمار حدود ۷۰ تا ۸۰٪ [[اهل سنت]] و ۱۵ تا ۲۰٪ علوی و گروهی هم [[شیعه]] دوازده امامی‌اند. پیروان اهل سنت بیشتر [[حنفی]] و [[شافعی]] مذهب‌اند. حنفی مذهبان بیشتر در نواحی مرکزی و غربی ترکیه و شافعیان که غالباً کُردند، با جمعیتی کمتر از حنفیان در مناطق شرقی کشور سکنا دارند. |
| − | علویان در شهرهای سیواس، توقات، قهرمان مرعش، چوروم و آماسیه در اکثریت‌اند و شیعیان که شمار آنها حدود | + | علویان در شهرهای سیواس، توقات، قهرمان مرعش، چوروم و آماسیه در اکثریت‌اند و شیعیان که شمار آنها حدود ۱.۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود، بیشتر در شرق و شمال شرقی ترکیه نزدیک مرزهای این کشور با [[ایران]] و ارمنستان در شهرهای آغدیر، قارص، توزلوجا، آرالیک، تاشیلی چای، آکیکا و ارپاچای سکنا دارند.<ref name="دبا" /> |
| + | |||
| + | == وضعیت اقتصادی == | ||
| + | ترکیه کشوری است با نظام سرمایه‌داری و اقتصاد بازار آزاد. این کشور از ۱۹۸۰م. به بعد از نظر اقتصادی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. در این سال‌ها ترکیه با در پیش گرفتن سیاست‌های اقتصادی در جهت افزایش تولید، توسعۀ صادرات، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، دست‌یابـی به بازارهای جهانی و انتخاب نظام ارز شناور به منظور جذب ارزهای خارجی، گام‌های مؤثری در راه توسعۀ اقتصادی و صنعتی برداشته است. | ||
| + | |||
| + | مهم‌ترین صنعت ترکیه صنعت نساجی و پوشاک است که تولید و صادرات آن رو به افزایش است. صنایع غذایی، پتروشیمی، خودروسازی، برق، ذوب فلز و تولید سیمان از دیگر صنایع مهم این کشور است. همچنین موقعیت خاص جغرافیایی و تنوع آب و هوایی ترکیه، این کشور را قادر به تولید انواع محصولات کشاورزی ساخته است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ترکیه»، شماره ۵۹۰۰. </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۰۳
سرزمین «ترکیه» گذرگاهى است میان آسیا و اروپا. بخش آسیایى آن مشتمل بر شبه جزیره آسیاى صغیر، از شمال به دریاى سیاه؛ از جنوب به مدیترانه، سوریه و عراق؛ از شرق به ایران و از شمال به ارمنستان و گرجستان است و بخش اروپایى آن از شمال به دریاى سیاه، بلغارستان و از غرب به یونان و دریاى اژه، تنگه بوسفور، دریاى مرمره و تنگه داردانل محدود مى‌شود.[۱] پایتخت ترکیه شهر آنکارا و بزرگ‌ترین شهر آن استانبول است.
اقوام ترکیه
۸۰٪ جمعیت ترکیه را ترکان و ۱۷٪ را کردها، ۲٪ را عرب ها و ۱٪ بقیه را لازها، گرجیان مسلمان و شمار اندکی از ارمنیان و یونانیان تشکیل می‌دهند. کردها بیشتر در استان های جنوب شرقی ترکیه در مجاورت مرزهای ایران و عراق بسر می‌برند و عرب ها در استان ختای در جنوب کشور، در کرانه‌های دریای مدیترانه در همسایگی با سوریه متمرکزند و شماری از آنان هم در استان آدانا بسر می‌برند. گرجیان ترکیه در نواحی کوهستانی شمال شرقی این کشور و نزدیک مرزهای گرجستان زندگی می‌کنند.
لازها که از اقوام قفقازی به‌شمار می‌آیند، از دیگر اقلیتهای قومی در ترکیه‌اند. این قوم بیشتر در شمال ترکیه در سواحل جنوب شرقی دریای سیاه ساکن‌اند. شهرهایی چون طرابوزان، ریزه، اوف، وقفی‌کبیر و تونیا از مراکز لازنشین ترکیه است.[۲]
زبان مردم ترکیه
زبان رسمی در ترکیه زبان ترکی است. خط نوشتاری این زبان در ترکیه تا ۱۳۰۷ش/ ۱۹۲۸م خط عربی بود، اما در آن سال خط لاتین جایگزین آن شد. پس از ترکی، زبان های کردی و سپس عربی بیشترین تداول را در ترکیه دارد. (انکارتا) در میان کردان ترکیه دو گویش «کرمانجی» و «زازا» رایج است. کردهای استان حکاری به کردی کرمانجی و کردهای ساکن در دیگر نقاط ترکیه به کردی زازا گفتگو می‌کنند.[۲]
دین و مذهب
بیش از ۹۹٪ مردم ترکیه مسلمان‌اند؛ از این شمار حدود ۷۰ تا ۸۰٪ اهل سنت و ۱۵ تا ۲۰٪ علوی و گروهی هم شیعه دوازده امامی‌اند. پیروان اهل سنت بیشتر حنفی و شافعی مذهب‌اند. حنفی مذهبان بیشتر در نواحی مرکزی و غربی ترکیه و شافعیان که غالباً کُردند، با جمعیتی کمتر از حنفیان در مناطق شرقی کشور سکنا دارند.
علویان در شهرهای سیواس، توقات، قهرمان مرعش، چوروم و آماسیه در اکثریت‌اند و شیعیان که شمار آنها حدود ۱.۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود، بیشتر در شرق و شمال شرقی ترکیه نزدیک مرزهای این کشور با ایران و ارمنستان در شهرهای آغدیر، قارص، توزلوجا، آرالیک، تاشیلی چای، آکیکا و ارپاچای سکنا دارند.[۲]
وضعیت اقتصادی
ترکیه کشوری است با نظام سرمایه‌داری و اقتصاد بازار آزاد. این کشور از ۱۹۸۰م. به بعد از نظر اقتصادی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. در این سال‌ها ترکیه با در پیش گرفتن سیاست‌های اقتصادی در جهت افزایش تولید، توسعۀ صادرات، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، دست‌یابـی به بازارهای جهانی و انتخاب نظام ارز شناور به منظور جذب ارزهای خارجی، گام‌های مؤثری در راه توسعۀ اقتصادی و صنعتی برداشته است.
مهم‌ترین صنعت ترکیه صنعت نساجی و پوشاک است که تولید و صادرات آن رو به افزایش است. صنایع غذایی، پتروشیمی، خودروسازی، برق، ذوب فلز و تولید سیمان از دیگر صنایع مهم این کشور است. همچنین موقعیت خاص جغرافیایی و تنوع آب و هوایی ترکیه، این کشور را قادر به تولید انواع محصولات کشاورزی ساخته است.[۳]
پانویس
| آسیا | * ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان |
| آفریقا | * تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو |
| سایر قاره ها | * آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا) |
