جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

تربت امام حسین علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
−
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
+
«تربت» به معنای خاک است و منظور از تربت [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] (علیه السلام) خاک قبر ایشان است که خداوند، به پاس فداکارى عظیم آن حضرت و شهادتش در راه احیاى [[دین]]، آثار ویژه ای در این تربت مقدس ‌و خاک [[کربلا]] قرار داده است.
  
−
خاك. خاك قبر [[امام حسين]] علیه السلام تربت به معناى مقبره هم آمده است. در فارسى هم ‌«رفتن سر خاك‌» به معناى زيارت قبر است. خداوند، به پاس فداكارى عظيم امام‌ حسين علیه السلام و شهادتش در راه احياى دين، آثار ويژه و [[احكام]] خاصى در تربت مقدس ‌[[سیدالشهدا]] و خاك [[كربلا]] قرار داده است.
+
==تبدیل شدن تربت به خون در روز عاشورا==
 +
[[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله مقدارى تربت [[کربلا]] به ‌«[[ام سلمه|ام سلمه‌]]» داد و فرمود: هرگاه دیدى این‌ خاک، تبدیل به خون شد، بدان که [[امام حسین علیه السلام|حسین]] (علیه السلام) کشته شده است.<ref>سفینة البحار، ج ۱، ص ۱۲۲ و ۴۶۳.</ref>
  
−
تربت ‌خونين كربلا كه دربرگيرنده آن پيكر پاك ‌است، الهام بخش فداكارى و عظمت و يادآور جان باختن در راه ارزش هاى الهى است. از اين رو، هم سجده بر آن تربت مستحب است، هم ذكر گفتن با تسبيح تربت، فضيلت بسيار دارد هم شفادهنده بيمارى است، هم شايسته است كه هنگام دفن ميت، اندكى تربت ‌همراه او گذاشته شود يا با حنوط مخلوط شود، هم دفن شدن در [[كربلا]] ثواب دارد و ايمنى ‌از عذاب مى‌آورد و هم نجس ساختن آن حرام است و اگر در بيت الخلا بيفتد بايد از آنجا پرهيز كرد يا از آنجا درآورد و [[احكام]] و آثار ديگر كه در فقه مطرح است.<ref>براى توضيح بيشتر ر.ك: «دائره المعارف تشيع‌»، ج 4، ص 25.</ref>
+
==شفا در تربت امام حسین ==
 +
[[امام رضا]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«کلُّ طِینٍ حَرَامٌ کالْمَیتَةِ وَ اَلدَّمِ وَ لَحْمِ اَلْخِنْزِیرِ وَ مٰا أُهِلَّ بِهِ لِغَیرِ اَللّٰهِ  مَا خَلاَ طِینَ قَبْرِ اَلْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلاَمُ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کلِّ دَاءٍ»}}<ref> الخرائج و الجرائح‏ , ج ۲ , ص ۸۷۲ </ref> هر خاکى [[حرام]] است مثل مردار، خون و حیوان [[ذبح]] شده بى‌نام خدا، مگر خاک قبر [[امام حسین علیه السلام|حسین‌]] علیه السلام که درمان هر درد است.
 +
 +
همچنین [[امام صادق]] علیه السلام فرمود: {{متن حدیث|«فی طِینِ قبرِ الحسینِ علیه السلام الشِّفاءُ مِن کلِّ داءٍ و هُوَ الدواءُ الأکبَرُ»}}<ref> بحار الأنوار : ۱۰۱/۱۲۳/۱۸ ،  من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۹۹ (چاپ جامعه مدرسین)، المزار، شیخ مفید، ص ۱۴۳.</ref> در خاک قبر حسین علیه السلام شفاى هر درد است و آن دواى ‌بزرگتر است.
  
−
[[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله مقدارى تربت [[كربلا]] به ‌«ام سلمه‌» داد و فرمود: هرگاه ديدى اين‌ خاك، تبديل به خون شد، بدان كه حسين علیه السلام كشته شده است.<ref>سفينة البحار، ج 1، ص 122 و 463.</ref> گرچه خوردن خاك حرام است اما خوردن اندكى از خاك قبر سيدالشهدا به نيت‌ شفاگرفتن (استشفاء) جايز بلكه مؤكد است و آداب و حدودى دارد.<ref> همان، ج 2، ص 103.</ref>
+
==فضیلت سجده بر تربت ==
 +
[[امام صادق علیه السلام|امام صادق‌]] علیه السلام می فرماید: {{متن حدیث|«السُّجودُ على تُربَةِ الحُسینِ علیه السلام یخرُقُ الحُجُبَ السَّبعَ»}}<ref>بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۱۵۳ و ۳۳۴.</ref> [[سجده]] بر تربت ‌حسینى، حجاب هاى هفتگانه را کنار مى‌زند.
 +
نقل است که ایشان دستمال زردى داشت که در آن تربت‌ حضرت [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] بود. وقت‌ [[نماز]] که مى‌شد همان تربت را در موضع سجودش مى‌ریخت و بر آن سجده مى‌کرد.<ref>منتخب التواریخ، ص ۲۹۸.</ref>  
  
−
[[امام رضا]] علیه السلام فرمود: «كل طين حرام كالميتة و الدم و ما اهل لغير الله به، ما خلاطين قبر الحسين علیه السلام فانه شفاء من‌ كل داء»<ref>همان.</ref> هر خاكى حرام است مثل مردار، خون و ذبح شده بى‌نام خدا، مگر خاك قبر حسين‌ علیه السلام كه درمان هر درد است.
+
همچنین روایت ‌شده است که امام صادق علیه السلام جز بر تربت‌ سیدالشهداء سجده نمى‌کرد، به عنوان [[تواضع]] در برابر خداوند: {{متن حدیث|«کانَ الصّادِقُ علیه السلام لا یسجُدُ إلّا عَلى تُرابٍ مِن تُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام تَذَلُّلاً للّهِ تَعالى وَاستِکانَةً إلَیهِ»}}.<ref> إرشاد القلوب : ص ۱۱۵ ، بحار الأنوار : ج ۸۵ ص ۱۵۸ ح ۲۵. </ref>
  
−
امام صادق علیه السلام فرمود: «فى طين قبر الحسين شفاء من‌ كل داء و هو الدواء الاكبر».<ref>من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 599 (چاپ جامعه مدرسين)، المزار، شيخ مفيد، ص 143.</ref> در خاك قبر حسين علیه السلام شفاى هر درد است و آن دواى ‌بزرگتر است. روايت است كه از فضيلت هاى ويژه حسين بن على‌ علیه السلام اين است: «الشفاء فى‌ تربته والاجابة تحت قبته والائمة من ذريته‌».<ref> مناقب، ج 4، ص 82.</ref>
+
==برداشتن کام نوزاد با تربت ==
 +
نسبت به برداشتن کام ‌نوزادان با تربت [[کربلا]] نیز [[احادیث]] فراوانى است، از جمله از امام صادق علیه السلام روایت است ‌که: {{متن حدیث|«حَنِّکوا أولادَکم بِتُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام؛ فَإِنَّها أمانٌ»}} <ref> تهذیب الأحکام : ج ۶ ص ۷۴ ح ۱۴۳ عن الحسین بن أبی العلا ، الدعوات : ص ۱۸۵ ح ۵۱۳ . </ref> کام فرزندان خود را با تربت ‌حسین علیه السلام بردارید که این تربت امان است.  
  
−
امام صادق‌ علیه السلام دستمال زردى داشت كه در آن تربت‌ حضرت سيدالشهدا بود. وقت‌ نماز كه مى‌شد همان تربت را در موضع سجودش مى‌ريخت و بر آن سجده مى‌كرد.<ref>منتخب التواريخ، ص 298.</ref> و نيزآن حضرت فرمود: «السجود على تربة الحسين يخرق الحجب السبع‌». <ref>[[بحارالانوار]]، ج 82، ص 153 و 334.</ref> سجده بر تربت ‌حسينى، حجاب هاى هفتگانه را كنار مى‌زند همچنين روايت ‌شده است كه امام صادق علیه السلام جز بر تربت‌ [[سیدالشهدا]] سجده نمى‌كرد، به عنوان فروتنى و تواضع در برابر خداوند: «كان‌الصادق لايسجد الا على تربة الحسين تذللا لله و استكانة اليه‌».<ref>همان، ص 158، حديث 25.</ref>
+
==احکام مربوط به تربت==
 +
در [[نماز]]، [[سجده]] بر تربت امام حسین (علیه السلام) [[مستحب]] است. همچنین [[تسبیح|تسبیح]] تربت، فضیلت بسیار دارد، هم شفادهنده بیمارى است، هم شایسته است که هنگام [[دفن میت|دفن میت]]، اندکى تربت ‌همراه او گذاشته شود یا با حنوط مخلوط شود. هم دفن شدن در [[کربلا]] ثواب دارد و ایمنى ‌از [[عذاب]] مى‌آورد و هم [[نجس]] ساختن آن [[حرام]] است و اگر در بیت الخلا بیفتد باید از آنجا پرهیز کرد یا از آنجا درآورد و [[احکام]] و آثار دیگر که در [[فقه]] مطرح است.<ref>براى توضیح بیشتر ر.ک: «دائره المعارف تشیع‌»، ج ۴، ص ۲۵.</ref>  
  
−
نسبت به برداشتن كام ‌نوزادان با تربت كربلا نيز احاديث فراوانى است، از جمله از امام صادق علیه السلام روايت است ‌كه: «حنكوا اولادكم بتربة الحسين فانها امان‌».<ref>وسائل الشيعه، ج 10، ص 410، روايات تربت را از جمله در وسائل الشيعه، ج 10، ص 408 تا 420 و ج 3، ص 607، المزار، شيخ مفيد، ص 143 و نيز [[بحارالانوار]]، ج 98، ص 118 ملاحظه فرماييد.</ref> كام فرزندان خود را با تربت ‌حسين علیه السلام برداريد كه اين تربت امان است.
+
گرچه خوردن خاک حرام است، اما خوردن اندکى از خاک قبر سیدالشهداء به نیت‌ شفاگرفتن (استشفاء) جایز، بلکه مؤکد است و آداب و حدودى دارد.<ref> سفینة البحار ، ج ۲، ص ۱۰۳.</ref>
−
 
 
−
در سنت هاى [[چاووش‌خوانى]]، اشاره به سيب بهشتى<ref>سفينة البحار، ج 1، ص 124.</ref> و بوى سيب از تربت امام حسين علیه السلام مى‌كردند و مى‌خواندند: (بوى سيب). ز تربت‌ شهدا بوى سيب مى‌آيد ز طوس، بوى رضاى غريب مى‌آيد.
 
−
 
 
−
آنچه به تربت‌ سيدالشهدا قداست و كرامت بخشيده، همان خون حسين علیه السلام و شهادت‌ ثارالله است كه الهام‌بخش حريت و رادمردى و فداكارى در راه خداست. به تعبير امام‌ خمينى قدس سره‌: «همين تربت پاك شهيدان است كه تا قيامت، مزار عاشقان و عارفان و دلسوختگان و دارالشفاى آزادگان خواهد بود».<ref>صحيفه نور، ج 20، ص 239.</ref>
 
−
 
 
−
به همين جهات، هم ‌«شفاخواهى‌» از تربت ‌سيدالشهدا علیه السلام و هم ‌«شفايابى‌» در آستانه و حرم حسينى جزء فرهنگ شيعه و مستند به روايات است.
 
−
 
 
−
شهادت، خاك را بوييدنى كرد شهادت، سنگ را بوسيدنى كرد...
 
−
 
 
−
علامه امينى ره مى‌نويسد: «آيا بهتر آن نيست كه سجده‌گاه، از خاكى قرار داده شود كه ‌در آن، چشمه‌هاى خونى جوشيده است كه رنگ خدايى داشته است؟ تربتى آميخته با خون كسى كه خداوند، او را پاك قرار داده و محبت او را اجر رسالت محمدى صلی الله علیه و آله قرار داده است؟ خاكى كه با خون سرور جوانان بهشت و وديعه محبوب پيامبر و خدا عجين ‌گشته است...»<ref>سيرتنا و سنتنا، علامه امينى، ص 166. در بحث تربت امام و الهام هاى قرآن از جمله ر.ك: مجله پيام انقلاب، شماره‌هاى 147 و 148 (سال 1364).</ref>
 
−
 
 
−
چه رازى در «تربت كربلا» نهفته است؟ تربت كربلا، خاكى آميخته با «خون خدا»ست‌ و شگفت نيست كه خون به خاك، اعتبار بخشد و شهادت، در زمين و در و ديوار آبرو و قداست بيافريند و خاك كربلا، مهر نماز عارفان گردد و در سجاده، عطر شهادت از تربت‌ حسين علیه السلام به مشام عاشقان برسد و شفابخش دردها شود.
 
−
 
 
−
درس گرفتن از تربت و فرات، تنها در مكتب زيارت ميسر است و سخن خاك را با دل، تنها گوش حسينيان كربلايى ‌مى‌شنود. «...در آنجا تربتى است، گويا معدن مغناطيس كه افراد عاشق را كه قابل‌ جذب‌اند مانند ذرات كوچك آهن به سوى خود جذب مى‌كند. آنجا مضجع مقدس ‌سرباز فداكارى است كه رؤساى جمهور و پادشاهان، قبل از آن كه رسم سرباز گمنام ونهادن دسته‌گل معمول گردد، عصاره گل، بهترين عطر را آوردند و بوسيدند و بوييدند و پاشيدند و آرزوى اين كردند كه كاش در برابرش جنگيده و اسلام را يارى مى‌كردند و كشته مى‌شدند.<ref>اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، شهيد پاك‌نژاد، ج 2، ص 43.</ref>
 
−
 
 
−
شهيد مطهرى مى‌نويسد: «...تو كه خدا را عبادت مى‌كنى، سر بر روى هر خاكى‌ بگذارى نمازت درست است ولى اگر سر بر روى آن خاكى بگذارى كه تماس كوچكى، قرابت كوچكى، همسايگى كوچكى با شهيد دارد و بوى شهيد مى‌دهد، اجر و ثواب تو صد برابر مى‌شود»<ref>شهيد (ضميمه قيام و انقلاب مهدى)، ص 127. در زمينه تربت‌ حسينى، از جمله ر.ك: «الارض والتربة الحسينيه‌»، شيخ محمدحسين كاشف الغطاء.</ref>
 
−
 
 
−
در كربلا، خاندان معينى بودند كه متصدى تهيه مهر و تسبيح از تربت ‌سيدالشهدا بودند و همه ساله مبلغ هنگفتى به والى بغداد مى‌پرداختند تا همچنان از اين‌ امتياز برخوردار باشند.<ref>موسوعة العتبات المقدسه، ج 8، ص 289.</ref>  
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<references/>  
+
<references />
−
 
 
−
==منابع==
 
−
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 
−
 
 
 
{{شناختنامه امام حسین (ع)}}
 
{{شناختنامه امام حسین (ع)}}
  
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:حرم امام حسین علیه السلام]]
 
[[رده:حرم امام حسین علیه السلام]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= متوسط
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۲

Confirm3.jpg

«تربت» به معنای خاک است و منظور از تربت امام حسین (علیه السلام) خاک قبر ایشان است که خداوند، به پاس فداکارى عظیم آن حضرت و شهادتش در راه احیاى دین، آثار ویژه ای در این تربت مقدس ‌و خاک کربلا قرار داده است.

تبدیل شدن تربت به خون در روز عاشورا

رسول خدا صلی الله علیه و آله مقدارى تربت کربلا به ‌«ام سلمه‌» داد و فرمود: هرگاه دیدى این‌ خاک، تبدیل به خون شد، بدان که حسین (علیه السلام) کشته شده است.[۱]

شفا در تربت امام حسین

امام رضا علیه السلام فرمود: «کلُّ طِینٍ حَرَامٌ کالْمَیتَةِ وَ اَلدَّمِ وَ لَحْمِ اَلْخِنْزِیرِ وَ مٰا أُهِلَّ بِهِ لِغَیرِ اَللّٰهِ مَا خَلاَ طِینَ قَبْرِ اَلْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلاَمُ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کلِّ دَاءٍ»[۲] هر خاکى حرام است مثل مردار، خون و حیوان ذبح شده بى‌نام خدا، مگر خاک قبر حسین‌ علیه السلام که درمان هر درد است.

همچنین امام صادق علیه السلام فرمود: «فی طِینِ قبرِ الحسینِ علیه السلام الشِّفاءُ مِن کلِّ داءٍ و هُوَ الدواءُ الأکبَرُ»[۳] در خاک قبر حسین علیه السلام شفاى هر درد است و آن دواى ‌بزرگتر است.

فضیلت سجده بر تربت

امام صادق‌ علیه السلام می فرماید: «السُّجودُ على تُربَةِ الحُسینِ علیه السلام یخرُقُ الحُجُبَ السَّبعَ»[۴] سجده بر تربت ‌حسینى، حجاب هاى هفتگانه را کنار مى‌زند. نقل است که ایشان دستمال زردى داشت که در آن تربت‌ حضرت سیدالشهدا بود. وقت‌ نماز که مى‌شد همان تربت را در موضع سجودش مى‌ریخت و بر آن سجده مى‌کرد.[۵]

همچنین روایت ‌شده است که امام صادق علیه السلام جز بر تربت‌ سیدالشهداء سجده نمى‌کرد، به عنوان تواضع در برابر خداوند: «کانَ الصّادِقُ علیه السلام لا یسجُدُ إلّا عَلى تُرابٍ مِن تُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام تَذَلُّلاً للّهِ تَعالى وَاستِکانَةً إلَیهِ».[۶]

برداشتن کام نوزاد با تربت

نسبت به برداشتن کام ‌نوزادان با تربت کربلا نیز احادیث فراوانى است، از جمله از امام صادق علیه السلام روایت است ‌که: «حَنِّکوا أولادَکم بِتُربَةِ الحُسَینِ علیه السلام؛ فَإِنَّها أمانٌ» [۷] کام فرزندان خود را با تربت ‌حسین علیه السلام بردارید که این تربت امان است.

احکام مربوط به تربت

در نماز، سجده بر تربت امام حسین (علیه السلام) مستحب است. همچنین تسبیح تربت، فضیلت بسیار دارد، هم شفادهنده بیمارى است، هم شایسته است که هنگام دفن میت، اندکى تربت ‌همراه او گذاشته شود یا با حنوط مخلوط شود. هم دفن شدن در کربلا ثواب دارد و ایمنى ‌از عذاب مى‌آورد و هم نجس ساختن آن حرام است و اگر در بیت الخلا بیفتد باید از آنجا پرهیز کرد یا از آنجا درآورد و احکام و آثار دیگر که در فقه مطرح است.[۸]

گرچه خوردن خاک حرام است، اما خوردن اندکى از خاک قبر سیدالشهداء به نیت‌ شفاگرفتن (استشفاء) جایز، بلکه مؤکد است و آداب و حدودى دارد.[۹]

پانویس

  1. ↑ سفینة البحار، ج ۱، ص ۱۲۲ و ۴۶۳.
  2. ↑ الخرائج و الجرائح‏ , ج ۲ , ص ۸۷۲
  3. ↑ بحار الأنوار : ۱۰۱/۱۲۳/۱۸ ، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۹۹ (چاپ جامعه مدرسین)، المزار، شیخ مفید، ص ۱۴۳.
  4. ↑ بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۱۵۳ و ۳۳۴.
  5. ↑ منتخب التواریخ، ص ۲۹۸.
  6. ↑ إرشاد القلوب : ص ۱۱۵ ، بحار الأنوار : ج ۸۵ ص ۱۵۸ ح ۲۵.
  7. ↑ تهذیب الأحکام : ج ۶ ص ۷۴ ح ۱۴۳ عن الحسین بن أبی العلا ، الدعوات : ص ۱۸۵ ح ۵۱۳ .
  8. ↑ براى توضیح بیشتر ر.ک: «دائره المعارف تشیع‌»، ج ۴، ص ۲۵.
  9. ↑ سفینة البحار ، ج ۲، ص ۱۰۳.


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=تربت_امام_حسین_علیه_السلام&oldid=141453»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا