فضائل الامام علی علیه‌السلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « پرونده:Ketab359.jpg|بندانگشتی|فضائل الامام علی علیه‌السلام: علمه، جوده، شجاعت...» ایجاد کرد) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:Ketab359.jpg|بندانگشتی|فضائل الامام علی علیه‌السلام: علمه، جوده، شجاعته، صلاته، بلاغته، حروبه، و غیر ذلک]] | [[پرونده:Ketab359.jpg|بندانگشتی|فضائل الامام علی علیه‌السلام: علمه، جوده، شجاعته، صلاته، بلاغته، حروبه، و غیر ذلک]] | ||
| + | کتاب «'''فضائل الإمام علی(ع)»''' که نام کامل آن عبارت است از: «فضائل الإمام علی(ع): علمه، جوده، شجاعته، صلاته، بلاغته، حروبه و غیر ذلک»، اثر علامه [[محمدجواد مغنیه]]، به زبان عربى و با تحقیق سامى الغریری (الغراوی) است. در این کتاب، نمونه‌هایى از فضیلت‌هاى [[امام علی علیه السلام|امام على]] (ع)، با اشاره به این نکته که نویسنده در پى محدود کردن آن‌ها به موارد معدود یا برشمردن تمامى آن‌ها نیست، ذکر شده است. | ||
| − | + | ==ساختار کتاب== | |
| − | در | + | کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ۳۹ عنوان، ارائه گردیده است. |
| + | در مقدمه، ضمن انتقاد از محبانى که بدون علم، دست به قلم برده و اقدام به نگارش سیره [[معصوم|معصومین]](ع) مى‌نمایند، به برخى از ویژگى‌هاى کتاب حاضر، اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص۹-۱۳</ref> | ||
| − | + | از جمله اهدافى که نویسنده در نوشتن کتاب دنبال کرده است، این است که ثابت نماید میان [[اهل سنت|سنى]] و [[شیعه|شیعه]] نه یک رابطه، بلکه رشته‌اى از روابط متین وجود دارد و هیچ‌کس در پى گسستن این روابط برنیامده، مگر آنکه بخواهد [[اسلام]] و مسلمین را قربانى غرض‌ورزى‌ها و هواهاى نفس خود کند. به اعتقاد نویسنده، هیچ چیزى براى اثبات این موضوع، آشکارتر از این نیست که آیات و روایاتى که شیعیان براى تقدیس خاندان [[پیامبر اسلام|پیامبر]] (ص) به آن‌ها استناد مى‌نمایند، همان آیات و روایاتى است که اهل سنت نیز در این باره، به آنان استدلال مى‌کنند، تا آنجا که این تصور پدید مى‌آید که هرکدام این‌ها را از دیگرى، نقل کرده‌اند، باآنکه از یک آبشخور سیراب گشته‌اند.<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۱۹</ref> | |
| − | == | + | ==گزارش محتوا== |
| + | نویسنده در اولین عنوان، به دنبال پاسخ به این سؤال که چرا از [[اهل البیت|اهل‌بیت]](ع) پیروى مى‌کنیم، به بررسى آنچه نسبت دادن آن به اهل‌بیت(ع) روا و یا نارواست، پرداخته است.<ref>متن کتاب، ص۱۵</ref> | ||
| − | + | [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]](ع) در روایتى مى‌فرمایند: «آنچه از (ویژگى و فضیلت‌هاى) ما به شما رسید که نسبت دادن آن‌ها به مخلوقین روا بود (اما) شما آن را نمى‌دانستید و نمى‌فهمیدید، پس آن را انکار ننمایید و به ما نسبت دهید و آنچه از ما به شما رسید که در مورد مخلوقین روا نبود، پس آن را انکار نموده و به ما نسبت ندهید».<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۲۱</ref> نویسنده در توضیح این روایت، به تبیین عقیده شیعه در این رابطه پرداخته و معتقد است امام(ع) در این روایت درستى فضیلت‌هایى را که به اهل‌بیت(ع) نسبت داده مى‌شود، با تعیین آن‌ها به‌عنوان صفات مخلوق کمتر از خالق، مشخص نموده است. به اعتقاد وى، این سخن امام(ع)، مرزى آشکار میان سخن روا و عادلانه و گفتار دروغ و افترا درباره آنان تلقى مى‌شود و بنابراین، عقیده شیعه [[امامیه|امامیه]] درباره [[ائمه اطهار|امامان]] خود، به‌صواب مى‌باشد؛ زیرا آنان ایمان راسخ و بدون هیچ شک و تردیدى دارند که خداوند هیچ شریکى در خلق و [[رزق|روزى]] و [[علم غیب امامان|علم غیب]]، ندارد و والاتر و برتر از آن است که در کسى حلول نموده یا کسى چون او شود و نیز پس از [[پیامبر اسلام|پیامبر]](ص)، نه رسولى است و نه [[وحی|وحى]]، و معرفت [[ائمه اطهار|ائمه]](ع) بدون طاعات و عبادات دیگر، سودى نخواهد بخشید.<ref>همان، ص۲۵</ref> | |
| − | از | + | در عنوان دوم، روایتى از پیامبر(ص) نقل شده است که آن حضرت در آن، امتیازات و اختصاصات [[امام علی علیه السلام|حضرت على]](ع)، از جمله داشتن پدر زنى مثل پیامبر(ص)، همسرى چون [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]](س) و فرزندانى چون [[امام حسن علیه السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|حسین]] (ع) را برشمرده است.<ref>متن کتاب، ص۲۷</ref> |
| − | + | در توضیح این روایت، نویسنده به این نکته اشاره دارد که هرچند پیامبر(ص) فرزندان صلبى پسر نداشت، اما از داشتن دودمان و نسل محروم نگشت، بلکه از فرزندان پسر نیز محروم نگشت؛ زیرا به نص صریح قرآن، حسن(ع) و حسین(ع) هر دو فرزندان اویند و اهل سنت و شیعیان بر یک باورند که مقصود از «أنفسنا»، پیامبر(ص) و على(ع)، «نساءنا» فاطمه(س) و «أبناءنا» حسن(ع) و حسین(ع) مى‌باشند که در [[آیه مباهله|آیه مباهله]] وارد شده است.<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۴۲</ref> | |
| + | در عنوان سوم، درباره امام على(ع) و حضرت فاطمه(س) و کفو و همتایى ایشان نسبت به هم، توضیح داده شده است<ref>متن کتاب، ص۳۹-۵۴</ref> و در عنوان چهارم، گوشه‌هایى از [[شجاعت]] حضرت امیر(ع)، به تصویر کشیده شده است. نویسنده، معتقد است سخن گفتن درباره شجاعت حضرت على(ع)، مانند سخن گفتن درباره نور خورشید، توضیح واضحات است.<ref>همان، ص۵۵</ref> | ||
| − | در | + | در عنوان پنجم، از سخاوت‌مندى و کرم امام(ع) سخن به میان آمده است. به اعتقاد نویسنده، سخن از کرم و سخاوت‌مندى آن حضرت، از سخن گفتن در مورد [[زهد]] و پارسایى و روى‌گردانى حضرتش از دنیا و توشه آن، آشکار مى‌شود؛ زیرا آنکه علت و چرایى چیزى را دریافت، بر پیامدها و معلولات نیز آگاهى مى‌یابد.<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۸۵</ref> |
| − | + | در ششمین عنوان، از بى‌میلى و زهد آن حضرت نسبت به دنیا گفته شده<ref>متن کتاب، ص۷۳</ref> و در عنوان هفتم، از [[نماز]] ایشان<ref>همان، ص۸۷</ref> در عنوان هشتم، به پیشگویى‌هاى علمى امام(ع) پرداخته شده است. تاریخ‌نگاران و سیره‌نویسان پیشگویى‌هاى فراوانى از امام على(ع) را ذکر کرده‌اند، ولى به نظر نویسنده، برخى از ایشان، میان علت‌ها و انواع آن، تفاوتى قائل نشده‌اند و همگى را مانند همدیگر دانسته‌اند و دانش امام(ع) را که از [[قرآن]] و پیامبر(ص) ریشه مى‌گیرد، با دانشى که سرچشمه آن، عظمت امام(ع) و اندیشه ناب و پاک وى است، در هم آمیخته‌اند. دانشى که پیش از دوره مدرن و پیشرفته وجود داشته و با تمدن کنونى ما و هر تمدن ساخته بشر، حتى پس از هزار سال، همراهى مى‌کند.<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۱۱۷</ref> | |
| − | [[ | + | شیر خدا و شیر رسول خدا(ص)، پیمان‌شکنى، [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغة]]، مسجدهاى ما، سرمایه‌دارى و سوسیالیسم در [[اسلام]]، [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، [[غزوه احد|احد]]، [[غزوه احزاب|احزاب]]، [[غزوه خیبر|خیبر]]، [[غزوه حنین|حنین]]، [[جنگ جمل|جمل]]، [[جنگ صفین|صفین]]، [[جنگ نهروان|نهروان]]، شیخ محمد خضرى و تبانى، الگوى آرمانى، شیعیان على(ع) و دروغ‌ورزان، هریک از [[ائمه اطهار|امامان]] شیعه در کلام حضرت على(ع)، شیعه على(ع) و منصفان، دنیا از نظر على(ع) و پایانى معطر، سایر عناوین مطرح‌شده در کتاب مى‌باشد. |
| − | در | + | نویسنده در مورد جنگ‌هاى امام(ع) همراه پیامبر(ص) و پس از وى، توجه ویژه‌اى روا داشته و این رزم‌ها را به‌گونه‌اى مختصر و البته واضح، به تصویر کشیده است؛ زیرا معتقد است از سویى بسیارى از خوانندگان میل دارند بر حقیقت آن‌ها دست یابند و از سویى دیگر، مراجعه به متون طولانى و سبک کهن آن، برایشان سخت و دشوار است. این اهتمام ویژه نویسنده، ازآن‌روست که به اعتقاد وى، این جنگ‌ها، شخصیت امام(ع) را در آشکارترین شکل ممکن، نمایان ساخته و از اعتماد وى بر خداوند و اعتماد به نفسش سخن مى‌گوید و زهد و پارسایى دنیوى، افتادگى و تواضع و صبر و پایدارى وى را در برابر ناملایمات و تندبادها به نمایش مى‌گذارد و عشق او را به نیکى، صلح، مهربانى و شفقتش حتى نسبت به سخت‌ترین دشمنانش، بازگو مى‌نماید. به باور وى، جنگ‌هاى امام صادقانه‌ترین و عادلانه‌ترین گواه بر این مدعا در اختیار مى‌گذارد که این نبردها، فقط براى اعلاى کلمه «لا إله إلا الله، محمد رسول الله» و براى دستگیرى مستمندان و تسکین دردهاى نیازمندان صورت گرفته است.<ref>سیادت عبدالرزاق، ص۱۸</ref> |
| − | + | ==وضعیت کتاب== | |
| − | در | + | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آیات و روایات مذکور در متن، به‌همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است. |
| − | در | + | پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر ذکر منابع، توضیحات جامع و مفصلى پیرامون برخى از کلمات و عبارات متن، ارائه گردیده است. |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<references /> | <references /> | ||
| − | == منابع مقاله == | + | ==منابع مقاله== |
| − | + | ۱. مقدمه و متن کتاب. | |
| − | + | ۲. سیادت عبدالرزاق، فضیلت‌هاى امام على(ع)، دارالکتب الإسلامی، قم. | |
| − | == منبع == | + | ==منبع== |
ویکی نور | ویکی نور | ||
| + | |||
| + | [[رده:آثار علامه طباطبایی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۱
کتاب «فضائل الإمام علی(ع)» که نام کامل آن عبارت است از: «فضائل الإمام علی(ع): علمه، جوده، شجاعته، صلاته، بلاغته، حروبه و غیر ذلک»، اثر علامه محمدجواد مغنیه، به زبان عربى و با تحقیق سامى الغریری (الغراوی) است. در این کتاب، نمونه‌هایى از فضیلت‌هاى امام على (ع)، با اشاره به این نکته که نویسنده در پى محدود کردن آن‌ها به موارد معدود یا برشمردن تمامى آن‌ها نیست، ذکر شده است.
ساختار کتاب
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در ۳۹ عنوان، ارائه گردیده است. در مقدمه، ضمن انتقاد از محبانى که بدون علم، دست به قلم برده و اقدام به نگارش سیره معصومین(ع) مى‌نمایند، به برخى از ویژگى‌هاى کتاب حاضر، اشاره شده است.[۱]
از جمله اهدافى که نویسنده در نوشتن کتاب دنبال کرده است، این است که ثابت نماید میان سنى و شیعه نه یک رابطه، بلکه رشته‌اى از روابط متین وجود دارد و هیچ‌کس در پى گسستن این روابط برنیامده، مگر آنکه بخواهد اسلام و مسلمین را قربانى غرض‌ورزى‌ها و هواهاى نفس خود کند. به اعتقاد نویسنده، هیچ چیزى براى اثبات این موضوع، آشکارتر از این نیست که آیات و روایاتى که شیعیان براى تقدیس خاندان پیامبر (ص) به آن‌ها استناد مى‌نمایند، همان آیات و روایاتى است که اهل سنت نیز در این باره، به آنان استدلال مى‌کنند، تا آنجا که این تصور پدید مى‌آید که هرکدام این‌ها را از دیگرى، نقل کرده‌اند، باآنکه از یک آبشخور سیراب گشته‌اند.[۲]
گزارش محتوا
نویسنده در اولین عنوان، به دنبال پاسخ به این سؤال که چرا از اهل‌بیت(ع) پیروى مى‌کنیم، به بررسى آنچه نسبت دادن آن به اهل‌بیت(ع) روا و یا نارواست، پرداخته است.[۳]
امام صادق(ع) در روایتى مى‌فرمایند: «آنچه از (ویژگى و فضیلت‌هاى) ما به شما رسید که نسبت دادن آن‌ها به مخلوقین روا بود (اما) شما آن را نمى‌دانستید و نمى‌فهمیدید، پس آن را انکار ننمایید و به ما نسبت دهید و آنچه از ما به شما رسید که در مورد مخلوقین روا نبود، پس آن را انکار نموده و به ما نسبت ندهید».[۴] نویسنده در توضیح این روایت، به تبیین عقیده شیعه در این رابطه پرداخته و معتقد است امام(ع) در این روایت درستى فضیلت‌هایى را که به اهل‌بیت(ع) نسبت داده مى‌شود، با تعیین آن‌ها به‌عنوان صفات مخلوق کمتر از خالق، مشخص نموده است. به اعتقاد وى، این سخن امام(ع)، مرزى آشکار میان سخن روا و عادلانه و گفتار دروغ و افترا درباره آنان تلقى مى‌شود و بنابراین، عقیده شیعه امامیه درباره امامان خود، به‌صواب مى‌باشد؛ زیرا آنان ایمان راسخ و بدون هیچ شک و تردیدى دارند که خداوند هیچ شریکى در خلق و روزى و علم غیب، ندارد و والاتر و برتر از آن است که در کسى حلول نموده یا کسى چون او شود و نیز پس از پیامبر(ص)، نه رسولى است و نه وحى، و معرفت ائمه(ع) بدون طاعات و عبادات دیگر، سودى نخواهد بخشید.[۵]
در عنوان دوم، روایتى از پیامبر(ص) نقل شده است که آن حضرت در آن، امتیازات و اختصاصات حضرت على(ع)، از جمله داشتن پدر زنى مثل پیامبر(ص)، همسرى چون فاطمه(س) و فرزندانى چون حسن و حسین (ع) را برشمرده است.[۶]
در توضیح این روایت، نویسنده به این نکته اشاره دارد که هرچند پیامبر(ص) فرزندان صلبى پسر نداشت، اما از داشتن دودمان و نسل محروم نگشت، بلکه از فرزندان پسر نیز محروم نگشت؛ زیرا به نص صریح قرآن، حسن(ع) و حسین(ع) هر دو فرزندان اویند و اهل سنت و شیعیان بر یک باورند که مقصود از «أنفسنا»، پیامبر(ص) و على(ع)، «نساءنا» فاطمه(س) و «أبناءنا» حسن(ع) و حسین(ع) مى‌باشند که در آیه مباهله وارد شده است.[۷]
در عنوان سوم، درباره امام على(ع) و حضرت فاطمه(س) و کفو و همتایى ایشان نسبت به هم، توضیح داده شده است[۸] و در عنوان چهارم، گوشه‌هایى از شجاعت حضرت امیر(ع)، به تصویر کشیده شده است. نویسنده، معتقد است سخن گفتن درباره شجاعت حضرت على(ع)، مانند سخن گفتن درباره نور خورشید، توضیح واضحات است.[۹]
در عنوان پنجم، از سخاوت‌مندى و کرم امام(ع) سخن به میان آمده است. به اعتقاد نویسنده، سخن از کرم و سخاوت‌مندى آن حضرت، از سخن گفتن در مورد زهد و پارسایى و روى‌گردانى حضرتش از دنیا و توشه آن، آشکار مى‌شود؛ زیرا آنکه علت و چرایى چیزى را دریافت، بر پیامدها و معلولات نیز آگاهى مى‌یابد.[۱۰]
در ششمین عنوان، از بى‌میلى و زهد آن حضرت نسبت به دنیا گفته شده[۱۱] و در عنوان هفتم، از نماز ایشان[۱۲] در عنوان هشتم، به پیشگویى‌هاى علمى امام(ع) پرداخته شده است. تاریخ‌نگاران و سیره‌نویسان پیشگویى‌هاى فراوانى از امام على(ع) را ذکر کرده‌اند، ولى به نظر نویسنده، برخى از ایشان، میان علت‌ها و انواع آن، تفاوتى قائل نشده‌اند و همگى را مانند همدیگر دانسته‌اند و دانش امام(ع) را که از قرآن و پیامبر(ص) ریشه مى‌گیرد، با دانشى که سرچشمه آن، عظمت امام(ع) و اندیشه ناب و پاک وى است، در هم آمیخته‌اند. دانشى که پیش از دوره مدرن و پیشرفته وجود داشته و با تمدن کنونى ما و هر تمدن ساخته بشر، حتى پس از هزار سال، همراهى مى‌کند.[۱۳]
شیر خدا و شیر رسول خدا(ص)، پیمان‌شکنى، نهج‌البلاغة، مسجدهاى ما، سرمایه‌دارى و سوسیالیسم در اسلام، جنگ بدر، احد، احزاب، خیبر، حنین، جمل، صفین، نهروان، شیخ محمد خضرى و تبانى، الگوى آرمانى، شیعیان على(ع) و دروغ‌ورزان، هریک از امامان شیعه در کلام حضرت على(ع)، شیعه على(ع) و منصفان، دنیا از نظر على(ع) و پایانى معطر، سایر عناوین مطرح‌شده در کتاب مى‌باشد.
نویسنده در مورد جنگ‌هاى امام(ع) همراه پیامبر(ص) و پس از وى، توجه ویژه‌اى روا داشته و این رزم‌ها را به‌گونه‌اى مختصر و البته واضح، به تصویر کشیده است؛ زیرا معتقد است از سویى بسیارى از خوانندگان میل دارند بر حقیقت آن‌ها دست یابند و از سویى دیگر، مراجعه به متون طولانى و سبک کهن آن، برایشان سخت و دشوار است. این اهتمام ویژه نویسنده، ازآن‌روست که به اعتقاد وى، این جنگ‌ها، شخصیت امام(ع) را در آشکارترین شکل ممکن، نمایان ساخته و از اعتماد وى بر خداوند و اعتماد به نفسش سخن مى‌گوید و زهد و پارسایى دنیوى، افتادگى و تواضع و صبر و پایدارى وى را در برابر ناملایمات و تندبادها به نمایش مى‌گذارد و عشق او را به نیکى، صلح، مهربانى و شفقتش حتى نسبت به سخت‌ترین دشمنانش، بازگو مى‌نماید. به باور وى، جنگ‌هاى امام صادقانه‌ترین و عادلانه‌ترین گواه بر این مدعا در اختیار مى‌گذارد که این نبردها، فقط براى اعلاى کلمه «لا إله إلا الله، محمد رسول الله» و براى دستگیرى مستمندان و تسکین دردهاى نیازمندان صورت گرفته است.[۱۴]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست آیات و روایات مذکور در متن، به‌همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است.
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر ذکر منابع، توضیحات جامع و مفصلى پیرامون برخى از کلمات و عبارات متن، ارائه گردیده است.
پانویس
منابع مقاله
۱. مقدمه و متن کتاب.
۲. سیادت عبدالرزاق، فضیلت‌هاى امام على(ع)، دارالکتب الإسلامی، قم.
منبع
ویکی نور
