الامام الحسین علیه‌السلام و اصحابه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «==معرفی اجمالی== '''الإمام الحسين(ع) و أصحابه: عرض تاريخي معمق لواقعة الطف و است...» ایجاد کرد)
 
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==معرفی اجمالی==
+
'''«الإمام الحسین (علیه‌السلام) و أصحابه؛ عرض تاریخی معمّق لواقعة الطفّ و استشهاد الإمام الحسین و تراجم تحقیقیة لمن حضر الواقعة من الأصحاب رجالاً و نساء»'''، اثر فضل‌علی قزوینی (م، ۱۳۶۷ ق)، پژوهشی درباره قیام [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] (علیه‌السلام) و معرفی اصحاب او در واقعه [[کربلا]] و بیان‌کننده رخدادهای شب و روز [[عاشورا]] است.
'''الإمام الحسين(ع) و أصحابه: عرض تاريخي معمق لواقعة الطف و استشهاد الإمام الحسين(ع) و تراجم تحقيقية لمن حضر الواقعة من الأصحاب رجالا و نساء'''، اثر فضل‌علی قزوینی، پژوهشی است توصیفی - تحلیلی درباره قیام امام حسین(ع) و اصحاب او و بیان‌کننده نظر رایج شیعه درباره آن حضرت.<ref>ر.ک: اسفندیاری، محمد، ص159</ref>
+
[[پرونده:الإمام الحسين.jpg|بندانگشتی|الإمام الحسین و أصحابه]]
 +
==محتوای کتاب==
 +
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در نه باب تنظیم شده است. بر پایه تقسیم‌بندی مؤلف، کتاب سه قسم (جلد) است: قسم اول درباره اصحاب ذکور [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام است که در [[کربلا]] حاضر بودند. قسم دوم در [[مقتل]] آن حضرت و قسم سوم درباره زنان از اهل‌بیت او و دیگر زنان حاضر در کربلا. اما در چاپ حاضر، این تقسیم‌بندی رعایت نشده و نخست قسم دوم آن چاپ شده است. قسمت‌های دیگر کتاب تاکنون چاپ نشده است.
  
کتاب با تنظیم و تحقیق [[حسینی اشکوری، احمد|سید احمد حسینی]] عرضه شده است.
+
باب اول تا چهارم، شامل متن برخی خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایای حضرت [[سیدالشهداء|سید الشهداء]] با توضیحاتی کوتاه است. در باب پنجم، از رخدادهای سفر امام(ع) از [[مدینه]] به [[مکه]] و از آنجا به کربلا سخن رفته است. در این باب، به ذکر منازل از مکه تا کربلا پرداخته شده و از بیست‌وسه منزل، سخن رفته است که اسامی برخی از آن‌ها عبارتند از: [[ابطح]]، [[تنعیم]]، [[صفاح]]، [[وادی عقیق|وادی العقیق]]، وادی الصفراء، [[ذات عرق]]، [[حاجز]]، [[اجفر]]، [[خزیمیه]]، [[شقوق (نام محل)|شقوق]].
  
==ساختار==
+
باب ششم و هفتم، درباره رخدادهای شب و روز [[عاشورا]] است و در آغاز این دو باب گفته شده است: در برخی از کتاب‌ها، به‌ویژه کتاب‌های متأخران و به‌ویژه کتاب‌های فارسی، وقایع و قضایایی درباره شب و روز عاشورا نقل شده است که اغلب آن‌ها [[سند حدیث|سند]] ندارد و در کتاب‌های متقدمان ملاحظه نمی‌شود؛ بدین‌رو از نقل این مطالب خودداری شده است. از جمله مطالب مذکور در این دو باب، عبارتند از: مهلت خواستن امام(ع) و یارانش در [[شب عاشورا]]؛ [[عبادت]] اصحاب در شب عاشورا؛ دعای امام(ع) بعد از [[نماز صبح]]؛ مواعظ امام برای سپاه [[عمر بن سعد|ابن سعد]]؛ آغاز جنگ توسط ابن سعد؛ [[نماز ظهر]] عاشورا؛ محاربه [[بنی هاشم]]؛ وداع امام حسین(ع) از اهل و عیال؛ شهادت [[حضرت علی اصغر علیه السلام|حضرت علی‌اصغر]](ع) و... .
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در نه باب تنظیم شده است.
 
  
بر پایه تقسیم‌بندی مؤلف، کتاب سه قسم (جلد) است: قسم اول درباره اصحاب ذکور آن حضرت است که در کربلا حاضر بودند. قسم دوم در مقتل آن حضرت و قسم سوم درباره زنان از اهل‌بیت او و دیگر زنانی است که در کربلا حاضر بودند. اما در چاپ حاضر، این تقسیم‌بندی رعایت نشده و نخست قسم دوم آن چاپ شده است. قسمت‌های دیگر کتاب تاکنون چاپ نشده است.<ref>ر.ک: همان</ref>
+
در باب هشتم از رخدادهای هنگام شهادت امام حسین سخن رفته است، از جمله: گریستن آسمان و زمین؛ خورشیدگرفتگی؛ اتفاقاتی که در [[مدینه]] رخ داد؛ ضجه [[ملائکه]] هنگام شهادت آن حضرت(ع)؛ ماجرای [[ام سلمه|ام‌سلمه]]؛ نوحه [[جن]]؛ ماجرای اسب آن حضرت؛ گریستن موجودات بر ایشان و... .
 
 
==گزارش محتوا==
 
در مقدمه محقق، ضمن اشاره به عنوان مجلدات اصلی کتاب، به بیان زندگی‌نامه مختصری از نویسنده پرداخته شده است.<ref>مقدمه محقق، ص7-10</ref>
 
 
 
در مقدمه نویسنده، به بیان عنوان ابواب کتاب پرداخته شده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص1</ref>
 
 
 
باب اول تا چهارم، شامل متن برخی خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایای آن حضرت با توضیحاتی کوتاه است. در باب پنجم، از رخدادهای سفر امام(ع) از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا سخن رفته است. در این باب، به ذکر منازل از مکه تا کربلا پرداخته شده و از بیست‌وسه منزل، سخن رفته است.<ref>ر.ک: اسفندیاری، محمد، ص159</ref>که اسامی برخی از آن‌ها عبارتند از: ابطح، تنعیم، صفاح، وادی العقیق، وادی الصفراء، ذات عرق، حاجر، اجفر، خزیمیه، شقوق و.<ref>متن کتاب، ص150-194</ref>
 
 
 
باب ششم و هفتم، درباره رخدادهای شب و روز عاشوراست و در آغاز این دو باب گفته شده است: در برخی از کتاب‌ها، به‌ویژه کتاب‌های متأخران و به‌ویژه کتاب‌های فارسی، وقایع و قضایایی درباره شب و روز عاشورا نقل شده است که اغلب آن‌ها سند ندارد و در کتاب‌های متقدمان ملاحظه نمی‌شود؛ بدین‌رو از نقل این مطالب خودداری شده است.<ref>ر.ک: اسفندیاری، محمد، ص159</ref>
 
 
 
از جمله مطالب مذکور در این دو باب، عبارتند از: مهلت خواستن امام(ع) و یارانش در شب عاشورا؛ عبادت اصحاب در شب عاشورا؛ دعای امام(ع) بعد از نماز صبح؛ مواعظ امام برای سپاه ابن سعد؛ آغاز جنگ توسط ابن سعد؛ نماز ظهر عاشورا؛ محاربه بنی هاشم؛ وداع امام حسین(ع) از اهل و عیال؛ شهادت حضرت علی‌اصغر(ع) و.<ref>متن کتاب، ص255-326</ref>
 
 
 
در باب هشتم از رخدادهای در هنگام شهادت امام سخن رفته است، از جمله: گریستن آسمان و زمین؛ خورشیدگرفتگی؛ اتفاقاتی که در مدینه رخ داد؛ ضجه ملائکه هنگام شهادت آن حضرت(ع)؛ ماجرای ام‌سلمه؛ نوحه جن؛ ماجرای اسب آن حضرت؛ گریستن موجودات بر ایشان و.<ref>همان</ref>
 
 
   
 
   
باب نهم درباره رخدادهای پس از شهادت امام است، از جمله: سرقت لباس‌های او، تعداد جراحات بدنش، چگونگی دفن یارانش، ماجراهای سر آن حضرت در شام و مجلس یزید، شرب خمر یزید، مدفن سر آن حضرت و.<ref>همان، ص361-436</ref>
+
باب نهم درباره رخدادهای پس از شهادت امام حسین است، از جمله: سرقت لباس‌های او، تعداد جراحات بدنش، چگونگی دفن یارانش، ماجراهای [[سر امام حسین علیه السلام|سر مطهر امام]] در [[شام]] و مجلس [[یزید بن معاویه|یزید]]، [[شراب خواری|شرب خمر]] یزید، مدفن سر آن حضرت و... .
 
 
دانستی است نویسنده روایات متعددی از طریق شیعه و اهل سنت، آورده که مضمون آن‌ها این است که پس از شهادت امام حسین(ع)، دگرگونی‌هایی در جهان آفرینش رخ داد؛ از جمله: سیاه شدن آسمان، پدیدار شدن سرخی در آسمان، بارش خون از آسمان، خورشیدگرفتگی، گریستن آسمان و زمین. نویسنده این روایات را از باب مبالغه و کنایه و به کسانی که آن‌ها را توجیه یا انکار می‌کنند، انتقاد می‌کند. وی می‌گوید مانند این امور پس از کشته شدن یحیی بن زکریا نیز رخ داد. مضافا اینکه سیوطی در کتاب «عقود الجمان» می‌گوید در روز مرگ پیامبر(ص) خورشیدگرفتگی رخ داد.<ref>ر.ک: اسفندیاری، محمد، ص159</ref>
 
 
 
==وضعیت کتاب==
 
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.
 
 
 
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.<ref>ر.ک: متن کتاب، پاورقی ص163</ref>، به توضیح برخی از مطالب پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، چاورقی ص166</ref>
 
  
==پانویس ==
+
نویسنده روایات متعددی از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت]] آورده، که مضمون آن‌ها این است که پس از شهادت امام حسین(ع)، دگرگونی‌هایی در جهان آفرینش رخ داد؛ از جمله: سیاه شدن آسمان، پدیدار شدن سرخی در آسمان، بارش خون از آسمان، خورشیدگرفتگی، گریستن آسمان و زمین. نویسنده به کسانی که این روایات را توجیه یا انکار می‌کنند، انتقاد کرده و می‌گوید: مانند این امور پس از کشته شدن [[حضرت یحیی علیه السلام|یحیی بن زکریا]] نیز رخ داد. مضافا اینکه [[سیوطی]] در کتاب «عقود الجمان» می‌گوید در روز [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پیامبر]](ص) خورشیدگرفتگی رخ داد.
<references />
 
  
==منابع مقاله==
+
==منابع ==
# مقدمه و متن کتاب.
 
# اسفندیاری، محمد، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذريعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.
 
  
== پیوند ==
+
* "کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعة"، محمد اسفندیاری، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰؛ در دسترس: ویکی نور.
ویکی نور
+
[[رده:امام حسین علیه السلام]][[رده:منابع تاریخ زندگی امام حسین(ع)]]
 +
[[رده:کتابهای با موضوع اهل البیت علیهم السلام]]
 +
[[رده:واقعه عاشورا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۴۵

«الإمام الحسین (علیه‌السلام) و أصحابه؛ عرض تاریخی معمّق لواقعة الطفّ و استشهاد الإمام الحسین و تراجم تحقیقیة لمن حضر الواقعة من الأصحاب رجالاً و نساء»، اثر فضل‌علی قزوینی (م، ۱۳۶۷ ق)، پژوهشی درباره قیام امام حسین (علیه‌السلام) و معرفی اصحاب او در واقعه کربلا و بیان‌کننده رخدادهای شب و روز عاشورا است.

الإمام الحسین و أصحابه

محتوای کتاب

کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در نه باب تنظیم شده است. بر پایه تقسیم‌بندی مؤلف، کتاب سه قسم (جلد) است: قسم اول درباره اصحاب ذکور امام حسین علیه السلام است که در کربلا حاضر بودند. قسم دوم در مقتل آن حضرت و قسم سوم درباره زنان از اهل‌بیت او و دیگر زنان حاضر در کربلا. اما در چاپ حاضر، این تقسیم‌بندی رعایت نشده و نخست قسم دوم آن چاپ شده است. قسمت‌های دیگر کتاب تاکنون چاپ نشده است.

باب اول تا چهارم، شامل متن برخی خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایای حضرت سید الشهداء با توضیحاتی کوتاه است. در باب پنجم، از رخدادهای سفر امام(ع) از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا سخن رفته است. در این باب، به ذکر منازل از مکه تا کربلا پرداخته شده و از بیست‌وسه منزل، سخن رفته است که اسامی برخی از آن‌ها عبارتند از: ابطح، تنعیم، صفاح، وادی العقیق، وادی الصفراء، ذات عرق، حاجز، اجفر، خزیمیه، شقوق.

باب ششم و هفتم، درباره رخدادهای شب و روز عاشورا است و در آغاز این دو باب گفته شده است: در برخی از کتاب‌ها، به‌ویژه کتاب‌های متأخران و به‌ویژه کتاب‌های فارسی، وقایع و قضایایی درباره شب و روز عاشورا نقل شده است که اغلب آن‌ها سند ندارد و در کتاب‌های متقدمان ملاحظه نمی‌شود؛ بدین‌رو از نقل این مطالب خودداری شده است. از جمله مطالب مذکور در این دو باب، عبارتند از: مهلت خواستن امام(ع) و یارانش در شب عاشورا؛ عبادت اصحاب در شب عاشورا؛ دعای امام(ع) بعد از نماز صبح؛ مواعظ امام برای سپاه ابن سعد؛ آغاز جنگ توسط ابن سعد؛ نماز ظهر عاشورا؛ محاربه بنی هاشم؛ وداع امام حسین(ع) از اهل و عیال؛ شهادت حضرت علی‌اصغر(ع) و... .

در باب هشتم از رخدادهای هنگام شهادت امام حسین سخن رفته است، از جمله: گریستن آسمان و زمین؛ خورشیدگرفتگی؛ اتفاقاتی که در مدینه رخ داد؛ ضجه ملائکه هنگام شهادت آن حضرت(ع)؛ ماجرای ام‌سلمه؛ نوحه جن؛ ماجرای اسب آن حضرت؛ گریستن موجودات بر ایشان و... .

باب نهم درباره رخدادهای پس از شهادت امام حسین است، از جمله: سرقت لباس‌های او، تعداد جراحات بدنش، چگونگی دفن یارانش، ماجراهای سر مطهر امام در شام و مجلس یزید، شرب خمر یزید، مدفن سر آن حضرت و... .

نویسنده روایات متعددی از طریق شیعه و اهل سنت آورده، که مضمون آن‌ها این است که پس از شهادت امام حسین(ع)، دگرگونی‌هایی در جهان آفرینش رخ داد؛ از جمله: سیاه شدن آسمان، پدیدار شدن سرخی در آسمان، بارش خون از آسمان، خورشیدگرفتگی، گریستن آسمان و زمین. نویسنده به کسانی که این روایات را توجیه یا انکار می‌کنند، انتقاد کرده و می‌گوید: مانند این امور پس از کشته شدن یحیی بن زکریا نیز رخ داد. مضافا اینکه سیوطی در کتاب «عقود الجمان» می‌گوید در روز رحلت پیامبر(ص) خورشیدگرفتگی رخ داد.

منابع

  • "کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعة"، محمد اسفندیاری، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰؛ در دسترس: ویکی نور.