رجال خاقانی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
(اضافه کردن رده) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{مشخصات کتاب |
| − | |||
| − | + | |عنوان= | |
| − | + | |تصویر= [[پرونده:رجال خاقانی.jpg|240px|وسط]] | |
| − | + | |نویسنده= شیخ علی خاقانی | |
| − | + | |موضوع= محدثان شیعه | |
| − | + | |زبان= عربی | |
| − | + | |تعداد جلد= ۱ | |
| − | + | |عنوان افزوده1= محقق | |
| − | + | |افزوده1= محمدصادق بحرالعلوم | |
| − | + | |عنوان افزوده2= | |
| − | + | |افزوده2= | |
| − | + | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37581/ رجال الخاقاني] | |
| − | + | }} | |
| + | '''«رجال الخاقانی»''' تألیف [[شیخ على خاقانى]] (م، ۱۳۳۴ ق)، در موضوع [[علم رجال]] و از جمله شروح «التعلیقة البهبهانیة» اثر [[وحید بهبهانی|وحید بهبهانى]] است. این کتاب مشتمل بر ۲۱ فایده مهم رجالی است. | ||
| − | + | ==مؤلف== | |
| − | از | + | ابوالحسن على بن حسین خاقانى (م، ۱۳۳۴ ق) در [[زهد]] و [[تقوا]] از نوادر روزگار بود و از محضر بزرگانى چون: [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ اعظم انصارى]] و [[میرزا محمدحسن شیرازی|سید حسن شیرازى]] مدتى طولانى به تحصیل معارف و علم پرداخت. او یکى از ممتازترین و مقرب ترین شاگردان شیخ انصارى بود و بدین جهت است که تقریرات درس حضرت شیخ را به صورت کامل نوشت. |
| − | در | + | ملا على بن میرزا خلیل تهرانى رازى در [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل حدیثى که به وى داده است، [[اجتهاد]] وى را در [[اصول فقه|اصول]]، [[فقه]]، [[رجال]]، [[مصطلح الحدیث|درایه]] و علوم دیگر تصدیق نموده و از مراتب عالى [[تزکیه نفس]] و زهد و تقواى ایشان خبر داده است. همچنین مى فرماید، قبل از اجازه [[استخاره]] نمودم و در استخاره نیز به مقام عالى وى اشاره شده بود. ملا على رازى در آخر اجازه نامه سوگند یاد مى کند که علم و عمل وى باعث تقویت [[دین]] و مکتب شده است. |
| − | + | برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: رسالة فى الدعوى بلامعارض، شرح المهمة الدمشقیة، تعلیقه بر معالم الاصول، رساله در اصول لفظى و... . | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | + | کتاب «رجال الخاقانی» بر شانزده فایده مترتب گردیده است که هر کدام رکن و اساس در [[علم رجال]] به شمار مى آید. مؤلف این فواید را به تفصیل توضیح داده و اقوال بزرگان این فن را به صورت کامل بیان کرده است؛ مثلاً در فایده ششم به طور مفصل راجع به [[جرح و تعدیل]] بحث کرده است؛ اول تعریف جامعى از این اصطلاح کرده، آن گاه به این مسئله مهم پرداخته است که جرح و تعدیل به چه چیز اثبات مى شود و در مقام تعارض، آیا جرح مقدم است یا تعدیل و در این میان به تفصیل از دلایل مسئله و اقوال دیگر سخن گفته است. در فائده هشتم نیز علت احتیاج به [[علم رجال]] را بیان مى دارد و قول [[اخباریان|اخباری‌ها]] را که منکر نیاز به علم رجال شده اند، با دلایل قوى رد مى کند. | |
| − | این | + | شانزده فایده رجالی مطرح شده در این کتاب عبارت است از: |
| − | == | + | * فایده اوّل، معنای عدالت؛ |
| − | + | * فایده دوم، اعتبار ظن های رجالی؛ | |
| + | * فایده سوم، الفاظی که دلالت بر عدد دارند و جاری مجرای عدد هستند، مانند: جماعة، رهط، غیر واحد و...؛ | ||
| + | * فایده چهارم، وجود خبر در یکی از [[کتب اربعه]]، دلیل بر حجّیت آن نیست؛ | ||
| + | * فایده پنجم، [[وجاده]]؛ | ||
| + | * فایده ششم، جرح و تعدیل؛ | ||
| + | * فایده هفتم، [[اصحاب اجماع]]؛ | ||
| + | * فایده هشتم، نیاز به علم رجال؛ | ||
| + | * فایده نهم، بیان چند مطلب که علم رجال به آنها نیاز دارد؛ | ||
| + | * فایده دهم، فرقه های منحرف؛ | ||
| + | * فایده یازدهم، راویان ممدوح و مذموم در زمان [[ائمه اطهار|ائمه]] (ع) و راویان ممدوح در زمان [[غیبت صغری]]؛ | ||
| + | * فایده دوازدهم، جایگاه مشایخ متقدّم در علم رجال که نامی از آنها در کتاب های رجالی نیست؛ | ||
| + | * فایده سیزدهم، لزوم تأمّل در اخذ روایت های کتب اربعه از جهت اسناد و متن؛ | ||
| + | * فایده چهاردهم، وجه عدول [[شیخ طوسی]] در دو کتاب [[تهذیب الأحکام (کتاب)|التهذیب]] و [[الاستبصار (کتاب)|الاستبصار]] از سند متّضح به سندی دیگر به خاطر اعلی بودن آن سند؛ | ||
| + | * فایده پانزدهم، در مورد وقت ادا و تحمّل، و وقت ادای معتبر در حال راوی؛ | ||
| + | * فایده شانزدهم، وجه اعتنای بعضی از بزرگان به بعضی از راویانی که به تعدیل و توثیق، و یا جرح و تضعیف آنها تصریح نشده است. | ||
| + | |||
| + | مؤلف سپس به شرح «تعلیقه» [[وحید بهبهانی|وحید بهبهانى]] پرداخته است. چنانکه صاحب [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعة]]، این کتاب را با عنوان «حاشیة علی التعلیقة البهبهانیة» و نیز با عنوان «رجال الشیخ علی» فهرست نموده است. شیوه ارائه شرح بدین ترتیب است که با عبارت «قوله أعلى‌الله مقامه» بخشى از متن نویسنده را ذکر و سپس به شرح و توضیح آن پرداخته است. وى تنها به شرح مباحث نپرداخته، بلکه نظر خود را چه موافق و چه مخالف با براهین و ادله اعلام کرده است. | ||
| + | |||
| + | با توجّه به ذکر فواید پنجگانه ای که از تعلیقه [[وحید بهبهانی]] در این کتاب آورده شده، این کتاب در مجموع، مشتمل بر ۲۱ فایده رجالی است. | ||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | * محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | ||
| + | * ویکی نور. | ||
| + | * پایگاه حدیث نت. | ||
| + | |||
| + | ==متن کتاب == | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37581/رجال-الخاقاني '''رجال الخاقانی'''] | ||
[[رده:منابع رجالی]] | [[رده:منابع رجالی]] | ||
| + | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۱۸
 | |
| نویسنده | شیخ علی خاقانی |
| موضوع | محدثان شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| محقق | محمدصادق بحرالعلوم |
|
| |
«رجال الخاقانی» تألیف شیخ على خاقانى (م، ۱۳۳۴ ق)، در موضوع علم رجال و از جمله شروح «التعلیقة البهبهانیة» اثر وحید بهبهانى است. این کتاب مشتمل بر ۲۱ فایده مهم رجالی است.
محتویات
مؤلف
ابوالحسن على بن حسین خاقانى (م، ۱۳۳۴ ق) در زهد و تقوا از نوادر روزگار بود و از محضر بزرگانى چون: شیخ اعظم انصارى و سید حسن شیرازى مدتى طولانى به تحصیل معارف و علم پرداخت. او یکى از ممتازترین و مقرب ترین شاگردان شیخ انصارى بود و بدین جهت است که تقریرات درس حضرت شیخ را به صورت کامل نوشت.
ملا على بن میرزا خلیل تهرانى رازى در اجازه نقل حدیثى که به وى داده است، اجتهاد وى را در اصول، فقه، رجال، درایه و علوم دیگر تصدیق نموده و از مراتب عالى تزکیه نفس و زهد و تقواى ایشان خبر داده است. همچنین مى فرماید، قبل از اجازه استخاره نمودم و در استخاره نیز به مقام عالى وى اشاره شده بود. ملا على رازى در آخر اجازه نامه سوگند یاد مى کند که علم و عمل وى باعث تقویت دین و مکتب شده است.
برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: رسالة فى الدعوى بلامعارض، شرح المهمة الدمشقیة، تعلیقه بر معالم الاصول، رساله در اصول لفظى و... .
محتوای کتاب
کتاب «رجال الخاقانی» بر شانزده فایده مترتب گردیده است که هر کدام رکن و اساس در علم رجال به شمار مى آید. مؤلف این فواید را به تفصیل توضیح داده و اقوال بزرگان این فن را به صورت کامل بیان کرده است؛ مثلاً در فایده ششم به طور مفصل راجع به جرح و تعدیل بحث کرده است؛ اول تعریف جامعى از این اصطلاح کرده، آن گاه به این مسئله مهم پرداخته است که جرح و تعدیل به چه چیز اثبات مى شود و در مقام تعارض، آیا جرح مقدم است یا تعدیل و در این میان به تفصیل از دلایل مسئله و اقوال دیگر سخن گفته است. در فائده هشتم نیز علت احتیاج به علم رجال را بیان مى دارد و قول اخباری‌ها را که منکر نیاز به علم رجال شده اند، با دلایل قوى رد مى کند.
شانزده فایده رجالی مطرح شده در این کتاب عبارت است از:
- فایده اوّل، معنای عدالت؛
- فایده دوم، اعتبار ظن های رجالی؛
- فایده سوم، الفاظی که دلالت بر عدد دارند و جاری مجرای عدد هستند، مانند: جماعة، رهط، غیر واحد و...؛
- فایده چهارم، وجود خبر در یکی از کتب اربعه، دلیل بر حجّیت آن نیست؛
- فایده پنجم، وجاده؛
- فایده ششم، جرح و تعدیل؛
- فایده هفتم، اصحاب اجماع؛
- فایده هشتم، نیاز به علم رجال؛
- فایده نهم، بیان چند مطلب که علم رجال به آنها نیاز دارد؛
- فایده دهم، فرقه های منحرف؛
- فایده یازدهم، راویان ممدوح و مذموم در زمان ائمه (ع) و راویان ممدوح در زمان غیبت صغری؛
- فایده دوازدهم، جایگاه مشایخ متقدّم در علم رجال که نامی از آنها در کتاب های رجالی نیست؛
- فایده سیزدهم، لزوم تأمّل در اخذ روایت های کتب اربعه از جهت اسناد و متن؛
- فایده چهاردهم، وجه عدول شیخ طوسی در دو کتاب التهذیب و الاستبصار از سند متّضح به سندی دیگر به خاطر اعلی بودن آن سند؛
- فایده پانزدهم، در مورد وقت ادا و تحمّل، و وقت ادای معتبر در حال راوی؛
- فایده شانزدهم، وجه اعتنای بعضی از بزرگان به بعضی از راویانی که به تعدیل و توثیق، و یا جرح و تضعیف آنها تصریح نشده است.
مؤلف سپس به شرح «تعلیقه» وحید بهبهانى پرداخته است. چنانکه صاحب الذریعة، این کتاب را با عنوان «حاشیة علی التعلیقة البهبهانیة» و نیز با عنوان «رجال الشیخ علی» فهرست نموده است. شیوه ارائه شرح بدین ترتیب است که با عبارت «قوله أعلى‌الله مقامه» بخشى از متن نویسنده را ذکر و سپس به شرح و توضیح آن پرداخته است. وى تنها به شرح مباحث نپرداخته، بلکه نظر خود را چه موافق و چه مخالف با براهین و ادله اعلام کرده است.
با توجّه به ذکر فواید پنجگانه ای که از تعلیقه وحید بهبهانی در این کتاب آورده شده، این کتاب در مجموع، مشتمل بر ۲۱ فایده رجالی است.
منابع
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
- ویکی نور.
- پایگاه حدیث نت.
متن کتاب
