تخریب بقیع توسط وهابیون: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{تقویم|روز=8 شوال|سال= سال | + | {{تقویم|روز=8 شوال|سال= سال ۱۳۴۴ هجری قمری}} |
| + | [[بقیع|قبرستان بقیع]] تا پیش از سال ۱۳۴۴ قمری، بقعه های متعددی داشت که یکی از آنها بقعه ای بر سر قبر چهار امام بزرگوار [[شیعه]] یعنی [[امام حسن]]، [[امام سجاد]]، [[امام باقر]] و [[امام صادق]] علیهم السلام بود؛ اما در این سال، [[وهابیت|وهابیان]] آل سعود پس از گرفتن [[فتوا]] از ۱۵ تن از مفتیان [[مدینه]] که احداث بنا بر قبور را ممنوع می دانستند، بقیع را تخریب نمودند.<ref>البلاغی، الردَ علی الوهابیة، ۱۴۱۹ق، ص۳۹-۴۱ </ref> | ||
| − | + | ==بقیع قبل از تخریب== | |
| + | ابن شبّه به نقل از ابن زباله (متوفی ۲۰۰ قمری) از وجود مسجدی<ref>پژوهش آقای محمد صادق نجمی با عنوان "تاریخ حرم ائمه بقیع" نشان می دهد که در قرنهای اوّل اسلام به حرمها و ساختمانهایی که در روی قبور شخصیتهای مذهبی بنا می‌گردید مسجد گفته می‌شد. (میقات حج، دوره ۲، شماره ۵ - شماره پیاپی ۵ مهر ۱۳۷۲) </ref> بر قبر [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[ائمه اطهار|امامان]] شیعه خبر می‌دهد.<ref>ابن شبه، تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۲۶-۱۲۷. </ref> | ||
| − | + | [[ابن جبیر]] (متوفی ۶۱۲ قمری) نیز در [[سفرنامه]] خود، برخی از بقعه های موجود در بقیع را برشمرده است.<ref>ابن جبیر، الرحلة، ج۱، ص۱۵۵</ref> | |
| − | + | همچنین از گفته های سمهودی در کتاب «وفاء الوفا» به دست می آید که این بقعه در زمان خلفای [[حکومت بنی عباس|عباسی]] از سوی آنان مورد توجه واقع شده و تغییرات و تعمیراتی در آن داده شده است.<ref>رجوع کنید: تاریخ حرم ائمه بقیع، میقات حج، دوره ۲، شماره ۶، دی ۱۳۷۲</ref> | |
| − | + | تعمیر دیگر این حرم شریف، متعلق به اوائل قرن سیزدهم هجری است که به دستور سلطان محمود (خلیفه عثمانی) انجام گرفته است. | |
| + | فرهاد میرزا که در سال ۱۲۹۲ ه.ق به [[حج]] مشرف شده است می‌نویسد: تعمیر بقعه مبارکه در بقیع، از سلطان محمود خان، در سنه ۱۲۳۴ هجری به دست محمد علی پاشای مصری و به امر سلطان واقع شد.<ref>سفر نامه فرهاد میرزا، چاپ مطبوعاتی علمی ۱۳۶۶ ش. تهران، ص ۱۴۱. نقل از محمد صادق نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، میقات حج، دوره ۲، شماره ۶، دی ۱۳۷۲</ref> | ||
| − | + | ==اولین تخریب بقیع== | |
| + | با قدرت گرفتن [[وهابیت|وهابیان]] در [[عربستان]] که [[زیارت اهل قبور|زیارت قبور]] را [[شرک|شرک]] و وجود بقعه و [[ضریح|ضریح]] در پیرامون [[قبر|قبور]] را از مظاهر شرک می‌دانند، رویکرد به بقیع و دیگر زیارتگاه‌ها دچار تحول شد؛ در سال ۱۲۲۰ قمری [[مدینه|مدینه]] به محاصره نیروهای وهابی درآمد. پس از تسلیم شدن شهر، سعود بن عبدالعزیز همراه توقیف و تصرف همه اموال موجود در خزائن حرم نبوی، دستور ویران کردن همه گنبدهای بقیع را صادر کرد.<ref>من اخبار الحجاز و النجد، ص۱۰۴؛ البقیع قصة التدمیر، ص۸۴.</ref> | ||
| − | در | + | با توجه به موج اعتراض مسلمانان کشورهای اسلامی به اهانت‌های سعودیان، دولت عثمانی که تمایل به بازپس گرفتن حرمین داشت، لشکری انبوه برای تصرف مدینه فرستاد و در [[ماه ذی الحجه|ذی‌حجه]] ۱۲۲۷ ق. آن شهر را بازپس گرفت. برخی از آن بقعه‌ها در سال ۱۲۳۴ ق. به دستور سلطان محمود ثانی (حک: ۱۲۲۳-۱۲۵۵ ق) بازسازی شد.<ref>پنجاه سفرنامه، ج۳، ص۱۹۶.</ref> <ref>[http://hzrc.ac.ir/post/۷۸۹۷ بقیع، دانشنامه حج حرمین شریفین، جلد۴]</ref> |
| − | == | + | ==تخریب دوم بقیع== |
| − | |||
| − | + | با حمله دیگر وهابیان به سال ۱۳۴۴ ق. همه آثار تاریخی این قبرستان با [[فتوا|فتوایی]] که شیخ عبدالله بلیهد، قاضی القضاة سعودی، به بهانه [[شرک|شرک]] و [[بدعت]] بودن زیارت قبور از ۱۵ تن از مفتیان مدینه گرفت،<ref>البلاغی، الردَ علی الوهابیة، ۱۴۱۹ق، ص۳۹-۴۱ </ref> در هشتم [[ماه شوال|شوال]] این سال ویران شد.<ref>البقیع قصة التدمیر، ص۱۱۳-۱۳۹؛ بقیع الغرقد، ص۴۹.</ref> <ref>[http://hzrc.ac.ir/post/۷۸۹۷ بقیع، دانشنامه حج حرمین شریفین، جلد۴]</ref> | |
| − | [[بقیع] | ||
| + | تخریب بقیع، با عکس‌العمل شدید مسلمانان و به ویژه [[شیعه|شیعیان]] جهان مواجه گردید. مسلمانان [[ایران]]، [[عراق]]، قفقاز، [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[قزاقستان]]، [[ترکیه]]، [[افغانستان]]، چین، مغولستان و هندوستان، در برابر این مسئله موضع‌گیرى کردند؛ دولت و مجلس آن روز ایران نیز در این زمینه، موضع‌گیرى رسمى کرد. | ||
| + | |||
| + | همچنین فقیهان و بزرگانى چون آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانى]]، آیت الله [[محمد خالصی زاده|شیخ محمد خالصى]] و آیت الله [[شهید سید حسن مدرس]]، این اقدام را محکوم کردند. | ||
| + | |||
| + | در کنفرانس کشورهاى اسلامى، مرحوم [[محمد حسین کاشف الغطاء|شیخ محمدحسین کاشف الغطاء]]، سید امین حسینى مفتى [[فلسطین]]، و سید محمدتقى طالقانى (آل احمد) نماینده [[آیت الله بروجردی|آیت الله العظمى بروجردى]] در [[مدینه]]، شرکت کردند. همچنین مراجع و بزرگان دیگرى مانند آیات عظام [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]]، [[سید حسین طباطبائی قمی|حاج آقا حسین قمى]]، [[سید محسن حکیم]]، [[سید هبة الدین شهرستانی|سید هبةالدین شهرستانى]] و [[امام خمینی|امام خمینى]] قدس سرّهم، در این مورد موضع‌گیرى کردند و امام خمینى در این زمینه، نامه‌اى خطاب به شاه [[عربستان]] نگاشت.<ref>محمدامین پورامینى، بقیع، افق حوزه، ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸، شماره ۲۲۶</ref> | ||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | ==پیوندها== | ||
| + | *[[بقیع|قبرستان بقیع]] | ||
[[رده:وهابیت]] | [[رده:وهابیت]] | ||
[[رده:قبرستان بقیع]] | [[رده:قبرستان بقیع]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مهم]] | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= ضعیف | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= متوسط | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۱۲
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:8 شوال |
| سال ۱۳۴۴ هجری قمری |
قبرستان بقیع تا پیش از سال ۱۳۴۴ قمری، بقعه های متعددی داشت که یکی از آنها بقعه ای بر سر قبر چهار امام بزرگوار شیعه یعنی امام حسن، امام سجاد، امام باقر و امام صادق علیهم السلام بود؛ اما در این سال، وهابیان آل سعود پس از گرفتن فتوا از ۱۵ تن از مفتیان مدینه که احداث بنا بر قبور را ممنوع می دانستند، بقیع را تخریب نمودند.[۱]
بقیع قبل از تخریب
ابن شبّه به نقل از ابن زباله (متوفی ۲۰۰ قمری) از وجود مسجدی[۲] بر قبر عباس بن عبدالمطلب و امامان شیعه خبر می‌دهد.[۳]
ابن جبیر (متوفی ۶۱۲ قمری) نیز در سفرنامه خود، برخی از بقعه های موجود در بقیع را برشمرده است.[۴]
همچنین از گفته های سمهودی در کتاب «وفاء الوفا» به دست می آید که این بقعه در زمان خلفای عباسی از سوی آنان مورد توجه واقع شده و تغییرات و تعمیراتی در آن داده شده است.[۵]
تعمیر دیگر این حرم شریف، متعلق به اوائل قرن سیزدهم هجری است که به دستور سلطان محمود (خلیفه عثمانی) انجام گرفته است. فرهاد میرزا که در سال ۱۲۹۲ ه.ق به حج مشرف شده است می‌نویسد: تعمیر بقعه مبارکه در بقیع، از سلطان محمود خان، در سنه ۱۲۳۴ هجری به دست محمد علی پاشای مصری و به امر سلطان واقع شد.[۶]
اولین تخریب بقیع
با قدرت گرفتن وهابیان در عربستان که زیارت قبور را شرک و وجود بقعه و ضریح در پیرامون قبور را از مظاهر شرک می‌دانند، رویکرد به بقیع و دیگر زیارتگاه‌ها دچار تحول شد؛ در سال ۱۲۲۰ قمری مدینه به محاصره نیروهای وهابی درآمد. پس از تسلیم شدن شهر، سعود بن عبدالعزیز همراه توقیف و تصرف همه اموال موجود در خزائن حرم نبوی، دستور ویران کردن همه گنبدهای بقیع را صادر کرد.[۷]
با توجه به موج اعتراض مسلمانان کشورهای اسلامی به اهانت‌های سعودیان، دولت عثمانی که تمایل به بازپس گرفتن حرمین داشت، لشکری انبوه برای تصرف مدینه فرستاد و در ذی‌حجه ۱۲۲۷ ق. آن شهر را بازپس گرفت. برخی از آن بقعه‌ها در سال ۱۲۳۴ ق. به دستور سلطان محمود ثانی (حک: ۱۲۲۳-۱۲۵۵ ق) بازسازی شد.[۸] [۹]
تخریب دوم بقیع
با حمله دیگر وهابیان به سال ۱۳۴۴ ق. همه آثار تاریخی این قبرستان با فتوایی که شیخ عبدالله بلیهد، قاضی القضاة سعودی، به بهانه شرک و بدعت بودن زیارت قبور از ۱۵ تن از مفتیان مدینه گرفت،[۱۰] در هشتم شوال این سال ویران شد.[۱۱] [۱۲]
تخریب بقیع، با عکس‌العمل شدید مسلمانان و به ویژه شیعیان جهان مواجه گردید. مسلمانان ایران، عراق، قفقاز، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، ترکیه، افغانستان، چین، مغولستان و هندوستان، در برابر این مسئله موضع‌گیرى کردند؛ دولت و مجلس آن روز ایران نیز در این زمینه، موضع‌گیرى رسمى کرد.
همچنین فقیهان و بزرگانى چون آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى، آیت الله شیخ محمد خالصى و آیت الله شهید سید حسن مدرس، این اقدام را محکوم کردند.
در کنفرانس کشورهاى اسلامى، مرحوم شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، سید امین حسینى مفتى فلسطین، و سید محمدتقى طالقانى (آل احمد) نماینده آیت الله العظمى بروجردى در مدینه، شرکت کردند. همچنین مراجع و بزرگان دیگرى مانند آیات عظام شیخ عبدالکریم حائرى، حاج آقا حسین قمى، سید محسن حکیم، سید هبةالدین شهرستانى و امام خمینى قدس سرّهم، در این مورد موضع‌گیرى کردند و امام خمینى در این زمینه، نامه‌اى خطاب به شاه عربستان نگاشت.[۱۳]
پانویس
- ↑ البلاغی، الردَ علی الوهابیة، ۱۴۱۹ق، ص۳۹-۴۱
- ↑ پژوهش آقای محمد صادق نجمی با عنوان "تاریخ حرم ائمه بقیع" نشان می دهد که در قرنهای اوّل اسلام به حرمها و ساختمانهایی که در روی قبور شخصیتهای مذهبی بنا می‌گردید مسجد گفته می‌شد. (میقات حج، دوره ۲، شماره ۵ - شماره پیاپی ۵ مهر ۱۳۷۲)
- ↑ ابن شبه، تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۲۶-۱۲۷.
- ↑ ابن جبیر، الرحلة، ج۱، ص۱۵۵
- ↑ رجوع کنید: تاریخ حرم ائمه بقیع، میقات حج، دوره ۲، شماره ۶، دی ۱۳۷۲
- ↑ سفر نامه فرهاد میرزا، چاپ مطبوعاتی علمی ۱۳۶۶ ش. تهران، ص ۱۴۱. نقل از محمد صادق نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، میقات حج، دوره ۲، شماره ۶، دی ۱۳۷۲
- ↑ من اخبار الحجاز و النجد، ص۱۰۴؛ البقیع قصة التدمیر، ص۸۴.
- ↑ پنجاه سفرنامه، ج۳، ص۱۹۶.
- ↑ بقیع، دانشنامه حج حرمین شریفین، جلد۴
- ↑ البلاغی، الردَ علی الوهابیة، ۱۴۱۹ق، ص۳۹-۴۱
- ↑ البقیع قصة التدمیر، ص۱۱۳-۱۳۹؛ بقیع الغرقد، ص۴۹.
- ↑ بقیع، دانشنامه حج حرمین شریفین، جلد۴
- ↑ محمدامین پورامینى، بقیع، افق حوزه، ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸، شماره ۲۲۶
پیوندها
