میرزا یحیی مدرس بید آبادی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | عالم، عارف، | + | میرزا یحیى مدرس بیدآبادى (م، ۱۳۴۹ ق) عالم، عارف، ادیب و شاعر قرن سیزدهم و چهاردهم، و متبحر در علوم عقلی و نقلی و [[ریاضیات]] و [[هیئت]] و [[نجوم]] است. وی سال ها در [[اصفهان]] حوزه درس داشت. در علوم ادبی و فنون بلاغی نابغه عصر خود بود و اشعار او بلأخص در [[مداحی]] و [[مرثیه|مراثی]] [[ائمه اطهار|ائمه معصومین]] علیهم السلام مشهور است. |
| − | == | + | {{شناسنامه عالم |
| − | + | |نام کامل = میرزا یحیى مدرس بیدآبادى | |
| + | ||تصویر=[[پرونده:M bidabadi.jpg|200px|center]] | ||
| + | |زادروز = 1254 قمری | ||
| + | |زادگاه = اصفهان | ||
| + | |وفات = 1349 قمری | ||
| + | |مدفن = تخت فولاد اصفهان | ||
| + | |اساتید = [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، [[آخوند کاشانی|آخوند کاشى]]،... | ||
| + | |شاگردان = میرزا حسن وحید دستگردى، میرزا محمدحسن روضاتى،... | ||
| + | |آثار = مرآت المصنف، دیوان اشعار،... | ||
| + | }} | ||
| − | میرزا | + | ==زندگی‌نامه و تحصیلات== |
| + | آقا میرزا یحیى مدرّس بیدآبادى فرزند میرزا محمّداسماعیل، از احفاد [[محقق سبزواری|ملا محمّدباقر محقّق سبزوارى]]، عالم فاضل و ادیب شاعر متخلّص به یحیى در حدود سال ۱۲۵۴ در [[اصفهان]] دیده به جهان گشود. | ||
| − | + | میرزا یحیی در اصفهان و [[نجف]] از محضر علماى بزرگى چون [[شیخ انصارى]]، شیخ محمّدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى و [[میرزا محمدهاشم چهارسوقی|آقا میرزا محمّدهاشم چهارسوقى]] و [[صاحب روضات|میرزا محمدباقر صاحب روضات]] و [[آخوند کاشانی|آخوند کاشى]] بهره‌مند گردید. علوم غریبه را از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در کلیه علوم ادبى و فقه و اصول استاد و در انواع حکمت از اشراقى و مشایى و [[ریاضی|ریاضى]] یگانه دوران و مخصوصاً در علوم غریبه و فلکیات متخصص و متبحر بود. | |
| − | + | مدرس بید آبادی در مدرسه‌‌ى میرزا حسین واقع محله بید آباد اصفهان و نیز همواره در منزل مسکونى خود در پهلوى [[مسجد سید اصفهان|مسجد سید]]، حوزه درس گسترد و طلاب علوم در [[ادبیات عرب|ادبیات]] و [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و [[علم کلام|کلام]] و [[منطق]] و [[علم معانی|معانى]] و [[علم بیان|بیان]] به درسش حاضر و چندین نفر از بزرگان از مجلس درس او بیرون آمده‌‌اند. | |
| − | |||
| − | + | ==شاگردان== | |
| + | از جمله شاگردانش مى‌توان به این افراد اشاره نمود: | ||
| + | |||
| + | * میرزا حسن وحید دستگردى، | ||
| + | * میرزا محمدحسین ملاذ روضاتى، | ||
| + | * شیخ عباسعلى ادیب حبیب آبادى، | ||
| + | * میرزا محمدحسن روضاتى، | ||
| + | * شیخ اسماعیل کلباسى، | ||
| + | * میرزا سید حسن روضاتى. | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | از آثار و تألیفات او است: | ||
| − | میرزا | + | * مرآت المصنف در احوال مؤلف انیس‌‌اللّیل مرحوم حاجى میرزا محمدرضا کلباسى. |
| + | * دیوان اشعار نزدیک به شش هزار بیت. دیوان اشعار او به طبع رسیده است. | ||
| − | + | وى در سخن‌سرایى نیز به مرتبه‌اى بلند نایل و از معاریف شعراى عصر خود بود و به عربى و فارسى [[شعر]] مى‌گفته است و بخصوص مراثى او مورد توجه مدّاحان و [[مرثیه|مرثیه]] سرایان بوده است. نخستین شعرى که گفته در محضر فقیه اعظم [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصارى]] استادش بوده که در معناى «حبیبى قمر بل شمس» بدیهتاً سروده:{{بیت|تشبیه رخت به ماه کردم!|شمسى و من اشتباه کردم}} | |
| − | در | + | میرزا یحیی در ادبیات و سرودن اشعار عربى و فارسى مهارت داشت و اغلب اشعارش در مدح حضرات [[ائمه اطهار|ائمه معصومین]] علیهم‌السلام است که مورد توجّه مدّاحان و مرثیه‌سرایان بوده. مدّاحان هر روز به منزل وى رفته و در دفاتر و بیاض‌هاى خود اشعار وى را ثبت مى‌کرده‌اند تا در مجالس [[روضه خوانی|روضه]] از آن بهره بگیرند. و چندین سال مرثیه‌خوانى در اصفهان منحصر به اشعار او بوده است. |
| − | از جمله اشعار او این مسمط است که در مورد ماه ذی الحجه و عید قربان گفته است: | + | در شعر [[تخلص|تخلّص]] یحیى را برگزیده بود و از جمله آثار او دیوان اشعارى قریب به ۶ هزار [[بیت (شعر)|بیت]] است. از جمله اشعار او این [[مسمط]] است که در مورد ماه [[ماه ذی الحجه|ذی الحجه]] و [[عید قربان]] گفته است: |
<center>ماه قربان است کردن جان خود قربان خوش است * آنچه نزد دوست باشد موجب قرب آن خوش است | <center>ماه قربان است کردن جان خود قربان خوش است * آنچه نزد دوست باشد موجب قرب آن خوش است | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۴۸: | ||
هان به فرمان خلیل است از جلیل است ای ذبیح</center> | هان به فرمان خلیل است از جلیل است ای ذبیح</center> | ||
| − | == | + | ==ویژگی‌های اخلاقی== |
| − | + | ایشان داراى [[اخلاق]] حمیده و صفات پسندیده بود و با وجودى که علّامه‌‌ى دهر و جامع فضل و کمال بوده هیچگاه در صدد شهرت نبود و همیشه با کمال [[زهد]] و [[ورع]] در گوشه انزوا و ریاضت بسر مى‌برد و با خلوص عقیده بیشتر همّ خود را مصروف سرودن اشعار در مدح و مصیبت [[پیامبر اسلام|پیغمبر]] صلى الله علیه وآله و [[ائمه اطهار]] علیهم السلام مى‌نمود. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | مدرس بیدآبادى براى تحصیل معاش همواره به تحریرات شرعیه اشتغال داشته است و در خانه‌ى مسکونى‌اش بدان کار همت مى‌گماشت. | |
==وفات== | ==وفات== | ||
| − | + | مرحوم مدرس بیدآبادى در سن نزدیک به ۹۵ سالگى در روز چهارشنبه ۵ [[ماه ذی القعده|ذى‌قعده]] سال ۱۳۴۹ قمرى برابر با چهارم فروردین‌ماه ۱۳۱۰ شمسى پس از اداى [[نماز صبح]] در [[اصفهان]] وفات کرد و جسد او را در [[تخت فولاد|تخت فولاد]] در تکیه‌ى [[میرزا رفیعا|میرزا رفیعاء نایینى]] به خاک سپردند که بعداً متأسفانه آن را تسطیح کرده و جزو اراضى فرودگاه قدیم اصفهان شد. اکنون تکیه میرزا رفیعا جزو اراضى فرودگاه (پایگاه هوایى بدر سپاه) است. | |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1393، ص56 | + | |
| − | *[http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?Page_=dorsaetoolsfame&lang=1&sub=48&PageID=927&PageIDF=0&tempname=ISFInternal میرزا یحیی مدرس بید آبادی، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان]، بازیابی:24 شهریور 1393 | + | *تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1393، ص56. |
| − | *شرح خود نوشت میرزا یحیی مدرس | + | *[http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?Page_=dorsaetoolsfame&lang=1&sub=48&PageID=927&PageIDF=0&tempname=ISFInternal میرزا یحیی مدرس بید آبادی، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان]، بازیابی:24 شهریور 1393. |
| + | *شرح خود نوشت میرزا یحیی مدرس اصفهانی، ارمغان، دوره نهم، آبان و آذر 1307 - شماره 8 و 9 در دسترس در [http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/169886 نور مگز]، بازیابی:24 شهریور 1393. | ||
[[رده:ادیبان]] | [[رده:ادیبان]] | ||
| سطر ۵۲: | سطر ۶۷: | ||
[[رده:علمای قرن سیزدهم]] | [[رده:علمای قرن سیزدهم]] | ||
[[رده:علمای قرن چهاردهم]] | [[رده:علمای قرن چهاردهم]] | ||
| − | [[رده:شعرای قرن سیزدهم]] | + | [[رده:شعرای پارسی گوی قرن سیزدهم]] |
| − | [[رده:شعرای قرن چهاردهم]] | + | [[رده:شعرای پارسی گوی قرن چهاردهم]] |
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]] | [[رده:مدفونین در تخت فولاد]] | ||
| + | [[رده:ریاضیدانان]] | ||
| + | [[رده:منجمان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۵۴
میرزا یحیى مدرس بیدآبادى (م، ۱۳۴۹ ق) عالم، عارف، ادیب و شاعر قرن سیزدهم و چهاردهم، و متبحر در علوم عقلی و نقلی و ریاضیات و هیئت و نجوم است. وی سال ها در اصفهان حوزه درس داشت. در علوم ادبی و فنون بلاغی نابغه عصر خود بود و اشعار او بلأخص در مداحی و مراثی ائمه معصومین علیهم السلام مشهور است.
 | |
| نام کامل | میرزا یحیى مدرس بیدآبادى |
| زادروز | 1254 قمری |
| زادگاه | اصفهان |
| وفات | 1349 قمری |
| مدفن | تخت فولاد اصفهان |
|
| |
| اساتید |
شیخ انصاری، آخوند کاشى،... |
| شاگردان |
میرزا حسن وحید دستگردى، میرزا محمدحسن روضاتى،... |
| آثار |
مرآت المصنف، دیوان اشعار،... |
زندگی‌نامه و تحصیلات
آقا میرزا یحیى مدرّس بیدآبادى فرزند میرزا محمّداسماعیل، از احفاد ملا محمّدباقر محقّق سبزوارى، عالم فاضل و ادیب شاعر متخلّص به یحیى در حدود سال ۱۲۵۴ در اصفهان دیده به جهان گشود.
میرزا یحیی در اصفهان و نجف از محضر علماى بزرگى چون شیخ انصارى، شیخ محمّدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى و آقا میرزا محمّدهاشم چهارسوقى و میرزا محمدباقر صاحب روضات و آخوند کاشى بهره‌مند گردید. علوم غریبه را از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در کلیه علوم ادبى و فقه و اصول استاد و در انواع حکمت از اشراقى و مشایى و ریاضى یگانه دوران و مخصوصاً در علوم غریبه و فلکیات متخصص و متبحر بود.
مدرس بید آبادی در مدرسه‌‌ى میرزا حسین واقع محله بید آباد اصفهان و نیز همواره در منزل مسکونى خود در پهلوى مسجد سید، حوزه درس گسترد و طلاب علوم در ادبیات و فقه و اصول و کلام و منطق و معانى و بیان به درسش حاضر و چندین نفر از بزرگان از مجلس درس او بیرون آمده‌‌اند.
شاگردان
از جمله شاگردانش مى‌توان به این افراد اشاره نمود:
- میرزا حسن وحید دستگردى،
- میرزا محمدحسین ملاذ روضاتى،
- شیخ عباسعلى ادیب حبیب آبادى،
- میرزا محمدحسن روضاتى،
- شیخ اسماعیل کلباسى،
- میرزا سید حسن روضاتى.
آثار و تألیفات
از آثار و تألیفات او است:
- مرآت المصنف در احوال مؤلف انیس‌‌اللّیل مرحوم حاجى میرزا محمدرضا کلباسى.
- دیوان اشعار نزدیک به شش هزار بیت. دیوان اشعار او به طبع رسیده است.
وى در سخن‌سرایى نیز به مرتبه‌اى بلند نایل و از معاریف شعراى عصر خود بود و به عربى و فارسى شعر مى‌گفته است و بخصوص مراثى او مورد توجه مدّاحان و مرثیه سرایان بوده است. نخستین شعرى که گفته در محضر فقیه اعظم شیخ انصارى استادش بوده که در معناى «حبیبى قمر بل شمس» بدیهتاً سروده:
تشبیه رخت به ماه کردم! شمسى و من اشتباه کردم
میرزا یحیی در ادبیات و سرودن اشعار عربى و فارسى مهارت داشت و اغلب اشعارش در مدح حضرات ائمه معصومین علیهم‌السلام است که مورد توجّه مدّاحان و مرثیه‌سرایان بوده. مدّاحان هر روز به منزل وى رفته و در دفاتر و بیاض‌هاى خود اشعار وى را ثبت مى‌کرده‌اند تا در مجالس روضه از آن بهره بگیرند. و چندین سال مرثیه‌خوانى در اصفهان منحصر به اشعار او بوده است.
در شعر تخلّص یحیى را برگزیده بود و از جمله آثار او دیوان اشعارى قریب به ۶ هزار بیت است. از جمله اشعار او این مسمط است که در مورد ماه ذی الحجه و عید قربان گفته است:
جان خود قربان نمودن در ره جانان خوش است * بختی نفس از پی تقدیم این فرمان خوش است
هان به فرمان خلیل است از جلیل است ای ذبیحویژگیهای اخلاقی
ایشان داراى اخلاق حمیده و صفات پسندیده بود و با وجودى که علّامه‌‌ى دهر و جامع فضل و کمال بوده هیچگاه در صدد شهرت نبود و همیشه با کمال زهد و ورع در گوشه انزوا و ریاضت بسر مى‌برد و با خلوص عقیده بیشتر همّ خود را مصروف سرودن اشعار در مدح و مصیبت پیغمبر صلى الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام مى‌نمود.
مدرس بیدآبادى براى تحصیل معاش همواره به تحریرات شرعیه اشتغال داشته است و در خانه‌ى مسکونى‌اش بدان کار همت مى‌گماشت.
وفات
مرحوم مدرس بیدآبادى در سن نزدیک به ۹۵ سالگى در روز چهارشنبه ۵ ذى‌قعده سال ۱۳۴۹ قمرى برابر با چهارم فروردین‌ماه ۱۳۱۰ شمسى پس از اداى نماز صبح در اصفهان وفات کرد و جسد او را در تخت فولاد در تکیه‌ى میرزا رفیعاء نایینى به خاک سپردند که بعداً متأسفانه آن را تسطیح کرده و جزو اراضى فرودگاه قدیم اصفهان شد. اکنون تکیه میرزا رفیعا جزو اراضى فرودگاه (پایگاه هوایى بدر سپاه) است.
منابع
- تخت فولاد اصفهان، سید احمد عقیلی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1393، ص56.
- میرزا یحیی مدرس بید آبادی، درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان، بازیابی:24 شهریور 1393.
- شرح خود نوشت میرزا یحیی مدرس اصفهانی، ارمغان، دوره نهم، آبان و آذر 1307 - شماره 8 و 9 در دسترس در نور مگز، بازیابی:24 شهریور 1393.
