مجدالدین ابن اثیر: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
| − | + | «مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانى جزرى»، معروف به «مجدالدین ابن اثیر» (۵۴۴-۶۰۶ ق)، محدث، رجالى، مفسر و فقیه [[شافعی|شافعى]] مذهب است. مجدالدین در [[فقه]]، [[حدیث]]، [[علم رجال|رجال]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[ادبیات عرب]] متخصص و صاحب اثر بود. کتاب «[[النهایه فی غریب الحدیث و الاثر|النهایة فى غریب الحدیث و الأثر]]» از معروفترین تألیفات اوست. | |
| − | + | {{شناسنامه عالم | |
| − | == | + | ||نام کامل = مجدالدین مبارک ابن اثیر |
| − | + | ||تصویر= | |
| + | ||زادروز = ۵۴۴ هجری | ||
| + | |زادگاه = سوریه | ||
| + | |وفات = ۶۰۶ هجری | ||
| + | |مدفن = موصل، عراق | ||
| + | |اساتید = یحیى بن سعدون قرطبى، سعید بن دهّان، عبدالله بن احمد طوسى، ابوالفرج عبدالمنعم حّرانى،... | ||
| + | |شاگردان = ابوالفتح محمد شهاب‌الدین، فخرالدین بن بخارى، عبدالمحسن بن محمد حامض،... | ||
| + | |آثار = [[النهایه فی غریب الحدیث و الاثر|النهایة فى غریب الحدیث والاثر]]، [[المختار من مناقب الأخيار (کتاب)|المختار فى مناقب الاخیار]]، الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف، جامع الاصول الستة فى أحادیث الرسول،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==زندگی‌نامه== | ||
| − | + | مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانى جزرى در سال ۵۴۴ هـ.ق در جزیره ابن عمر (شهر مرزی میان [[سوریه|سوریه]] و [[ترکیه|ترکیه]]) تولد و رشد یافت. او به همراه دو برادر دیگرش -یعنی [[عزالدین ابن اثیر]] (م، ۶۳۰ ق) صاحب [[اسدالغابه فی معرفة الصحابه|اُسد الغابه]] و ضیاءالدین ابن اثیر (م، ۶۳۷ ق) صاحب «المثل السائر فى ادب الکاتب و الشاعر»-، در علوم اسلامى به ویژه در [[ادبیات عرب]]، [[تاریخ اسلام]] و [[حدیث]] شناسى نقش و تأثیر بسزایى داشتند. | |
| − | |||
| − | + | مجدالدین بن اثیر به قصد تحصیل دانش حدیثى به [[بغداد]] مسافرت کرد. پس از بیست سالگى به شهر موصل رفت و کتابهاى خود را در همانجا تألیف نمود و از این طریق شهرت پیدا کرد. علماى [[اهل سنت]] او را از محاسن روزگار دانسته و او را در دیندارى به عنوان ضرب المثل ذکر کرده و گفته اند که بر طریق مستقیم ملازمت داشت و این سخن به معناى این است که در مذهبش پیرو عقاید اهل سنت بود و از عقاید [[شیعه]] پیروى نکرده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | مجدالدین آن زمان که در موصل مى‌زیست، به اتابکان زنگى موصل که از سوی سلجوقیان فرمانروای آنجا بودند، نزدیک شد و به وسیله چند تن از حاکمان زنگى به مقام مشاور ویژه و نیز منشى خاص دست یافت. وی مدتى خزانه‌دار سیف‌الدین غازی بن مَودود بن زنگى (م، ۵۷۶ ق) بود و پس از آن مدتى نیز توسط سیف‌الدین به سرپرستى [[دیوان (تشکیلات اداری)|دیوان]] جزیرة ابن عُمَر گمارده شد، آنگاه به موصل بازگشت و مقام نیابت دیوان را از سوی وزیر جلال‌الدین ابوالحسن على بن منصور اصفهانى عهده‌دار شد و پس از آن نزد مجاهدالدین قایماز (م، ۵۹۵ ق) راه یافت و در آنجا به مقام بلندی رسید. | |
| − | از | ||
| − | |||
| − | + | هنگامى که در ۵۸۹ ق. مجاهدالدین دستگیر و زندانى شد و عزّالدّین مسعود جانشین وی گردید، وی در خدمت مسعود درآمد و پس از درگذشت او به جانشین وی نورالدین ارسلان شاه پیوست و در فرمانروایى نورالدین ارسلان شاه پیوست و در فرمانروایى نورالدین قدرتى عظیم یافت. ابن اثیر سرانجام در سال ۶۰۶ ق. در موصل درگذشت. | |
| − | |||
| − | == منابع == | + | ==استادان و شاگردان== |
| − | * | + | |
| − | *[http://ramuzi.com/index.php?option=com_content&view=article&id= | + | برخی از اساتید ابن اثیر عبارت بودند از: یحیى بن سعدون قرطبى (م، ۵۶۷ ق)، سعید بن دهّان، عبدالله بن احمد بن محمد طوسى (خطیب شهر موصل)، ابوالفرج عبدالمنعم حّرانى (م، ۵۹۶ ق) و عبدالوهاب بن سکینه صوفى [[شافعی|شافعى]] (م، ۶۰۷ ق). |
| + | |||
| + | همچنین برخی شاگردان او عبارتند از: فرزندش ابوالفتح محمد شهاب الدین (م، ۵۹۶ ق)، فخرالدین بن بخارى (م، ۶۴۶ ق) و تاج الدین عبدالمحسن بن محمد حامض. | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | از مهمترین کتابهاى ابن اثیر مى توان به این موارد اشاره کرد: | ||
| + | #[[النهایه فی غریب الحدیث و الاثر|النهایة فى غریب الحدیث والاثر]]؛ | ||
| + | #الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف؛ کتابى در مقام قضاوت درباره مطالب دو کتاب تفسیرى مهم [[اهل سنت]]، یعنى تفسیر «[[الکشف و البیان عن تفسیر القرآن (کتاب)|الکشف و البیان]]» ثعلبى و تفسیر «[[الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (کتاب)|الکشاف]]» [[جارالله زمخشری|زمخشرى]] مى باشد. | ||
| + | #جامع الاصول الستة فى احادیث الرسول؛ این کتاب در واقع بازنویسى و تدوین جدیدى از [[صحاح سته]] اهل سنت در زمینه حدیث است که او همه احادیث آن کتب را غیر از «[[سنن ابن ماجه]]» گردآورى کرده است. | ||
| + | #[[المختار من مناقب الأخیار (کتاب)|المختار فى مناقب الاخیار]]؛ کتابی در شرح حال و اخبار و آثار [[صحابه]] و [[تابعین]]؛ | ||
| + | #تجرید اسماء الصحابة؛ | ||
| + | #مثال الطالب فى شرح طوال الغرائب؛ او این کتاب را پس از تألیف کتابش «النهایة فى غریب الحدیث» تألیف کرده و در آن به شرح احادیث طولانى و متوسط پرداخته که در آنها الفاظ و تعابیر غریب زیادى بکار رفته است. | ||
| + | #کتابی در [[تفسیر قرآن]] که در چهار مجلد بوده است. | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی|دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]؛ مدخل "ابن اثیر، ابوالسعادات" از حسن یوسفى اشکوری. | ||
| + | *[http://ramuzi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=۲۹۷:۱۳۹۱-۰۶-۲۰-۰۵-۱۱-۴۴&catid=۶۲:۱۳۹۱-۰۶-۱۴-۰۵-۳۴-۵۵ "مجدالدین بن اثیر"، سایت اطلاع‌رسانی راموزی]، بازیابی: ۲ آذر ۱۳۹۲. | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= متوسط | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده=دارد | ||
| + | }} | ||
| + | [[رده:علمای قرن ششم]] | ||
| + | [[رده:محدثان]] | ||
| + | [[رده:فقیهان]] | ||
| + | [[رده:رجالیون]] | ||
| + | [[رده:مفسرین قرآن]] | ||
| + | [[رده:لغت شناسان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۶
«مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانى جزرى»، معروف به «مجدالدین ابن اثیر» (۵۴۴-۶۰۶ ق)، محدث، رجالى، مفسر و فقیه شافعى مذهب است. مجدالدین در فقه، حدیث، رجال، تفسیر و ادبیات عرب متخصص و صاحب اثر بود. کتاب «النهایة فى غریب الحدیث و الأثر» از معروفترین تألیفات اوست.
| نام کامل | مجدالدین مبارک ابن اثیر |
| زادروز | ۵۴۴ هجری |
| زادگاه | سوریه |
| وفات | ۶۰۶ هجری |
| مدفن | موصل، عراق |
|
| |
| اساتید |
یحیى بن سعدون قرطبى، سعید بن دهّان، عبدالله بن احمد طوسى، ابوالفرج عبدالمنعم حّرانى،... |
| شاگردان |
ابوالفتح محمد شهاب‌الدین، فخرالدین بن بخارى، عبدالمحسن بن محمد حامض،... |
| آثار |
النهایة فى غریب الحدیث والاثر، المختار فى مناقب الاخیار، الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف، جامع الاصول الستة فى أحادیث الرسول،... |
زندگی‌نامه
مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانى جزرى در سال ۵۴۴ هـ.ق در جزیره ابن عمر (شهر مرزی میان سوریه و ترکیه) تولد و رشد یافت. او به همراه دو برادر دیگرش -یعنی عزالدین ابن اثیر (م، ۶۳۰ ق) صاحب اُسد الغابه و ضیاءالدین ابن اثیر (م، ۶۳۷ ق) صاحب «المثل السائر فى ادب الکاتب و الشاعر»-، در علوم اسلامى به ویژه در ادبیات عرب، تاریخ اسلام و حدیث شناسى نقش و تأثیر بسزایى داشتند.
مجدالدین بن اثیر به قصد تحصیل دانش حدیثى به بغداد مسافرت کرد. پس از بیست سالگى به شهر موصل رفت و کتابهاى خود را در همانجا تألیف نمود و از این طریق شهرت پیدا کرد. علماى اهل سنت او را از محاسن روزگار دانسته و او را در دیندارى به عنوان ضرب المثل ذکر کرده و گفته اند که بر طریق مستقیم ملازمت داشت و این سخن به معناى این است که در مذهبش پیرو عقاید اهل سنت بود و از عقاید شیعه پیروى نکرده است.
مجدالدین آن زمان که در موصل مى‌زیست، به اتابکان زنگى موصل که از سوی سلجوقیان فرمانروای آنجا بودند، نزدیک شد و به وسیله چند تن از حاکمان زنگى به مقام مشاور ویژه و نیز منشى خاص دست یافت. وی مدتى خزانه‌دار سیف‌الدین غازی بن مَودود بن زنگى (م، ۵۷۶ ق) بود و پس از آن مدتى نیز توسط سیف‌الدین به سرپرستى دیوان جزیرة ابن عُمَر گمارده شد، آنگاه به موصل بازگشت و مقام نیابت دیوان را از سوی وزیر جلال‌الدین ابوالحسن على بن منصور اصفهانى عهده‌دار شد و پس از آن نزد مجاهدالدین قایماز (م، ۵۹۵ ق) راه یافت و در آنجا به مقام بلندی رسید.
هنگامى که در ۵۸۹ ق. مجاهدالدین دستگیر و زندانى شد و عزّالدّین مسعود جانشین وی گردید، وی در خدمت مسعود درآمد و پس از درگذشت او به جانشین وی نورالدین ارسلان شاه پیوست و در فرمانروایى نورالدین ارسلان شاه پیوست و در فرمانروایى نورالدین قدرتى عظیم یافت. ابن اثیر سرانجام در سال ۶۰۶ ق. در موصل درگذشت.
استادان و شاگردان
برخی از اساتید ابن اثیر عبارت بودند از: یحیى بن سعدون قرطبى (م، ۵۶۷ ق)، سعید بن دهّان، عبدالله بن احمد بن محمد طوسى (خطیب شهر موصل)، ابوالفرج عبدالمنعم حّرانى (م، ۵۹۶ ق) و عبدالوهاب بن سکینه صوفى شافعى (م، ۶۰۷ ق).
همچنین برخی شاگردان او عبارتند از: فرزندش ابوالفتح محمد شهاب الدین (م، ۵۹۶ ق)، فخرالدین بن بخارى (م، ۶۴۶ ق) و تاج الدین عبدالمحسن بن محمد حامض.
آثار و تألیفات
از مهمترین کتابهاى ابن اثیر مى توان به این موارد اشاره کرد:
- النهایة فى غریب الحدیث والاثر؛
- الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف؛ کتابى در مقام قضاوت درباره مطالب دو کتاب تفسیرى مهم اهل سنت، یعنى تفسیر «الکشف و البیان» ثعلبى و تفسیر «الکشاف» زمخشرى مى باشد.
- جامع الاصول الستة فى احادیث الرسول؛ این کتاب در واقع بازنویسى و تدوین جدیدى از صحاح سته اهل سنت در زمینه حدیث است که او همه احادیث آن کتب را غیر از «سنن ابن ماجه» گردآورى کرده است.
- المختار فى مناقب الاخیار؛ کتابی در شرح حال و اخبار و آثار صحابه و تابعین؛
- تجرید اسماء الصحابة؛
- مثال الطالب فى شرح طوال الغرائب؛ او این کتاب را پس از تألیف کتابش «النهایة فى غریب الحدیث» تألیف کرده و در آن به شرح احادیث طولانى و متوسط پرداخته که در آنها الفاظ و تعابیر غریب زیادى بکار رفته است.
- کتابی در تفسیر قرآن که در چهار مجلد بوده است.
منابع
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی؛ مدخل "ابن اثیر، ابوالسعادات" از حسن یوسفى اشکوری.
- "مجدالدین بن اثیر"، سایت اطلاع‌رسانی راموزی، بازیابی: ۲ آذر ۱۳۹۲.
