علی غروی علیاری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} '''منبع:''' ستارگان حرم، جلد 2 '''نویسنده:''' مجيد محبوبى ==ميرزا ع...' ایجاد کرد)
 
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۱۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{بخشی از یک کتاب}}
+
'''آیت الله میرزا علی آقا غروی علیاری''' (۱۲۸۰ - ۱۳۷۶ ش) عالم ربانی، [[فقیه]] اصولى [[شیعه]] و از شاگردان [[سید علی آقا قاضی]] بود. آیت الله غروى علاوه بر رسیدگى به امور مردم، با تشکیل حوزه درس و تألیف کتاب در علوم مختلف اسلامى، به توسعه امور فرهنگى و علمی اهتمام ورزید.
'''منبع:''' ستارگان حرم، جلد 2
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = علی‌ غروی علیاری
 +
||تصویر= [[پرونده:علیاری.jpg|۲۳۰px]]
 +
||زادروز =  ۱۲۸۰ شمسی
 +
|زادگاه = [[تبریز]]
 +
|وفات =  ۱۳۷۶ شمسی
 +
|مدفن = [[قم]]، [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]]
 +
|اساتید =  [[آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[میرزا محمدحسین نائینی]]، [[سید ابراهیم حسینی استهباناتی|سید ابراهیم اصطهباناتى]]، [[سید علی آقا قاضی]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = رساله فى الرجعة، رساله مفردات قرآن، المهجة فى شرح حال الحجة(ع)، شرح دعای کمیل، حل مشکلات الاخبار، منهاج الرشاد،...
 +
}}
 +
==ولادت و خاندان==
  
'''نویسنده:''' مجيد محبوبى
+
میرزا علی آقا غروی در سپیده دم جمعه، دوازدهم [[رمضان]] المبارک سال ۱۳۱۹ هجرى قمرى، در [[تبریز]] و در خانواده [[تقوا]] و فضیلت قدم به عرصه هستى نهاد. در سه سالگى پدرش، مرحوم آیت الله میرزا محسن غروى علیارى، را از دست داد و از آن پس زیر نظر جد بزرگوارش، مرحوم آیت الله میرزا محمدحسن علیارى (فرزند [[ملا علی علیاری تبریزی|علامه ملا علی علیاری]])، قرار گرفت.
  
==ميرزا على‌آقا غروى عليارى==
+
==تحصیلات و اساتید==
  
آموزگار فضيلت
+
میرزا علی آقا علیاری پس از فراگیرى مقدمات در مکتب‌خانه به پیروى از نیاکانش که از پیشگامان [[دین]] بودند، به تحصیل علوم دینى پرداخت. آنگاه وارد محافل علمى شد و به حوزه درسى برخى بزرگان و علما در تبریز راه یافت. وى پس از تکمیل دروس سطح در سال ۱۳۴۱ هجرى قمرى، عازم شهر مقدس [[نجف]] اشرف شد و موفق به درک محضر بزرگانى شد که یگانه عصر خود بودند. برخى از اساتید وى در [[تبریز]] و نجف عبارتند از:
  
'''ولادت و تحصيل'''
+
*[[میرزا رضی زنوزی|میرزا رضى زنوزى]]، (از اکابر و فقهاى نامدار تبریز)؛
  
در سپيده دم جمعه، دوازدهم [[رمضان]] المبارك سال 1319 هجرى قمرى، در تبريز و خانواده [[تقوا]] و فضيلت قدم به عرصه هستى نهاد. در سه سالگى پدرش، مرحوم آيت الله ميرزا محسن غروى عليارى، را از دست داد و از آن پس زير نظر جد بزرگوارش، مرحوم آيت الله ميرزا حسن عليارى، قرار گرفت. پس از فراگيرى مقدمات در مكتب‌خانه به پيروى از نياكانش كه از پيشگامان [[دين]] بودند، به تحصيل علوم دينى پرداخت. آنگاه وارد محافل علمى شد و به حوزه درسى برخى بزرگان و علما راه يافت.
+
*میرزا حسن غروى علیارى، (جدّ امجد معظم له).
 +
*[[سید علی آقا قاضی]]، (۱۳۶۶-۱۲۸۲).
 +
*[[آقا ضیاءالدین عراقی]]، (۱۳۶۱-۱۲۷۸).
  
اساتيد وى در حوزه تبريز عبارتند از آيات عظام:
+
*[[میرزا محمدحسین نائینی|شیخ محمدحسین نائینى غروى]]، (۱۳۵۵-۱۲۸۲).
  
* 1- ميرزا رضى نوروزى، (از اكابر و فقهاى نامدار تبريز)؛
+
*[[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]، (۱۳۶۵-۱۲۸۴).
  
* 2- سيد محمد حجت، (مرجع تقليد مشهور)؛
+
*[[سید ابوتراب خوانساری|سید ابوتراب خوانسارى]]، (۱۳۴۶-۱۲۸۱).
  
* 3- ميرزا حسن غروى عليارى، (جد امجد معظم له).
+
*[[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت]]، (۱۳۷۳-۱۳۱۰).
  
'''عزيمت به نجف اشرف'''
+
*[[میرزا علی ایروانی|میرزا على آقا ایروانى]]، (۱۳۵۳-۱۳۰۱).
  
حاج ميرزا على غروى عليارى پس از تكميل دروس سطح در سال 1341 هجرى قمرى، عازم شهر مقدس [[نجف]] اشرف شد و موفق به درك محضر بزرگانى شد كه يگانه عصر خود بودند. برخى از آن بزرگان و آيات عظام عبارتند از:
+
*[[سید ابراهیم حسینی استهباناتی|سید ابراهیم اصطهباناتى]]، (۱۳۷۸-۱۲۹۷).
  
* 1- آقاى ضياءالدين عراقى، (1361-1278).
+
*میرزا اسدالله زنجانى، (۱۳۷۸-۱۲۸۲).
  
* 2- شيخ محمدحسين نائينى غروى، (1355-1282).
+
*میرزا ابوالحسن مشکینى، (۱۳۵۸-۱۳۰۵).
  
* 3- سيد ابوالحسن اصفهانى، (1365-1284).
+
*شیخ اسدالله رشتى، (۱۳۵۴-۱۲۸۲).
  
* 4- سيد ابوتراب خوانسارى، (1346-1281).
+
در کتاب «زندگانى و شخصیت مرحوم [[شیخ مرتضى انصارى]]» مى خوانیم: «حفیدش حاج میرزا على بن میرزا حسن علیارى غروى از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانى است، ولى بیشترین استفاده اش از آقا ضیاءالدین عراقى بوده و هم اکنون از اجله علما، معروف و مقدس ساکن تبریز و از مردم منزوى و به تدریس و تألیف اشتغال دارد و در سفرى که سه سال قبل به اهواز داشتند، گذشته از مراتب علمى، وى را مردى زاهد و با ورع که به مکارم اخلاق آراسته بود، یافتم».<ref>زندگانى و شخصیت مرحوم مرتضى انصارى، ص ۱۵۴.</ref>
  
* 5- سيد محمد حجت، (1373-1310).
+
برخى از آیات عظام و بزرگانى هم که با آیت الله میرزا على غروى علیارى همدرس بودند، عبارتند از: [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین مرعشى نجفى]]، [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]]، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویى]] و [[سید جواد خامنه ای|سید جواد خامنه اى]].
  
* 6- ميرزا على آقا ايروانى، (1353-1301).
+
==آثار و تألیفات==
  
* 7- حاج سيد ميرزا آقا اصطهباناتى، (1378-1297).
+
مرحوم آیت الله علیارى از همان زمان که در درس خارج شرکت کرد، به تألیف پرداخت. فهرست آثارش در نُه رشته علمى عبارتند از:
  
* 8- ميرزا اسدالله زنجانى، (1378-1282).
+
#در [[فقه]]: الرهن، الوصیة، الوقف، الرضاع، النکاح، الصلح، الخیارات، الشروط، مسقطات الخیار، الاجاره، القضاء، منجزات المریض، الغصب، الزکوة (تقریرات دروس مرحوم [[آقا ضیاءالدین عراقی|آقا ضیاءالدین عراقى]]) و الصلاة، البیع، الخیارات، (تقریرات دروس [[میرزا محمدحسین نائینی|شیخ محمدحسین نائینى]])،...
 +
#در [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]]: تقریرات اصول بحث آیت الله ضیاءالدین عراقى، الاصول من مباحث الالفاظ (تقریرات بحث آیت الله نایینى)،...
 +
#در [[علم کلام|کلام]]: اصول دین و عقاید، رساله فى الرجعة.
 +
#در [[تفسیر قرآن|تفسیر]]: تفسیر [[قرآن|قرآن مجید]]، رساله مفردات قرآن، حروف تهجى.
 +
#در [[تاریخ|تاریخ]]: المهجة فى شرح حال الحجة عجل الله تعالی فرجه، کواکب حسینیه.
 +
#در [[دعا]]: شرح [[دعای کمیل]]، شرح [[دعای سمات|دعاى سمات]]، شرح [[دعای صباح|دعاى صباح]]، شرح [[زیارت جامعه کبیره]]، شرح [[دعای افتتاح|دعاى افتتاح]]، شرح [[دعای ابوحمزه ثمالی|دعاى ابوحمزه ثمالى]].
 +
#در [[حدیث]]: شرح چهل حدیث از احادیث مشکله، شرح فرمایش [[پیامبر اسلام|حضرت محمد]] صلی الله علیه و آله، شرح فرمایش حضرت [[امیرالمومنین]] علیه السلام در [[نهج البلاغه]]، حل مشکلات الاخبار.
 +
#در [[اخلاق]]: رساله در مواعظ، منهاج الرشاد.
 +
#در [[علم رجال|رجال]]: حاشیه بر رجال [[وحید بهبهانی|وحید بهبهانى]]، تقریرات رجال بحث آیت الله [[سید ابوتراب خوانساری|سید ابوتراب خوانسارى]].
  
* 9- ميرزا ابوالحسن مشكينى، (1358-1305).
+
==ویژگی‌های اخلاقى==
  
* 10- شيخ اسدالله رشتى، (1354-1282).
+
آیت الله غروى تکامل در [[اخلاق]] و [[عرفان]] عملى را مرهون هدایت هاى معنوى عارف عظیم الشأن، مرحوم [[سید علی آقا قاضی|میرزا على قاضى]] مى دانست، که در آن عصر استاد اخلاق و هادى سالکان و عاشقان [[سیر و سلوک]] بشمار مى آمد.
  
* 11- شيخ احمد آشتيانى، 1300.
+
صفات پسندیده آیت الله غروى زبانزد خاص و عام بود. [[تواضع]]، [[شرح صدر|سعه صدر]]، [[مدارا]] و خوش برخوردى، احترام به کوچک و بزرگ، احساس مسئولیت، دستگیرى از فقرا و محرومان حتى در بدترین شرایط اقتصادى، مواسات با مردم، تحمل مشکلات و رنج ها در راه خدا و [[صبر]] و بردبارى در برابر حوادث ناگوار، تلاش پیگیر و فعالیت خستگى ناپذیر، کثر مطالعه و نوشتن و برخوردارى از حافظه قوى و ذوق سرشار، علاقه وافر به علم و عمل از جمله صفاتى است که در وجود آن بزرگوار جمع شده بود.
  
'''مراحل سير و سلوك'''
+
درِ خانه اش همواره به روى مراجعین باز بود، محفل او مجلس [[قرآن]] و [[حدیث]] و موعظه بود، کمتر کسى بود که در محضرش بنشیند و شیفته مکارم اخلاق و سجایاى حمیده اش نشود. آن بزرگوار، علم را با عمل توأم کرده بود و آن را همواره به عنوان بزرگترین توشه [[آخرت]] به مردم توصیه مى کرد، هر چند خانه اش آراستگى نداشت، ولى هر دل شکسته اى به آنجا پناه مى برد. او در طول زندگانى پربرکتش، [[قناعت]] پیشه کرد و از لذایذ زندگى چشم پوشید و خانه و پولى را مالک نشد.
  
نزديك به هفتاد سال سالك راه حقيقت بود، صفاى [[روح]] و كمال نفسانيش گواه بر اين مدعى است. آيت الله غروى تكامل در [[اخلاق]] و [[عرفان عملى]] را مرهون زحمات و هدايت هاى معنوى استاد بزرگوارش، مرحوم حاج ميرزا على قاضى، عارف عظيم الشأن، مفسر عاليقدر، صاحب كاشفات و كرامات فراوان، مى دانست. كه در آن عصر استاد اخلاق و هادى سالكان و عاشقان سير و سلوك بشمار مى آمد.
+
همچنین محبت فوق‌العاده اش به [[اهل بیت]] عصمت و طهارت علیهم السلام بر کسى پوشیده نیست. خصوصاً عشق سرشارش به [[سیدالشهداء]] و شهیدان واقعه [[کربلا]]، چنان شورى در او ایجاد مى کرد که سر از پا نمى شناخت، با صداى بلند مى گریست.
  
همدرسان معظم له: برخى از آيات عظام و بزرگانى كه با آيت الله ميرزا على غروى عليارى همدرس بودند، عبارتند از: سيد عبدالله شيرازى، سيد شهاب الدين مرعشى نجفى، شيخ عبدالحسين غروى تبريزى، ميرزا كاظم دينورى، سيد محسن حكيم، سيد ابوالقاسم خويى و سيد جواد خامنه اى.
+
حفظ تمامى [[قرآن]] یکى دیگر از ویژگی‌هاى آن مرحوم بشمار مى رفت و با عنایت به این که ایشان مفسرى گرانقدر بود، ارزش این امر روشن تر مى گردد. او قرآن را با زندگى آمیخته، در سلوک فردى و اجتماعى اش آن را راهبر قرار داده بود. در ماههاى مبارک [[رمضان]] با سوزدل به [[تلاوت قرآن|تلاوت]] آن مشغول مى شد و تا حدود دوازده بار قرآن را ختم مى کرد.
  
'''بازگشت به وطن'''
+
نیایش‌هاى نیمه شب سنت همیشگى وى بود، شب‌هاى بسیارى را با دعا و نیایش به صبح مى رساند. چه بسا شب‌هایى که با هواى سرد زمستانى در کتابخانه اش از اول شب تا [[اذان]] صبح مشغول راز و نیاز با معبود خود بود و خود به این نکته اشاره مى کرد که صداى اذان، اعلام وقت [[نماز صبح]] را به وى گوشزد مى کرد. در شب‌هاى خاص مانند، نیمه [[شعبان]]، [[رجب]]، شب [[واقعه غدیر|غدیر]] و شب‌هاى [[تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]]، تا اذان صبح خواب به چشمانش راه نمى یافت.
  
آيت الله غروى پس از سال‌ها تحصيل و تفقه به جايگاه رفيع [[اجتهاد]] و كسب اجازات علمى - فقهى از بزرگان دست يافت. او در ميان مردم بودن و براى مردم تلاش كردن را به اقامت در حوزه علميه [[نجف]] و تشكيل كرسى درس و بحث در حالى كه شايستگى آن را داشت، ترجيح داد و به تبريز بازگشت. آيت الله غروى علاوه بر رسيدگى به امور مردم، به توسعه امور فرهنگى اهتمام ورزيده، با تشكيل حوزه درس و بحث به تربيت محصلين علوم اسلامى پرداخت.
+
روزهاى پنج شنبه براى رفتگان، اساتید، هم دوره هاى تحصیل و علما بزرگ، به نام هر یک، مشغول تلاوت قرآن مى شد. جمعه ها اول صبح به استغاثه براى ظهور [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه شریف مى پرداخت، در یک کلام «او انیس دعا و دعا انیس او بود».
  
'''فضايل اخلاقى'''
+
هدایت الله مسترحمى نیز در شرح حال آیت الله علیارى در مقدمه کتاب منجزات مریض معظم‌له مى نویسد: «وکان من جملة من هاجر الى الله تعالى فى تحصیل هذا المعنى: الفاضل المحقق، والزاهد المدقق، العلامة الفهامه، صاحب محامد الخصال، و خصال المحامد، والمترقى فى مدارج الکمال، آیت الله العظمى الحاج الشیخ على الغروى العلیارى مد ظله العالى».<ref>منجزات مریض، ص ۸.</ref>
  
[[صفات پسنديده]] آيت الله غروى زبانزد خاص و عام بود. [[تواضع]]، سعه صدر، مدارا و خوش برخوردى، احترام به كوچك و بزرگ، احساس مسئوليت، دستگيرى از فقرا و محرومان حتى در بدترين شرايط اقتصادى، مواسات با مردم، تحمل مشكلات و رنج ها در راه خدا و صبر و بردبارى در برابر حوادث ناگوار، تلاش پیگير و فعاليت خستگى ناپذير، كثر مطالعه و نوشتن و برخوردارى از حافظه قوى و ذوق سرشار، علاقه وافر به علم و عمل از جمله صفاتى است كه وجود آن بزرگوار جمع شده بود.
+
==وفات==
  
درِ خانه اش همواره به روى مراجعين باز بود، محفل او مجلس [[قرآن]] و [[حديث]] و موعظه بود، كمتر كسى بود كه در محضرش بنشيند و شيفته مكارم اخلاق و سجاياى حميده اش نشود. آن بزرگوار، علم را با عمل توأم كرده بود و آن را همواره به عنوان بزرگترين توشه [[آخرت]] به مردم توصيه مى كرد، هر چند خانه اش آراستگى نداشت، ولى هر دل شكسته التيام دل خود را از آن خانه مى جست و هر بال شكسته بى پناهى، به آنجا پناه مى برد. او در طول زندگانى پربركتش، قناعت پيشه كرد و از لذايذ زندگى چشم پوشيد و خانه و پولى را مالك نشد.
+
مرحوم آیت الله میرزا على غروى علیارى، سرانجام در دوم اردیبهشت سال ۱۳۷۶ شمسی (۱۴۱۷ ق) در [[تبریز]] دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک آن عالم وارسته به [[قم]] منتقل شد و پس از اقامه [[نماز میت|نماز]] به امامت آیت الله [[آیت الله محمدتقی بهجت|شیخ محمدتقى بهجت]]، در صحن [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم مقدس حضرت معصومه]] سلام الله علیها در کنار آیت الله [[سید محمد محقق داماد]] در آرامگاه ابدى قرار گرفت.
  
'''عشق وافر به قرآن'''
+
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
  
حفظ تمامى قرآنى يكى ديگر از ويژگي‌هاى آن مرحوم بشمار مى رفت و با عنايت به اين كه ايشان مفسرى گرانقدر بود، ارزش اين امر روشن تر مى گردد. او [[قرآن]] را با زندگى آميخته، در سلوك فردى و اجتماعى اش آن را راهبر قرار داده بود. در ماههاى مبارك [[رمضان]] با سوزدل به تلاوت آن مشغول مى شد و تا حدود دوازده بار قرآن را ختم مى كرد.
+
*[[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۲، نویسنده: مجید محبوبى.
  
عشق و علاقه به [[عبادت]]، تهجد و [[دعا]] رابطه اى ناپيدا ميان خداوند و بنده اش است. شخص موحد و مؤمن در همه حال خدا را عبادت مى كند و به ياد خداست. او در لحظه لحظه عمر خويش [[تسبيح]] گوى خداى جهان است، ويژه اگر عالمى مجتهد و فقيهى زاهد باشد كه عمرى را در عبادت و نيايش گذرانده باشد.
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:علیاری (2).jpg|از راست: عبدالحمید شربیانی و علی غروی علیاری
 +
پرونده:علیاری (1).jpg|علی غروی علیاری و ناشناس
 +
</gallery>
  
نيايش‌هاى نيمه شب سنت هميشگى وى بود، شب‌هاى بسيارى را با دعا و نيايش به صبح مى رساند. چه بسا شب‌هايى كه با هواى سرد زمستانى در كتابخانه اش از اول شب تا [[اذان]] صبح مشغول راز و نياز با معبود خود بود و خود به اين نكته اشاره مى كرد كه صداى اذان، اعلام وقت [[نماز صبح]] را به وى گوشزد مى كرد. در شب‌هاى خاص مانند، نيمه [[شعبان]]، [[رجب]]، شب غدير و شب‌هاى تاسوعا و عاشورا، تا اذان صبح خواب به چشمانش راه نمى يافت.
+
[[رده:علمای معاصر|غروی علیاری،علی]]
 
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|غروی علیاری،علی]]
روزهاى پنج شنبه براى رفتگان، اساتيد، هم دوره هاى تحصيل و علما بزرگ، به نام هر يك، مشغول تلاوت [[قرآن]] مى شد. جمعه ها اول صبح به استغاثه براى ظهور [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه شریف مى پرداخت، در يك كلام «او انيس [[دعا]] و دعا انيس او بود».
+
[[رده:فقیهان]]
 
+
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]
'''علاقه ويژه به خاندان رسالت و ولايت'''
 
 
 
محبت فوق‌العاده اش به خاندان رسالت و [[اهل بيت]] عصمت و طهارت علیهم السلام بر كسى پوشيده نيست. خصوصاً عشق سرشارش به [[سيدالشهداء]] و شهيدان واقعه [[كربلا]]، چنان شورى در او ايجاد مى كرد كه سر از پا نمى شناخت، با صداى بلند مى گريست.
 
 
 
'''شخصيت علمى'''
 
 
 
در كتاب «زندگانى و شخصيت مرحوم [[شيخ مرتضى انصارى]]» مى خوانيم: «حفيدش حاج ميرزا على بن ميرزا حسن عليارى غروى از شاگردان سيد ابوالحسن اصفهانى، ولى بيشترين استفاده اش از آقا ضياءالدين عراقى بوده و هم اكنون از اجله علما، معروف و مقدس ساكن تبريز و از مردم منزوى و به تدريس و تأليف اشتغال دارد و در سفرى كه سه سال قبل به اهواز داشتند، گذشته از مراتب علمى، وى را مردى زاهد و با ورع كه به مكارم اخلاق آراسته بود، يافتم».(1)
 
 
 
شيخ محمد رازى از وى به عنوان «يكى از علما اعلام و مؤلفين كرام معاصر شهرستان تبريز»(2) ياد مى كند، و محمدهادى امينى «عالم فقيه، اصولى متتبع جليل» مى داند.(3) و هدايت الله مسترحمى در شرح حال آيت الله عليارى در مقدمه كتاب منجزات مريض معظم‌له مى نويسد: «وكان من جملة من هاجر الى الله تعالى فى تحصيل هذا المعنى: الفاضل المحقق، والزاهد المدقق، العلامة الفهامه، صاحب محامد الخصال، و خصال المحامد، والمترقى فى مدارج الكمال، آيت الله العظمى الحاج الشيخ على الغروى العليارى مدظله العالى».(4)
 
 
 
'''خاطرات'''
 
 
 
آيت الله غروى از دقت استادش در مصرف بيت المال اين گونه سخن مى گويد: «استاد ما مرحوم آقا سيد ابراهيم اصطهباناتى، شيرازى بود كه بعد از فوت مرحوم اصفهانى، در [[نجف]] رياست تامه به او منتقل شد. در مصرف سهم امام خيلى دقت داشت، خانه اى داشت كهنه و مخروبه. هر چند مقلدان وى، اصرار كردند بر تعمير آن، حاضر نشد. در آن زمان، حدود چهل هزار تومان، شهريه مى داد، آن هم بالسويه، بدون تفاوت بين عرب و عجم و طلبه اى كه به درس حاضر مى شد، يا نمى شد. فرزندان طلبه خود را، به همان مقدار ساير طلبه ها، شهريه مى داد. اگر اعتراض مى كردند كه شهريه، كفايت معاش و اجازه منزل ما را نمى كند، مى فرمود: «مال پدرم كه نيست، سهم امام است. مردم مرا امين قرار داده اند كه آن را به طلبه هاى درس خوان و مستحق بدهم. خود من هم، فقط به مقدار معاش، در قبال خدمتى كه مى كنم و درسى كه مى دهم و استفتائاتى كه جواب مى دهم، بر مى دارم، نه بيشتر».
 
 
 
آيت الله غروى گاه از مرحوم حضرت آيت الله سيد محمد حجت ياد مى كرد و مى گفت: «در نجف اشرف آيت الله آقا سيد محمد حجت به بنده لطف خاصى داشتند و اكثرا در مسافرت‌هاى [[كربلا]] و [[كوفه]] در خدمت ايشان بودم، در يكى از اين سفرها به كربلا بنده مشتاق بودم كه زودتر به حرم مطهر مشرف و [[نماز شب]] را در آن مكان مقدس اقامه نمايم. مرحوم آيت الله حجت سليقه شان اين بود كه صبح ها چاى خورده، بعد مشرف به حرم مى شدند. بنده اصرار نمود كه آقا زودتر عازم شويم. فرمودند: بنده از آن مقدس نماها نيستم، اگر چاى نخورم حضور قلب پيدا نمى كنم. بعد از ميل چاى در حضور مرحوم آقاى حجت به حرم حضرت سيدالشهداء مشرف شديم، حضرت ايشان به [[زيارت]] جامع كبير كه از حفظ داشتند مشغول شدند و بعد از اتمام ادعيه و [[نماز]] از حرم خارج مى شوند كه بنده چون مشغول ادعيه بودم متوجه نشدم. چون بيرون آمدم، متوجه شدم كه آقاى حجت در درب بيرونى منتظر من است. همين كه چشمش به من افتاد با عصبانيت فرمودند: تو كجا هستى؟ چرا طول در ادعيه مى دهى؟ كبوتر حرم شدى؟».
 
 
 
آيت الله غروى از مرحوم آيت الله سيد جواد خامنه اى (پدر گرامى مقام معظم رهبرى) نيز خاطره اى به ياد داشت، او مى گفت: «با مرحوم آيت الله سيد جواد خامنه اى هم دوره تحصيل در [[نجف]] اشرف بوديم. با هم در محضر درس حضرات آيات آقا سيد ابوالحسن اصفهانى و آقا شيخ ضياء عراقى شركت مى كرديم. ايشان سيد صحيح نسب و به تمام معنى روحانى بودند. آن مرحوم مظهر متانت، طمأنينه، [[اخلاص]]، [[تواضع]]، عطوفت، [[عزت نفس]] و ديگر مكارم اخلاقى بودند. قبل از عزيمت ايشان به [[مشهد]] مقدس در تبريز مقيم و در مسجدى كه در چهار راه شهيد بهشتى (مسجد كريم‌خان) است، اقامه [[نماز جماعت]] مى نمودند. حقير هر وقت به مشهد مقدس مشرف مى شدم، با آن مرحوم ديد و بازديد مى شد».
 
 
 
'''تأليفات'''
 
 
 
مرحوم حضرت آيت الله عليارى از همان زمان كه در درس خارج شركت كرد، به تأليف پرداخت. فهرست آثارش در نُه رشته علمى عبارتند از:
 
 
 
* 1- فقه: الرهن، الوصية، الوقف، الرضاع، النكاح، الصلح، الخيارات، الشروط، مسقطات الخيار، الاجاره، القضاء المنجزات المريض، الغصب، الزكوة (تقريرات دروس مرحوم آيت الله ضياءالدين عراقى) و الصلاة، البيع، الخيارات، (تقريرات دروس مرحوم آيت الله شيخ محمدحسين نائينى)...
 
 
 
* 2- كلام: اصول دين و عقايد - رساله فى الرجعة.
 
 
 
* 3- تفسير: تفسير [[قرآن]] مجيد، رساله مفردات قرآن، حروف تهجى.
 
 
 
* 4- تاريخ: المهجه فى شرح حال الحجة عجل الله تعالی فرجه شریف - كواكب حسينيه.
 
 
 
* 5- [[دعا]]: شرح [[دعاى كميل]]، شرح [[دعاى سمات]]، شرح [[دعاى صباح]]، شرح [[زيارت جامعه كبيره]]، شرح [[دعاى افتتاح]]، شرح [[دعاى ابوحمزه ثمالى]].
 
 
 
* 6- [[حديث]]: شرح چهل حديث از [[احاديث]] مشكله - شرح فرمايش حضرت ختمى مرتبت صلی الله علیه و آله - شرح فرمايش حضرت [[امیرالمومنین]] علیه السلام در [[نهج البلاغه]] - حل مشكلات الاخبار -.
 
 
 
* 7- اخلاق: رساله در مواعظ، منهاج الرشاد.
 
 
 
* 8- رجال: حاشيه بر رجال وحيد بهبهانى، تقريرات رجال بحث مرحوم آيت الله ابوتراب خوانسارى.
 
 
 
* 9- اصول: تقريرات اصول بحث مرحوم آيت الله ضياءالدين عراقى، الاصول من مباحث الالفاظ تقريرات بحث مرحوم آيت الله شيخ محمدحسين نايينى...
 
 
 
'''وفات'''
 
 
 
سرانجام حضرت آيت الله حاج ميرزا على غروى عليارى بعد از يك قرن عمر بابركت در اواخر اسفندماه 1375 بعد از اداى فريضه مغرب و عشاء، هنگام نوشتن حاشيه بر كتاب عروةالوثقى آقا سيد كاظم يزدى، با بروز سكته مغزى در بيمارستان امام خمينى تبريز بسترى گرديد و پس از يك ماه و اندى كه معالجات پزشكان سودى نبخشيد، مرغ روحش در قفس تن آرام نگرفت و عصر روز دوشنبه - دوم ارديبهشت سال - 1376 اوائل اذان مغرب به سوى فضاى بيكران رضوان الهى پر كشيد. با اعلام خبر درگذشت آن عالم جليل القدر شهر تبريز در ماتم و عزا فرورفت.
 
 
 
مراسم تشييع پيكر آن فرزانه يگانه روز چهارشنبه از مسجد جامع تبريز با حضور انبوهى از مردم و روحانيت تا مصلاى [[امام خمينى]] صورت گرفت و بنا به اصرار فرزندش آيت الله جواد عليارى، حضرت آيت الله آقا سيد ابوالحسن مولانا - از علماى سرشناس تبريز - بر پيكر آن بزرگوار [[نماز]] خواند.
 
 
 
پيكر مطهرش جهت دفن در شهر مقدس قم، به تهران انتقال يافت و روز پنج شنبه با شركت انبوهى از مردم و علماى بزرگوار تهران از مسجد جامع فاطميه تا بيت فرزند برومندش ميرزا جواد عليارى مشايعت شد و عصر روز پنج شنبه با حضور مراجع عاليقدر تقليد، اساتيد و روحانيت معظم، از مسجد [[امام حسن عسکری]] علیه السلام تا حرم مطهر تشييع شد.
 
 
 
مراسم [[نماز]] در [[قم]] به امامت عارف سالك، حضرت آيت الله آقا شيخ محمدتقى بهجت، در صحن حرم مطهر برگزار گرديد و بعد از آن پيكر پاك آن عالم وارسته در صحن حرم مقدس [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در كنار ياران سفر كرده خود، آيت الله سيد مرتضى جزايرى، آيت الله سيد احمد زنجانى، آيت الله سيد محمد محقق داماد در آرامگاه ابدى قرار گرفت.
 
 
 
پى نوشت
 
 
 
(1). زندگانى و شخصيت مرحوم مرتضى انصارى، ص 154.
 
 
 
(2). گنجينه دانشمندان، ج 4، ص 162.
 
 
 
(3). معجم رجال الفكر والادب، ص 89.
 
 
 
(4). منجزات مريض، ص 8.
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۵

آیت الله میرزا علی آقا غروی علیاری (۱۲۸۰ - ۱۳۷۶ ش) عالم ربانی، فقیه اصولى شیعه و از شاگردان سید علی آقا قاضی بود. آیت الله غروى علاوه بر رسیدگى به امور مردم، با تشکیل حوزه درس و تألیف کتاب در علوم مختلف اسلامى، به توسعه امور فرهنگى و علمی اهتمام ورزید.

۲۳۰px
نام کامل علی‌ غروی علیاری
زادروز ۱۲۸۰ شمسی
زادگاه تبریز
وفات ۱۳۷۶ شمسی
مدفن قم، حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

Line.png

اساتید

آقا ضیاءالدین عراقی، میرزا محمدحسین نائینی، سید ابراهیم اصطهباناتى، سید علی آقا قاضی،...


آثار

رساله فى الرجعة، رساله مفردات قرآن، المهجة فى شرح حال الحجة(ع)، شرح دعای کمیل، حل مشکلات الاخبار، منهاج الرشاد،...

ولادت و خاندان

میرزا علی آقا غروی در سپیده دم جمعه، دوازدهم رمضان المبارک سال ۱۳۱۹ هجرى قمرى، در تبریز و در خانواده تقوا و فضیلت قدم به عرصه هستى نهاد. در سه سالگى پدرش، مرحوم آیت الله میرزا محسن غروى علیارى، را از دست داد و از آن پس زیر نظر جد بزرگوارش، مرحوم آیت الله میرزا محمدحسن علیارى (فرزند علامه ملا علی علیاری)، قرار گرفت.

تحصیلات و اساتید

میرزا علی آقا علیاری پس از فراگیرى مقدمات در مکتب‌خانه به پیروى از نیاکانش که از پیشگامان دین بودند، به تحصیل علوم دینى پرداخت. آنگاه وارد محافل علمى شد و به حوزه درسى برخى بزرگان و علما در تبریز راه یافت. وى پس از تکمیل دروس سطح در سال ۱۳۴۱ هجرى قمرى، عازم شهر مقدس نجف اشرف شد و موفق به درک محضر بزرگانى شد که یگانه عصر خود بودند. برخى از اساتید وى در تبریز و نجف عبارتند از:

  • میرزا اسدالله زنجانى، (۱۳۷۸-۱۲۸۲).
  • میرزا ابوالحسن مشکینى، (۱۳۵۸-۱۳۰۵).
  • شیخ اسدالله رشتى، (۱۳۵۴-۱۲۸۲).

در کتاب «زندگانى و شخصیت مرحوم شیخ مرتضى انصارى» مى خوانیم: «حفیدش حاج میرزا على بن میرزا حسن علیارى غروى از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانى است، ولى بیشترین استفاده اش از آقا ضیاءالدین عراقى بوده و هم اکنون از اجله علما، معروف و مقدس ساکن تبریز و از مردم منزوى و به تدریس و تألیف اشتغال دارد و در سفرى که سه سال قبل به اهواز داشتند، گذشته از مراتب علمى، وى را مردى زاهد و با ورع که به مکارم اخلاق آراسته بود، یافتم».[۱]

برخى از آیات عظام و بزرگانى هم که با آیت الله میرزا على غروى علیارى همدرس بودند، عبارتند از: سید شهاب الدین مرعشى نجفى، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویى و سید جواد خامنه اى.

آثار و تألیفات

مرحوم آیت الله علیارى از همان زمان که در درس خارج شرکت کرد، به تألیف پرداخت. فهرست آثارش در نُه رشته علمى عبارتند از:

  1. در فقه: الرهن، الوصیة، الوقف، الرضاع، النکاح، الصلح، الخیارات، الشروط، مسقطات الخیار، الاجاره، القضاء، منجزات المریض، الغصب، الزکوة (تقریرات دروس مرحوم آقا ضیاءالدین عراقى) و الصلاة، البیع، الخیارات، (تقریرات دروس شیخ محمدحسین نائینى)،...
  2. در اصول: تقریرات اصول بحث آیت الله ضیاءالدین عراقى، الاصول من مباحث الالفاظ (تقریرات بحث آیت الله نایینى)،...
  3. در کلام: اصول دین و عقاید، رساله فى الرجعة.
  4. در تفسیر: تفسیر قرآن مجید، رساله مفردات قرآن، حروف تهجى.
  5. در تاریخ: المهجة فى شرح حال الحجة عجل الله تعالی فرجه، کواکب حسینیه.
  6. در دعا: شرح دعای کمیل، شرح دعاى سمات، شرح دعاى صباح، شرح زیارت جامعه کبیره، شرح دعاى افتتاح، شرح دعاى ابوحمزه ثمالى.
  7. در حدیث: شرح چهل حدیث از احادیث مشکله، شرح فرمایش حضرت محمد صلی الله علیه و آله، شرح فرمایش حضرت امیرالمومنین علیه السلام در نهج البلاغه، حل مشکلات الاخبار.
  8. در اخلاق: رساله در مواعظ، منهاج الرشاد.
  9. در رجال: حاشیه بر رجال وحید بهبهانى، تقریرات رجال بحث آیت الله سید ابوتراب خوانسارى.

ویژگی‌های اخلاقى

آیت الله غروى تکامل در اخلاق و عرفان عملى را مرهون هدایت هاى معنوى عارف عظیم الشأن، مرحوم میرزا على قاضى مى دانست، که در آن عصر استاد اخلاق و هادى سالکان و عاشقان سیر و سلوک بشمار مى آمد.

صفات پسندیده آیت الله غروى زبانزد خاص و عام بود. تواضع، سعه صدر، مدارا و خوش برخوردى، احترام به کوچک و بزرگ، احساس مسئولیت، دستگیرى از فقرا و محرومان حتى در بدترین شرایط اقتصادى، مواسات با مردم، تحمل مشکلات و رنج ها در راه خدا و صبر و بردبارى در برابر حوادث ناگوار، تلاش پیگیر و فعالیت خستگى ناپذیر، کثر مطالعه و نوشتن و برخوردارى از حافظه قوى و ذوق سرشار، علاقه وافر به علم و عمل از جمله صفاتى است که در وجود آن بزرگوار جمع شده بود.

درِ خانه اش همواره به روى مراجعین باز بود، محفل او مجلس قرآن و حدیث و موعظه بود، کمتر کسى بود که در محضرش بنشیند و شیفته مکارم اخلاق و سجایاى حمیده اش نشود. آن بزرگوار، علم را با عمل توأم کرده بود و آن را همواره به عنوان بزرگترین توشه آخرت به مردم توصیه مى کرد، هر چند خانه اش آراستگى نداشت، ولى هر دل شکسته اى به آنجا پناه مى برد. او در طول زندگانى پربرکتش، قناعت پیشه کرد و از لذایذ زندگى چشم پوشید و خانه و پولى را مالک نشد.

همچنین محبت فوق‌العاده اش به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بر کسى پوشیده نیست. خصوصاً عشق سرشارش به سیدالشهداء و شهیدان واقعه کربلا، چنان شورى در او ایجاد مى کرد که سر از پا نمى شناخت، با صداى بلند مى گریست.

حفظ تمامى قرآن یکى دیگر از ویژگی‌هاى آن مرحوم بشمار مى رفت و با عنایت به این که ایشان مفسرى گرانقدر بود، ارزش این امر روشن تر مى گردد. او قرآن را با زندگى آمیخته، در سلوک فردى و اجتماعى اش آن را راهبر قرار داده بود. در ماههاى مبارک رمضان با سوزدل به تلاوت آن مشغول مى شد و تا حدود دوازده بار قرآن را ختم مى کرد.

نیایش‌هاى نیمه شب سنت همیشگى وى بود، شب‌هاى بسیارى را با دعا و نیایش به صبح مى رساند. چه بسا شب‌هایى که با هواى سرد زمستانى در کتابخانه اش از اول شب تا اذان صبح مشغول راز و نیاز با معبود خود بود و خود به این نکته اشاره مى کرد که صداى اذان، اعلام وقت نماز صبح را به وى گوشزد مى کرد. در شب‌هاى خاص مانند، نیمه شعبان، رجب، شب غدیر و شب‌هاى تاسوعا و عاشورا، تا اذان صبح خواب به چشمانش راه نمى یافت.

روزهاى پنج شنبه براى رفتگان، اساتید، هم دوره هاى تحصیل و علما بزرگ، به نام هر یک، مشغول تلاوت قرآن مى شد. جمعه ها اول صبح به استغاثه براى ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف مى پرداخت، در یک کلام «او انیس دعا و دعا انیس او بود».

هدایت الله مسترحمى نیز در شرح حال آیت الله علیارى در مقدمه کتاب منجزات مریض معظم‌له مى نویسد: «وکان من جملة من هاجر الى الله تعالى فى تحصیل هذا المعنى: الفاضل المحقق، والزاهد المدقق، العلامة الفهامه، صاحب محامد الخصال، و خصال المحامد، والمترقى فى مدارج الکمال، آیت الله العظمى الحاج الشیخ على الغروى العلیارى مد ظله العالى».[۲]

وفات

مرحوم آیت الله میرزا على غروى علیارى، سرانجام در دوم اردیبهشت سال ۱۳۷۶ شمسی (۱۴۱۷ ق) در تبریز دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک آن عالم وارسته به قم منتقل شد و پس از اقامه نماز به امامت آیت الله شیخ محمدتقى بهجت، در صحن حرم مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها در کنار آیت الله سید محمد محقق داماد در آرامگاه ابدى قرار گرفت.

پانویس

  1. زندگانى و شخصیت مرحوم مرتضى انصارى، ص ۱۵۴.
  2. منجزات مریض، ص ۸.

منابع

آرشیو عکس و تصویر