حدیث معلّل: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
{{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | {{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | ||
| − | ''' | + | '''«حدیث معلّل»''' در اصطلاح [[علم درایه]] به [[حدیث|حدیثى]] اطلاق مى‌شود که به حسب ظاهر، متن و [[سند حدیث|سند]] آن بدون اشکال است، لیکن در واقع در متن یا سند دچار ضعف (علت) دقیق و ظریفى باشد که تنها افراد خبره و صاحب نظر در فن حدیث متوجه اشکال آن مى‌شوند.<ref> وصول الاخیار، ۱۱۱-۱۱۲.</ref> |
| − | + | از جمله مصادیق علت در سند، اشتراک راوی بین ثقه و غیر ثقه و روایت راوی از کسی که قطعاً او را ملاقات نکرده است و یا مخالفت راوی با راوی دیگر در سند حدیث می باشد. | |
| − | حدیث معلّل در | + | برخی از علایم برای شناخت حدیث معلل متنی عبارت است از: رکاکت ترکیب جملات حدیث، مخالفت حدیث با قواعد عقلی یا ادبی، وقوع اضطراب در متن حدیث. |
| + | |||
| + | حدیث معلّل به معنای فوق (وجود علت و ضعف در حدیث) اعتبار ندارد؛ از این رو، آن را از اقسام [[حدیث ضعیف]] برشمرده‌اند؛ هر چند در اصطلاح متأخران، [[حدیث صحیح]] شمرده شود.<ref> مقباس الهدایة، ۱/ ۳۷۰.</ref> | ||
| + | |||
| + | حدیث معلّل در کلمات متأخران به حدیثى اطلاق مى‌شود که علت حکم در آن ذکر شده باشد. اصولیان در مقام تعارض دو حدیث، معلل را بر غیرمعلل مقدم داشته و ذکر علت را از اسباب ترجیح دانسته‌اند.<ref> مسالک الافهام، ۷/ ۲۲۱-۲۲۲؛ الرسائل الفقهیة (خواجویى)، ۱/۲۶۱؛ ریاض المسائل، ۱۳/ ۲۱۳-۲۱۴.</ref> لیکن برخى معلّل بودن را از مرجّحات ندانسته‌اند.<ref> مهذّب الاحکام، ۲۳/۴۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| + | * [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، سید محمود هاشمى شاهرودى، ج۳، ص۲۷۴. | ||
| + | * پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث معلل». | ||
| + | |||
| + | {{اصطلاحات حدیثی}} | ||
[[رده:اقسام خبر واحد]] | [[رده:اقسام خبر واحد]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۲۲
«حدیث معلّل» در اصطلاح علم درایه به حدیثى اطلاق مى‌شود که به حسب ظاهر، متن و سند آن بدون اشکال است، لیکن در واقع در متن یا سند دچار ضعف (علت) دقیق و ظریفى باشد که تنها افراد خبره و صاحب نظر در فن حدیث متوجه اشکال آن مى‌شوند.[۱]
از جمله مصادیق علت در سند، اشتراک راوی بین ثقه و غیر ثقه و روایت راوی از کسی که قطعاً او را ملاقات نکرده است و یا مخالفت راوی با راوی دیگر در سند حدیث می باشد.
برخی از علایم برای شناخت حدیث معلل متنی عبارت است از: رکاکت ترکیب جملات حدیث، مخالفت حدیث با قواعد عقلی یا ادبی، وقوع اضطراب در متن حدیث.
حدیث معلّل به معنای فوق (وجود علت و ضعف در حدیث) اعتبار ندارد؛ از این رو، آن را از اقسام حدیث ضعیف برشمرده‌اند؛ هر چند در اصطلاح متأخران، حدیث صحیح شمرده شود.[۲]
حدیث معلّل در کلمات متأخران به حدیثى اطلاق مى‌شود که علت حکم در آن ذکر شده باشد. اصولیان در مقام تعارض دو حدیث، معلل را بر غیرمعلل مقدم داشته و ذکر علت را از اسباب ترجیح دانسته‌اند.[۳] لیکن برخى معلّل بودن را از مرجّحات ندانسته‌اند.[۴]
پانویس
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، سید محمود هاشمى شاهرودى، ج۳، ص۲۷۴.
- پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث معلل».
