کمال الدین و تمام النعمه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۷: سطر ۷:
 
|نویسنده= شیخ صدوق
 
|نویسنده= شیخ صدوق
  
|موضوع= مهدویت
+
|موضوع=غیبت امام زمان علیه‌السلام/ مهدویت
  
 
|زبان= عربی
 
|زبان= عربی
  
|تعداد جلد= 2
+
|تعداد جلد= ۲
  
 
|عنوان افزوده1= مصحح
 
|عنوان افزوده1= مصحح
  
|افزوده1= علی اکبر غفاری
+
|افزوده1= علی‌اکبر غفاری
  
|عنوان افزوده2=
+
|عنوان افزوده2=انتشارات
  
|افزوده2=
+
|افزوده2=دارالکتب الاسلامیه
  
 
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42522/ کتاب كمال الدین و تمام النعمة]
 
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42522/ کتاب كمال الدین و تمام النعمة]
  
 
}}
 
}}
'''«کمال الدین و تمام النعمة»'''، معروف به «اکمال الدین»، تألیف [[شیخ صدوق|شیخ صدوق]] (م ۳۸۱ ق)، به زبان عربی و در موضوع [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و ظهور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] (عجل الله فرجه) است. این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره امام زمان علیه السلام می باشد.  
+
'''«کمال الدین و تمام النعمة»''' معروف به «إکمال الدین»، تألیف [[شیخ صدوق|شیخ صدوق]] (م ۳۸۱ ق)، کتابی ارزشمند در موضوع [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و ظهور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] (عجل الله فرجه) از ديدگاه مكتب [[تشيع]] است. در اين كتاب، بسيارى از نصوص و [[احاديث]] مربوط به غيبت كه غالباً [[سند حدیث|سنددار]] مى‌باشند، با ترتيبى خاص و به‌همراه براهينى متين آمده است.
 
 
 
==مؤلف==
 
==مؤلف==
[[شیخ صدوق|محمد بن علی بن حسین بابویه قمی]] (۳۰۵ -۳۸۱ ق) متولد شهر [[قم]]، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، از بزرگ‌ترین [[محدث|محدّثین]] قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. از جمله آثار وی: [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]، مدینة العلم، '''كمال‌الدین و تمام النعمة'''، [[التوحید (کتاب)|التوحید]]، [[الخصال (کتاب)|الخصال]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا(ع)]]، [[الأمالی شیخ صدوق (کتاب)|أمالی شیخ صدوق]]، [[المقنع (کتاب)|المقنع فی الفقه]]، [[الهدايه (کتاب)|الهدایة (فی الأصول و الفروع)]] می باشد. از اساتید وی  می توان به [[ابن ولید|محمد بن حسن بن ولید]]، حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع)، ابوالحسن محمد بن قاسم اشاره کرد. شیخ صدوق در سال 381 ق. وفات نمود.
+
[[شیخ صدوق|محمد بن علی بن حسین بابویه قمی]] (۳۰۵-۳۸۱ ق) متولد شهر [[قم]]، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، محدث، فقیه و متکلم بزرگ‌ [[شیعه]] در قرن چهارم هجری به شمار می‌آید.  
  
==معرفی اجمالی کتاب==
+
از اساتید وی می توان به [[ابن ولید|محمد بن حسن بن ولید]]، حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع) و ابوالحسن محمد بن قاسم اشاره کرد. او خود استاد بزرگانی چون [[شیخ مفید]]، [[حسین بن علی بن حسین بابویه قمی|حسین بن علی بن بابویه قمی]] و [[هارون بن موسی تلعکبری]] بوده است.
  
موضوع کتاب، [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و ظهور [[امام زمان]] (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. شیخ صدوق در این کتاب نمونه های فراوانی از غیبت [[پیامبران]] الهی را آورده و به بررسی کامل [[امامت]] حضرت مهدی علیه السلام، تولد ایشان، روایات [[پیامبر اسلام]] و [[ائمه اطهار]] علیهم السلام، درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیده اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است.
+
حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده‌اند که برخی از آنها عبارتند از: [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]، [[التوحید (کتاب)|التوحید]]، [[الخصال (کتاب)|الخصال]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا(ع)]]، [[الأمالی شیخ صدوق (کتاب)|أمالی شیخ صدوق]]، [[المقنع (کتاب)|المقنع فی الفقه]]، [[الهدايه (کتاب)|الهدایة]] و '''كمال‌الدین و تمام النعمة'''.  
  
شیخ صدوق انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می فرماید: «بعد از سفر به [[مشهد|مشهد مقدس]] و زیارت [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی الرضا]] علیه السلام به نیشابور رفتم. در آن جا [[شیعه|شیعیانی]] که به دیدن من می آمدند، شبهاتی را درباره امام زمان علیه السلام مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم؛ تا آن که به [[قم]] آمدم. در آن جا نیز شیخ نجم الدین ابوسعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم؛ تا آن که شبی [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] علیه السلام را در خواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: چرا کتابی درباره [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] نمی نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟ عرض کردم: ای فرزند [[پیامبر اسلام|رسول خدا]]! من در این باره چند کتاب نوشته ام. آن حضرت فرمود: اینک کتابی بنویس و در آن به غیبت های [[پیامبران|پیامبران]] الهی اشاره کن. پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم».
+
==معرفی کتاب==
  
شیخ صدوق در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی شیعه را درباره آن حضرت فرموده است. موضوعات مورد بحث در این کتاب عبارت اند از:
+
موضوع کتاب «کمال الدین و تمام النعمة»، [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و ظهور [[امام زمان]] (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. این کتاب از قدیمی‌ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره امام زمان علیه السلام می‌باشد.  
  
#آفرینش [[حجت]] خدا قبل از آفرینش دیگر انسان ها بوده است.
+
شیخ صدوق انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می فرماید: «بعد از سفر به [[مشهد|مشهد مقدس]] و زیارت [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی الرضا]] علیه السلام به نیشابور رفتم. در آن جا [[شیعه|شیعیانی]] که به دیدن من می آمدند، شبهاتی را درباره امام زمان علیه السلام مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم؛ تا آن که به [[قم]] آمدم. در آن جا نیز شیخ نجم الدین ابوسعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم؛ تا آن که شبی [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] علیه السلام را در خواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: چرا کتابی درباره [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] نمی نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟ عرض کردم: ای فرزند [[پیامبر اسلام|رسول خدا]]! من در این باره چند کتاب نوشته ام. آن حضرت فرمود: اینک کتابی بنویس و در آن به غیبت های [[پیامبران|پیامبران]] الهی اشاره کن. پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم».  
#فقط خداوند حق انتخاب خلیفه و جانشین خود را دارد.
 
#اثبات [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] و حکمت آن
 
#جواب های [[ابن قبه]]
 
#غیبت [[حضرت نوح]]، [[حضرت صالح]]، [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت یوسف]] علیهم السلام
 
#روایات [[اهل بیت]] علیهم السلام درباره غیبت
 
#کسانی که [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه الشریف را مشاهده کرده اند.
 
#نامه های آن حضرت
 
#علامات ظهور
 
#ثواب [[انتظار ظهور امام زمان (عج)|انتظار]] و موضوعات فراوان و جالب دیگر.
 
  
==نسخه‌ شناسى‌==
+
اهميت ويژه كتاب «إکمال الدین»، در نقل اقوال عالم بزرگ شيعى دوره [[غيبت صغرى]] يعنى [[ابن قبه|محمد بن عبدالرحمن بن قبه رازى]] (متوفاى قبل از ۳۱۹ ق) است. دبه گفته [[نجاشى]]، ابن قبه نخست از [[معتزله|معتزليان]] بوده و سپس به [[تشيع]] گرويده است.
  
۱. نسخه خطى کتاب‌خانه مرکزى دانشگاه که در تاریخ ۱۰۶۰ ق با خط نسخ خوب نوشته شده است و تصحیح و مقابله شده است.
+
از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، نقل برخى از [[توقیعات امام زمان (عج)|توقيعات]] صادر شده از ناحيه مقدسه است. شيخ صدوق برخى از مطالب اين بخش را از متون كهن‌تر و گاه به نحو شفاهى از برخى مرتبطان با [[نواب اربعه]] نقل كرده است.
  
۲. نسخه خطى مصحح دیگر که در تاریخ ۱۰۷۷ ق به امضاى أبو طالب الحسینى، نوشته شده است و با دقت، تصحیح و مقابله شده است. این نسخه، در کتاب‌خانه [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیة الله سید شهاب الدین مرعشى]] نگه‌دارى مى‌شود. کتابت این نسخه، در سال ۱۰۸۱ ق، پایان یافته است.
+
کتاب «کمال الدین و تمام النعمة» توسط آیت الله محمدباقر كمره‌اى و همچنین منصور پهلوان به فارسى ترجمه شده است.
 +
==محتوای کتاب==
 +
شیخ صدوق در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی شیعه را درباره [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] علیه السلام بیان نموده است. [[شیخ صدوق]] در این کتاب نمونه های فراوانی از غیبت [[پیامبران]] الهی را آورده و به بررسی کامل [[امامت]] حضرت مهدی علیه السلام، تولد ایشان، روایات [[پیامبر اسلام]] و [[ائمه اطهار]] علیهم السلام درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیده اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است.
  
۳. نسخه خطى که در تاریخ ۱۰۵۱ ق، نوشته شده است و در کتاب‌خانه شخصى ثقة الاسلام، آقاى سید محمّد على صدر الحفاظ، آستانه مقدس [[حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام|حضرت عبد العظیم]] (ع) موجود است.
+
كتاب «إکمال الدین»، مشتمل بر ۶۳ باب است. برخی موضوعات مورد بحث در این کتاب عبارتند از:
  
این کتاب اکنون، به زبان عربی در دو جلد با تحقیق استاد علی اکبر غفاری توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه قم در سال ۱۳۹۵ ه.ق چاپ شده است.
+
#آفرینش [[حجت]] خدا قبل از آفرینش دیگر انسان ها بوده است.
 +
#فقط [[خداوند]] حق انتخاب خلیفه و جانشین خود را دارد.
 +
#اثبات [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت امام زمان]] و حکمت آن
 +
#جواب های [[ابن قبه|محمد بن عبدالرحمن بن قبه رازى]]
 +
#غیبت [[حضرت نوح]]، [[حضرت صالح]]، [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت یوسف]] علیهم السلام
 +
#روایات [[اهل بیت]] علیهم السلام درباره غیبت امام زمان
 +
#کسانی که [[امام زمان]] علیه السلام را مشاهده کرده اند.
 +
#نامه های امام زمان
 +
#علامات ظهور امام زمان
 +
#ثواب [[انتظار ظهور امام زمان (عج)|انتظار]] ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]] [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۲۷۰-۲۷۱.
+
*"چند نكته درباره كتاب كمال‌الدين و تمام النعمة شيخ صدوق"، محمدكاظم رحمتى، كتاب ماه دين، شهريور ۱۳۸۳، شماره ۸۳-۸۴.
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث ۳ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
+
*کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۲۷۰-۲۷۱.
 
 
==متن کتاب==
 
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42522/ '''كمال الدین و تمام النعمة''']
 
 
 
<br />
 
 
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع تاریخ زندگی امام مهدی(عج)]]
 
[[رده:آثار شیخ صدوق]]
 
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}
 +
[[رده:منابع حدیثی]][[رده:منابع تاریخ زندگی امام مهدی(عج)]][[رده:کتابهای با موضوع امام مهدی (عج)]][[رده:آثار شیخ صدوق]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۱

كمال الدين و تمام النعمة.jpg
نویسنده شیخ صدوق
موضوع غیبت امام زمان علیه‌السلام/ مهدویت
زبان عربی
تعداد جلد ۲
مصحح علی‌اکبر غفاری
انتشارات دارالکتب الاسلامیه

کتاب كمال الدین و تمام النعمة

«کمال الدین و تمام النعمة» معروف به «إکمال الدین»، تألیف شیخ صدوق (م ۳۸۱ ق)، کتابی ارزشمند در موضوع غیبت و ظهور امام زمان (عجل الله فرجه) از ديدگاه مكتب تشيع است. در اين كتاب، بسيارى از نصوص و احاديث مربوط به غيبت كه غالباً سنددار مى‌باشند، با ترتيبى خاص و به‌همراه براهينى متين آمده است.

مؤلف

محمد بن علی بن حسین بابویه قمی (۳۰۵-۳۸۱ ق) متولد شهر قم، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، محدث، فقیه و متکلم بزرگ‌ شیعه در قرن چهارم هجری به شمار می‌آید.

از اساتید وی می توان به محمد بن حسن بن ولید، حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع) و ابوالحسن محمد بن قاسم اشاره کرد. او خود استاد بزرگانی چون شیخ مفید، حسین بن علی بن بابویه قمی و هارون بن موسی تلعکبری بوده است.

حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده‌اند که برخی از آنها عبارتند از: من لایحضره الفقیه، التوحید، الخصال، معانی الأخبار، عیون أخبار الرضا(ع)، أمالی شیخ صدوق، المقنع فی الفقه، الهدایة و كمال‌الدین و تمام النعمة.

معرفی کتاب

موضوع کتاب «کمال الدین و تمام النعمة»، غیبت و ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. این کتاب از قدیمی‌ترین و معتبرترین منابع روایی شیعه درباره امام زمان علیه السلام می‌باشد.

شیخ صدوق انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می فرماید: «بعد از سفر به مشهد مقدس و زیارت علی بن موسی الرضا علیه السلام به نیشابور رفتم. در آن جا شیعیانی که به دیدن من می آمدند، شبهاتی را درباره امام زمان علیه السلام مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم؛ تا آن که به قم آمدم. در آن جا نیز شیخ نجم الدین ابوسعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم؛ تا آن که شبی امام زمان علیه السلام را در خواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: چرا کتابی درباره غیبت نمی نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟ عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند کتاب نوشته ام. آن حضرت فرمود: اینک کتابی بنویس و در آن به غیبت های پیامبران الهی اشاره کن. پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم».

اهميت ويژه كتاب «إکمال الدین»، در نقل اقوال عالم بزرگ شيعى دوره غيبت صغرى يعنى محمد بن عبدالرحمن بن قبه رازى (متوفاى قبل از ۳۱۹ ق) است. دبه گفته نجاشى، ابن قبه نخست از معتزليان بوده و سپس به تشيع گرويده است.

از ديگر ويژگى‌هاى اين كتاب، نقل برخى از توقيعات صادر شده از ناحيه مقدسه است. شيخ صدوق برخى از مطالب اين بخش را از متون كهن‌تر و گاه به نحو شفاهى از برخى مرتبطان با نواب اربعه نقل كرده است.

کتاب «کمال الدین و تمام النعمة» توسط آیت الله محمدباقر كمره‌اى و همچنین منصور پهلوان به فارسى ترجمه شده است.

محتوای کتاب

شیخ صدوق در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی شیعه را درباره امام زمان علیه السلام بیان نموده است. شیخ صدوق در این کتاب نمونه های فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی کامل امامت حضرت مهدی علیه السلام، تولد ایشان، روایات پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیده اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است.

كتاب «إکمال الدین»، مشتمل بر ۶۳ باب است. برخی موضوعات مورد بحث در این کتاب عبارتند از:

  1. آفرینش حجت خدا قبل از آفرینش دیگر انسان ها بوده است.
  2. فقط خداوند حق انتخاب خلیفه و جانشین خود را دارد.
  3. اثبات غیبت امام زمان و حکمت آن
  4. جواب های محمد بن عبدالرحمن بن قبه رازى
  5. غیبت حضرت نوح، حضرت صالح، حضرت ابراهیم و حضرت یوسف علیهم السلام
  6. روایات اهل بیت علیهم السلام درباره غیبت امام زمان
  7. کسانی که امام زمان علیه السلام را مشاهده کرده اند.
  8. نامه های امام زمان
  9. علامات ظهور امام زمان
  10. ثواب انتظار ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف.

منابع

  • نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • "چند نكته درباره كتاب كمال‌الدين و تمام النعمة شيخ صدوق"، محمدكاظم رحمتى، كتاب ماه دين، شهريور ۱۳۸۳، شماره ۸۳-۸۴.
  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۲۷۰-۲۷۱.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه