الانتصار (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
|تصویر=[[پرونده:الانتصار.jpg|240px|وسط]] | |تصویر=[[پرونده:الانتصار.jpg|240px|وسط]] | ||
| − | |نویسنده= | + | |نویسنده= سید مرتضی |
| − | |موضوع=فقه | + | |موضوع=فقه شیعه |
|زبان=عربی | |زبان=عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد=۱ |
| − | |عنوان افزوده1= | + | |عنوان افزوده1=تحقیق |
| − | |افزوده1=موسسة النشر | + | |افزوده1=موسسة النشر الاسلامی |
|عنوان افزوده2= | |عنوان افزوده2= | ||
| سطر ۲۳: | سطر ۲۳: | ||
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37259/الانتصار الانتصار] | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37259/الانتصار الانتصار] | ||
| − | }} | + | }}'''«الإنتصار»''' یا «الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة» از آثار فقهى [[سید مرتضی|سيد مرتضى]] (م، ۴۳۶ ق) است. این کتاب که در بردارندۀ نظریات خاص مذهب [[شیعه]] در [[احکام شرعی|احکام]] فقهی است، در جواب به بدگویی مخالفان نسبت به این مذهب نوشته شده و مؤلف ثابت کرده که شیعه در هر یک از احکام، دلیلی قاطع از [[قرآن|کتاب]] و [[سنت]] در دست دارد. |
| − | == | + | ==مؤلف == |
| − | + | علی بن حسین بن موسی، معروف به [[سید مرتضی|سید مرتضی علم الهدی]] (۴۳۶-۳۵۵ ق)، [[فقیه]]، متکلم و ادیب برجسته [[شیعه]] در قرن پنجم هجری است و نسب شریفش با پنج واسطه به [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی بن جعفر]] علیه السلام می رسد. وی نقیب شیعیان در زمان خود بود و از نظر منزلت علمی و اجتماعی در مرتبت والایی قرار داشت. | |
| − | + | او از شاگردان [[شیخ مفید]]، [[حسین بن علی بن حسین بابویه قمی|حسین بن علی بن بابویه]] (برادر [[شیخ صدوق]])، سهل بن احمد دیباجی و ابن جندی بغدادی است. همچنین علمای بزرگی چون [[شیخ طوسی]]، [[ابن براج|قاضی ابن البراج]]، [[محمد بن علی کراجکی|ابوالفتح کراجکی]] و [[سلار دیلمی|سلار بن عبدالعزیز دیلمی]] از شاگردان او هستند. | |
| − | + | سید مرتضی از پیشگامان تألیف منظم و مدون در حوزه [[کلام]] شیعه است و آثار کلامی او از زمان نگارش همواره مورد توجه بوده است. از جمله آثار ارزشمند سید مرتضی علاوه بر «[[الانتصار (کتاب)|الانتصار]]»، می توان به «[[تنزیه الانبیاء (کتاب)|تنزیه الانبیاء]]»، «[[الأمالى سید مرتضى (کتاب)|الأمالی]]»، «[[الذریعة الی اصول الشریعة (کتاب)|الذریعة الی اصول الشریعة]]»، «جمل العلم و العمل»، «الشافی فی الامامة» و «الفصول المختاره» اشاره کرد. | |
| − | + | ==معرفى كتاب == | |
| + | کتاب «الانتصار» که با عناوین «الانفرادات فی الفقه»، «الانتصار لما اجمعت علیه الامامیه» و «مسائل الانفرادات فی الفقه» نام بردار است، از مشهورترین کتب فقهی [[سید مرتضی]] است که از جهت تاریخی بر تمامی کتاب‌های [[فقه]] مقارن در تاریخ فقه [[شیعه]] مقدم بوده و متاخرین از سید مرتضی، همچون [[شیخ طوسی|شیخ الطائفه]] و [[علامه حلی]] به آن عنایت خاصی داشته‌اند. | ||
| − | + | [[سيد مرتضى]] کتاب «الانتصار» را براى وزير عميدالدين نوشت زيرا علماى [[عامه]] بر [[شيعه]] خرده مى گرفتند كه اين فروع مخالف [[اجماع]] است. مؤلف در اين كتاب ثابت كرده است كه اين مسائل نه تنها مخالف ديدگاه‌هاى فقهاى مذاهب ديگر نيست، بلكه حجت قاطع از [[قرآن|كتاب]] و [[سنت]] بر آن قائم است. مؤلف سعی نموده در نهایت اختصار به اشکالات وارد بر منفردات مذهب امامیه جواب داده و از شرح و بیان کامل جواب خودداری نماید. | |
| − | + | از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب، طرح فقه مقارن بین مذاهب اسلامی است. این خصوصیت از طرفی نشانگر احاطۀ وسیع مؤلف به نظریات مذاهب اسلامی است و از طرفی موجب اطلاع از نظریات سایر فرق اسلامی و مقایسه و موازنه بین آنان می‌باشد. اگر چه در این کتاب مؤلف از استدلال‌های فقهی متعارف خودداری نموده و یا کمتر استفاده کرده است، ولی به علت این که در دفاع از شیعه نوشته شده و به طرح نظریات و اقوال مذاهب مختلف [[اهل تسنن]] یعنی [[شافعی]]، [[مالکی]]، [[حنفی]] و [[حنبلی]] پرداخته است، به صورت کتابی که فقه مقارن را تبیین می‌نماید در آمده است. | |
| − | == | + | == محتوای کتاب == |
| − | + | کتاب الانتصار در بردارندۀ بیش از ۳۳۶ مسالۀ فقهی است. مؤلف در کتاب سعی کرده کمتر از استدلال‌های فقهی و اصولی استفاده نموده و یا به صورت اشاره‌ای گذرا آنها را مطرح می‌کند و همین طور از ذکر روایات [[امامیه]] خودداری نموده و بیشتر به آیات [[قرآن کریم]]، [[اجماع]] و روایات مذکور در کتب [[اهل تسنن]] استناد نموده است. | |
| − | + | ||
| − | [ | + | بنظر می‌رسد اجماعاتی که مؤلف در کتاب ذکر نموده، به عنوان حجت بر علیه مخالفین مذهب تشیع و بدگویان ذکر نموده است و با اجماع مصطلح در مذهب شیعه که کاشف از قول معصوم علیه‌السّلام است فرق دارد. در واقع مؤلف با ذکر این اجماعات و استناد به این که در امت [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی‌الله‌علیه‌و‌آله گروهی باهم اجماع بر فساد نخواهند داشت، مشروعیت نظر شیعیان را در برابر بدگویان آنان اثبات می‌کند. |
| + | |||
| + | مبنای مؤلف این است که اکثریت نداشتن، دلیل بطلان یک مذهب نیست زیرا که در سرزمین‌های مختلف علمای مذاهب مختلف همچون [[ابوحنیفه|ابو حنیفه]] یا [[شافعی]] یا [[مالکی|مالک]] دارای نظریات منفردی بوده‌اند و مورد اهانت و شفاعت واقع نشده‌اند. بنابراین اگر علماء و فقهای شیعه با استناد به گفته‌های [[ائمه اطهار|امامان]] علیهم السّلام، دارای نظریات منفردی باشند، نباید مورد اهانت واقع شوند. | ||
| + | |||
| + | تقسیم بندی مطالب کتاب بیشتر شبیه به کتاب‌های [[الهدایة (کتاب)|الهدایة]] و [[المقنع (کتاب)|المقنع]] آثار [[شیخ صدوق]] می‌باشد و از فروعات متداول در زمان ما و تقسیم بندی منظم و مرتب متعارف در آن اثری دیده نمی‌شود. | ||
| + | |||
| + | مباحث موجود در کتاب عبارتند از: طهارة، صلاة، صیام، زکاة، حج، نکاح، طلاق ظهار، ایلاء، لعان، عدۀ زنان، ایمان، نذور و کفارات، عتق، تدبیر، مکاتبه، صید و ذبائح، اشربه و لباس، بیوع و ربا و صرف، شفعه، قضاء، شهادات، حدود و قصاص، دیات، فرائض، مواریث و وصایا. کتاب خمس در ضمن کتاب زکاة مطرح شده و کتاب عدۀ زنان که مباحث عدۀ طلاق و عدۀ مرگ را در بردارد، در کتاب موجود به صورت بحث مستقلی مطرح شده است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | ||
| − | [[رده:منابع فقهی]] | + | * [[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل البیت]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |
| + | * کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری. | ||
| + | [[رده:منابع فقهی]][[رده:منابع فقه استدلالی]] | ||
[[رده:آثار سید مرتضی]] | [[رده:آثار سید مرتضی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۱
 | |
| نویسنده | سید مرتضی |
| موضوع | فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | موسسة النشر الاسلامی |
|
| |
«الإنتصار» یا «الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة» از آثار فقهى سيد مرتضى (م، ۴۳۶ ق) است. این کتاب که در بردارندۀ نظریات خاص مذهب شیعه در احکام فقهی است، در جواب به بدگویی مخالفان نسبت به این مذهب نوشته شده و مؤلف ثابت کرده که شیعه در هر یک از احکام، دلیلی قاطع از کتاب و سنت در دست دارد.
محتویات
مؤلف
علی بن حسین بن موسی، معروف به سید مرتضی علم الهدی (۴۳۶-۳۵۵ ق)، فقیه، متکلم و ادیب برجسته شیعه در قرن پنجم هجری است و نسب شریفش با پنج واسطه به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. وی نقیب شیعیان در زمان خود بود و از نظر منزلت علمی و اجتماعی در مرتبت والایی قرار داشت.
او از شاگردان شیخ مفید، حسین بن علی بن بابویه (برادر شیخ صدوق)، سهل بن احمد دیباجی و ابن جندی بغدادی است. همچنین علمای بزرگی چون شیخ طوسی، قاضی ابن البراج، ابوالفتح کراجکی و سلار بن عبدالعزیز دیلمی از شاگردان او هستند.
سید مرتضی از پیشگامان تألیف منظم و مدون در حوزه کلام شیعه است و آثار کلامی او از زمان نگارش همواره مورد توجه بوده است. از جمله آثار ارزشمند سید مرتضی علاوه بر «الانتصار»، می توان به «تنزیه الانبیاء»، «الأمالی»، «الذریعة الی اصول الشریعة»، «جمل العلم و العمل»، «الشافی فی الامامة» و «الفصول المختاره» اشاره کرد.
معرفى كتاب
کتاب «الانتصار» که با عناوین «الانفرادات فی الفقه»، «الانتصار لما اجمعت علیه الامامیه» و «مسائل الانفرادات فی الفقه» نام بردار است، از مشهورترین کتب فقهی سید مرتضی است که از جهت تاریخی بر تمامی کتاب‌های فقه مقارن در تاریخ فقه شیعه مقدم بوده و متاخرین از سید مرتضی، همچون شیخ الطائفه و علامه حلی به آن عنایت خاصی داشته‌اند.
سيد مرتضى کتاب «الانتصار» را براى وزير عميدالدين نوشت زيرا علماى عامه بر شيعه خرده مى گرفتند كه اين فروع مخالف اجماع است. مؤلف در اين كتاب ثابت كرده است كه اين مسائل نه تنها مخالف ديدگاه‌هاى فقهاى مذاهب ديگر نيست، بلكه حجت قاطع از كتاب و سنت بر آن قائم است. مؤلف سعی نموده در نهایت اختصار به اشکالات وارد بر منفردات مذهب امامیه جواب داده و از شرح و بیان کامل جواب خودداری نماید.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب، طرح فقه مقارن بین مذاهب اسلامی است. این خصوصیت از طرفی نشانگر احاطۀ وسیع مؤلف به نظریات مذاهب اسلامی است و از طرفی موجب اطلاع از نظریات سایر فرق اسلامی و مقایسه و موازنه بین آنان می‌باشد. اگر چه در این کتاب مؤلف از استدلال‌های فقهی متعارف خودداری نموده و یا کمتر استفاده کرده است، ولی به علت این که در دفاع از شیعه نوشته شده و به طرح نظریات و اقوال مذاهب مختلف اهل تسنن یعنی شافعی، مالکی، حنفی و حنبلی پرداخته است، به صورت کتابی که فقه مقارن را تبیین می‌نماید در آمده است.
محتوای کتاب
کتاب الانتصار در بردارندۀ بیش از ۳۳۶ مسالۀ فقهی است. مؤلف در کتاب سعی کرده کمتر از استدلال‌های فقهی و اصولی استفاده نموده و یا به صورت اشاره‌ای گذرا آنها را مطرح می‌کند و همین طور از ذکر روایات امامیه خودداری نموده و بیشتر به آیات قرآن کریم، اجماع و روایات مذکور در کتب اهل تسنن استناد نموده است.
بنظر می‌رسد اجماعاتی که مؤلف در کتاب ذکر نموده، به عنوان حجت بر علیه مخالفین مذهب تشیع و بدگویان ذکر نموده است و با اجماع مصطلح در مذهب شیعه که کاشف از قول معصوم علیه‌السّلام است فرق دارد. در واقع مؤلف با ذکر این اجماعات و استناد به این که در امت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله گروهی باهم اجماع بر فساد نخواهند داشت، مشروعیت نظر شیعیان را در برابر بدگویان آنان اثبات می‌کند.
مبنای مؤلف این است که اکثریت نداشتن، دلیل بطلان یک مذهب نیست زیرا که در سرزمین‌های مختلف علمای مذاهب مختلف همچون ابو حنیفه یا شافعی یا مالک دارای نظریات منفردی بوده‌اند و مورد اهانت و شفاعت واقع نشده‌اند. بنابراین اگر علماء و فقهای شیعه با استناد به گفته‌های امامان علیهم السّلام، دارای نظریات منفردی باشند، نباید مورد اهانت واقع شوند.
تقسیم بندی مطالب کتاب بیشتر شبیه به کتاب‌های الهدایة و المقنع آثار شیخ صدوق می‌باشد و از فروعات متداول در زمان ما و تقسیم بندی منظم و مرتب متعارف در آن اثری دیده نمی‌شود.
مباحث موجود در کتاب عبارتند از: طهارة، صلاة، صیام، زکاة، حج، نکاح، طلاق ظهار، ایلاء، لعان، عدۀ زنان، ایمان، نذور و کفارات، عتق، تدبیر، مکاتبه، صید و ذبائح، اشربه و لباس، بیوع و ربا و صرف، شفعه، قضاء، شهادات، حدود و قصاص، دیات، فرائض، مواریث و وصایا. کتاب خمس در ضمن کتاب زکاة مطرح شده و کتاب عدۀ زنان که مباحث عدۀ طلاق و عدۀ مرگ را در بردارد، در کتاب موجود به صورت بحث مستقلی مطرح شده است.
منابع
- نرم افزار جامع فقه اهل البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
