خبر (علم الحدیث)

پس از قرآن کریم یکی از منابع مهم دین مبین اسلام، سنت است که تبیین و تفسیر آیات قرآن را عهده‌دار است. تعابیر «حدیث»، «روایت»، «سنت»، «خبر» و «اثر» هرکدام نشانگر اقوال و آثار برجای مانده از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است.

خبر در لغت به کلامی می‌گویند که حکایتگر واقعه‌ای خارجی بوده و در ذات خود محتمل صدق و کذب باشد. [9] اما در اصطلاح میان محدثان سه دیدگاه وجود دارد: 1. عموم محدثان خبر را مرادف حدیث دانسته‌اند. 2. برخی خبر را اعم از حدیث دانسته‌اند به این معنا که خبر گفتار هر انسانی را در بر می‌گیرد، اما حدیث تنها منحصر به گفتاری است که از پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و صحابه صادر شده است. 3. برخی نیز رابطه حدیث و خبر را متباین می‌دانند و می‌گویند: خبر به گزارش‌های تاریخی اعم از امت‌های پیشین یا امت اسلامی اطلاق می‌شود، اما حدیث مختص گفتاری است که از معصومان(ع)، صحابه، و تابعان نقل شده باشد. اما آنچه صحیح به نظر می‌رسد همان دیدگاه نخست است؛ زیرا در اصطلاح محدثان و کارکرد رایج روایات، حدیث به جای خبر و به‌عکس استفاده می‌شود.[10] افزون بر این، کلمه حدیث در علم اصول و خصوصاً اصطلاحاتی نظیر خبر واحد و خبر متواتر مترادف با همان حدیث به کار رفته است. [11] نیز در قرون اخیر به کسانی که نسبت به اخبار و روایات معصومین تقیّد نشان می‌دهند، «اخباری» گفته شده است. [12]

منابع

تبیان زنجان [9]. المعجم الوسیط، ج 1، ص 215. [10]. آشنایی با علوم حدیث، علی نصیری، ص 27 و 28. [11]. بنگرید به: اصول فقه، محمدرضا مظفر، ج 2، ص 2. [12]. تلخیص مقباس الهدایه، علی اکبر غفاری، ص 12؛ به نقل از: تاریخ عمومی حدیث، همان.