قطب الدین راوندی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
قطب الدین ابوالحسین سعید بن عبد الله بن حسین بن هبة الله راوندی کاشانی (متوفای 573 هجری قمری) معروف به قطب راوندی محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری است. وی از شاگردان شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان و صاحب تألیفات بسیاری بوده که معروف ترین اثر وی کتاب الخرائج و الجرائح است. مدفن وی در حرم حضرت معصومه (س) در قم می باشد.  
+
'''«قطب‌الدین سعید بن هبةالله راوندی»''' معروف به «قطب راوندی» (م، ۵۷۳ ق)، [[محدث]]، مفسر، متکلم، [[فقیه]]، اصولی، فیلسوف و مورخ بزرگ [[شیعه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[شیخ طبرسی]] است.
 +
راوندی در بیشتر رشته‌های [[علوم اسلامی]] متبحّر بود و کتاب‌های ارزشمندی از جمله: «[[الخرائج و الجرائح]]»، «[[فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام (کتاب)|فقه القرآن]]» و «[[قصص الانبیاء راوندی (کتاب)|قصص الأنبیاء]]» تألیف نمود.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = قطب الدین راوندی
 +
|تصویر= [[پرونده:Ghotboldin-ravandi.jpg]]
 +
|زادروز = 
 +
|زادگاه =  کاشان، راوند
 +
|وفات =  ۵۷۳ قمری
 +
|مدفن =  [[قم]]
 +
|اساتید =  [[شیخ طبرسی]]، محمد بن علی حلبی، محمد بن علی تمیمی نیشابوری،...
 +
|شاگردان = [[ابن شهر آشوب]]، احمد بن علی طبرسی، حسین بن سعید بن هبة الله، محمد بن حسن بغدادی،...
 +
|آثار = [[الخرائج و الجرائح]]، [[فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام (کتاب)|فقه القرآن]]، [[منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (راوندی) (کتاب)|منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة]]، [[قصص الانبیاء راوندی (کتاب)|قصص الانبیاء]]، [[الدعوات (کتاب)|الدعوات]]، تفسیر القرآن، تهافت الفلاسفه،...
 +
}}
  
−
==زادگاه و نیاكان==
+
==زادگاه و نیاکان==
 +
زادگاه قطب الدین ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی «راوند» روستایی در نزدیکی کاشان بود، که زادگاه عالمان بسیاری شناخته می‌شد.<ref> الثقات العیون فی سادس القرون، آقا بزرگ تهرانی، ص ۱۰۳.</ref>
  
−
«راوند» كه در آن زمان روستایی در نزدیكی كاشان بود زادگاه عالمان بسیاری شناخته می‌شد. به گونه‌ای كه [[آقا بزرگ تهرانی]] بیش از ده نفر از بزرگان راوند را منحصر قرن ششم یاد می‌كند.<ref> الثقات العیون فی سادس القرون، [[آقا بزرگ تهرانی]]، ص 103.</ref>
+
گرچه اطلاعات کافی از قطب رواندی و همه نیاکان او بدست نیامده، اما همین اندازه معلوم است که پدر و جدّ قطب ‌الدین، از عالمان و برجستگان آن دیار بوده‌اند.<ref> همان، ص ۱۲۴، امل الآمل، ج ۲، ص ۱۲۵؛ اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج ۷، ص ۲۶۰.</ref>  
  
−
«سعید» گلی از بوستان مكتب محمدی بود كه از آن دیار برخاست و قلب ‌الدین لقب یافت او فرزند «هبه الله بن حسین بن هبه الله بن حسن راوندی» بود. گرچه اطلاعات كافی از همه نیاكان او بدست نیامده، همین اندازه معلوم است كه پدر و جد قطب ‌الدین، از عالمان و برجستگان آن دیار بوده‌اند.<ref> همان، ص 124، [[امل الآمل]]، و عامل، ج 2، ص 125؛ [[اعیان الشیعه]]، سید محسن امین عاملی، ج 7، ص 260.</ref> با تأسف تاریخچه و شرح حالی از تولد و دوران كودكی او نیز بدست نیامده است.
+
==تحصیلات و استادان==
  
−
==تحصیلات==
+
رواندی علاوه بر پدرش، از محضر بزرگان دیگری استفاده کرده است. بنابر آن چه در [[ریاض العلماء]] آمده است، قطب الدین روایاتی از بزرگان [[حدیث]] در شهرهای [[اصفهان]]، [[خراسان]] و همدان شنیده و نقل کرده است.<ref> ریاض العلماء، میرزا عبدالله افندی، ج ۲، ص ۴۳۵.</ref> و از این مطلب می‌توان به مسافرت های علمی او به شهرهای مختلف پی برد. چنان که قرار داشتن [[قبر]] شریف او در شهر [[قم]]، دلیلی بر استفاده او از محضر استادان آن دیار است.  
−
 
 
−
فرزانه برومند راوند، علاوه بر پدر، از محضر بزرگان دیگری استفاده كرده است. قطب الدین خوشه‌چین خرمن عالمانی است كه ثمره اندیشه‌شان قرن های متمادی مشام انسان ها را معطر ساخته است. افكار بزرگ شخصیت هایی چون [[شیخ صدوق]]، [[سید مرتضی]]، [[سید رضی]] و [[شیخ طوسی]]، در اندیشه و تفكر او جای پیدا كرده و با نقل [[حدیث]] از شاگردان آنان، جوهره علمی و عملی او نضج یافته است.
 
−
 
 
−
بنابر آن چه در [[ریاض العلماء]] آمده است، قطب الدین روایاتی از بزرگان حدیث در شهرهای اصفهان، خراسان و همدان شنیده و نقل كرده است.<ref> [[ریاض العلماء]]، میرزا عبدالله افندی، ج 2، ص 435.</ref> و از این روزنه می‌توان به مسافرت های علمی او به شهرهای مختلف پی برد. چنان كه قرار داشتن [[قبر]] شریف او در شهر قم، دلیلی بر استفاده او از محضر استادان آن دیار است.  
 
  
 
برخی از استادان او عبارت اند از:
 
برخی از استادان او عبارت اند از:
  
−
# ابوجعفر محمد بن علی بن محسن حلبی. او موفق به درك محضر شیخ طوسی شده و قطب الدین راوندی از وی روایت نقل كرده است.
+
#[[شیخ طبرسی]]. قطب راوندی شاگر ممتاز شیخ طبرسی بوده است و این امتیاز و شایستگی شاگرد، به حدی رسیده که قطب را با او و او را با قطب می‌شناسند.
−
# ابوالحسن محمد بن علی بن عبدالصمد تمیمی نیشابوری. او از شاگردان فرزند شیخ طوسی بوده است.
+
#ابوجعفر محمد بن علی بن محسن حلبی. او موفق به درک محضر [[شیخ طوسی]] شده و قطب الدین راوندی از وی روایت نقل کرده است.
−
# سید ابوالبركات محمد بن اسماعیل مشهدی. وی از شاگردان شیخ طوسی بوده است و علاوه بر قطب الدین منتجب الدین (صاحب كتاب الفهرست) و [[امام ضیاء الدین]] از جمله شاگردانش بوده‌اند.
+
#ابوالحسن محمد بن علی بن عبدالصمد تمیمی نیشابوری. او از شاگردان فرزند شیخ طوسی بوده است.
−
# صفی الدین مرتضی بن داعی بن قاسم. او از شاگردان شیخ طوسی و مؤلف كتاب تبصره العوام است.
+
#سید ابوالبرکات محمد بن اسماعیل مشهدی. وی از شاگردان شیخ طوسی بوده است و علاوه بر قطب الدین، [[شیخ منتجب الدین رازی]] (صاحب کتاب [[فهرست شیخ منتجب الدین (کتاب)|الفهرست]]) از جمله شاگردانش بوده‌ است.
−
# شیخ الساده مجتبی بن داعی بن قاسم. ایشان نیز همچون برادرش از محدثان بزرگ بوده و قطب الدین از این دو برادر روایت نقل كرده است.
+
#صفی الدین مرتضی بن داعی بن قاسم. او از شاگردان شیخ طوسی و مؤلف کتاب تبصرة العوام است.
−
# ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد شیبانی.
+
#شیخ الساده مجتبی بن داعی بن قاسم. ایشان نیز همچون برادرش از محدثان بزرگ بوده و قطب الدین از این دو برادر روایت نقل کرده است.
−
# ابوجعفر محمد بن مرزبان. از شاگردان [[شیخ مفید]] است كه قطب‌الدین در كتاب [[قصص الانبیاء]] از او روایت نقل كرده است.
+
#ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد شیبانی.
−
# هبه الله بن دعویدار. از شاگردان شیخ صدوق بشمار آمده است.
+
#ابوجعفر محمد بن مرزبان. از شاگردان [[شیخ مفید]] است که قطب‌الدین در کتاب «[[قصص الانبیاء]]» خود از او روایت نقل کرده است.
−
# ابوجعفر بن كمیح.
+
#هبة الله بن دعویدار. از شاگردان [[شیخ صدوق]] بشمار آمده است.
−
# ابونصر الغاری.
 
−
# ابوصمصام احمد بن سعید طوسی.
 
−
# ابوالحسین احمد بن محمد بن علی مرشكی.
 
−
# ابوسعید حسن بن علی لارآبادی.
 
−
# ابوالقاسم حسن بن محمد حدیقی.
 
−
# ابو صمصام ذوالفقار بن محمد بن معبد حسینی.
 
−
 
 
−
علاوه بر آن ها، نام هفت نفر از بزرگان و اندیشه‌وران آن عصر در شمار استادان قطب الدین قرار دارد.<ref> الثقات العیون فی سادس القرون، ص 15، 62، 66، 82، 99، 135، 158، 178، 196، 240، 242، 250، 274، 276، 288، 297، 299، 302، 332، 333؛ ریاض العلماء، ج 5، ص 62؛ الغدیر، [[علامه امینی]]، ج 5، ص 381.</ref>
 
−
 
 
−
==شخصیت علمی‌ قطب راوندی==
 
−
 
 
−
ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی، معروف به «امین الدین» از بزرگترین دانشمندان و مفسران شیعی در قرن ششم هجری است. [[شیخ طبرسی]] با خلق [[تفسیر]] بی‌نظیر از [[قرآن]] كریم به نام «[[مجمع البیان]]» جاودانگی نام و یاد خویش را موجب گشت.
 
−
 
 
−
گرچه او بیش از دهها اثر مفید همچون «[[اعلام الوری]]» از خود به جا گذاشت، تفسیر قرآن (مجمع البیان) برای شناساندن شخصیت علمی‌اش از همه ممتازتر است.<ref> شرح زندگانی این مفسر بزرگ را در كتاب [[شیخ طبرسی]] (از مجموعه دیدار با ابرار) نوشته محمدباقر پورامینی مطالعه كنید.</ref> قطب راوندی شاگر ممتاز شیخ طبرسی بوده است و این امتیاز و شایستگی شاگرد، به حدی رسیده كه قطب را با او و او را با قطب می‌شناسند.
 
−
 
 
−
قطب راوندی خود به قرآن عشق می‌ورزید و در راه نشر معارف آن پرتلاش بود اما تأثیر نفس قدسی استادش طبرسی بزرگ، در اندیشه و آثار گران سنگ او نقش بسزایی داشت و از این رو، آثار و تألیفات قطب راوندی، رنگ خدایی و بوی [[وحی]] به خود گرفت.<ref> الغدیر، ج 5، ص 380، [[روضات الجنات]]، میرزا محمدباقر خوانساری، ج 4، ص 7.</ref>
 
  
 
==شاگردان==
 
==شاگردان==
  
−
راوندی دانشمند بزرگ و وارسته قرن ششم از چهره‌های درخشانی است كه فرزانگان بسیاری از محضر نورانی‌اش به فیض رسیده و دانش اندوخته و خود نیز شمع فروزان محافل علمی گردیده‌اند.
+
#احمد بن علی بن عبدالجبار طبرسی. او علاوه بر [[قضاوت]] به نقل [[حدیث]] نیز می‌پرداخت.
−
 
+
#حسین بن سعید بن هبة الله. وی فرزند دانشور قطب‌الدین بوده و از او به عنوان شهید یاد شده است.
−
از میان انبوه جویندگان علم كه از خرمن فضل راوندی خوشه ‌چینی كرده‌اند نام فرزندان وی درخششی ویژه دارد. او نه تنها در [[مسجد]] و منزل و مكتب بلكه در سفر و حضر، به نورافشانی پرداخته و شاگردان بسیاری را به جامعه اسلامی آن روز ارائه داده است. شاگردان قطب الدین چهره‌های برجسته‌ای هستند كه از وی به نقل روایت پرداخته‌اند.
+
#علی بن عبدالجبار بن محمد. از دانشمندان و فقهای بنام.
−
 
+
#علی بن محمد المدائنی.
−
برخی از آنان عبارت‌اند از:
+
#محمد بن الحسن البغدادی.
−
 
+
#محمد بن سعید بن هبة الله. او فرزند دیگر قطب راوندی است که به ظهیرالدین معروف بود.<ref> الثقات العیون فی سادس القرون، ص ۱۳، ۷۵، ۱۹۲، ۲۰۶، ۲۵۴.</ref>
−
# احمد بن علی بن عبدالجبار طبرسی. او علاوه بر [[قضاوت]] به نقل [[حدیث]] نیز می‌پرداخت.
+
#محمد بن علی مازندرانی معروف به «[[ابن شهر آشوب]]» نویسنده کتاب «[[معالم العلماء]]» که از قطب الدین به عنوان استاد خویش نام برده و چند کتاب وی را ثبت کرده است.<ref> معالم العلماء، ابن شهر آشوب، ص ۵۵.</ref>
−
# حسین بن سعید بن هبه الله. وی فرزند دانشور قطب‌الدین بوده و از او به عنوان [[شهید]] یاد شده است.
 
−
# علی بن عبدالجبار بن محمد. از دانشمندان و فقهای بنام.
 
−
# علی بن محمد المدائنی.
 
−
# محمد بن الحسن البغدادی.
 
−
# محمد بن سعید بن هبه الله. او فرزند دیگر قطب راوندی است كه به ظهیرالدین معروف بود.<ref> الثقات العیون فی سادس القرون، ص 13، 75، 192، 206، 254.</ref>
 
−
 
 
−
محمد بن علی معروف به «[[ابن شهر آشوب]]» از ستارگان درخشان تشیع و برجسته‌ترین شاگردان قطب بود. «ابن شهر آشوب» در كتاب خویش «[[معالم العلماء]]» با یادی از قطب الدین به عنوان استاد خویش نام چند كتاب وی را ثبت كرده است.<ref> [[معالم العلماء]]، [[ابن شهر آشوب]]، ص 55.</ref><ref> شرح حال این دانشمند بزرگ در مجموعه دیدار با ابرار به قلم آقای محمدرحیم بیگ محمدی نگاشته شده است.</ref>
 
−
 
 
−
==دانش و آثار==
 
−
 
 
−
مردان خدا الگوهای روشنی هستند كه به رغم مشكلات و كمبودهای عصر خویش، همه تلاش و همتشان خدمت به [[اسلام]] عزیز و احیای مجد و عظمت آن بوده است. آنان با عشق به [[قرآن]] مجید و [[اهل بیت]] علیهم السلام به نشر و پخش آثار ایشان پرداخته، همواره از سرچشمه زلال ابدیت سیراب می‌شوند.
 
−
 
 
−
قطب الدین راوندی در زمره مردان بزرگی است كه با دانش فراوان خود پس از بهره‌مندی از علوم مختلف و تبحر در آن ها، حلقه زرینی در سلسله حافظان و راویان معارف اسلامی گردید و در بیشتر رشته‌های علوم اسلامی تبحر و تخصص خود را به نمایش گذارد كه می‌توان به آثار زیر اشاره نمود:
 
−
 
 
−
# «ام القرآن».
 
−
# «تفسیر القرآن» در دو جلد.
 
−
# «خلاصه التفاسیر» در ده جلد.
 
−
# «شرح آیات المشكله فی التنزیه».
 
−
# «اللباب فی فضل آیه الكرسی».
 
−
# «الناسخ والمنسوخ من القرآن».<ref> الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج 2، ص 303؛ ج 4، ص 301؛ ج 7، ص 220؛ ج 13، ص 56؛ ج 18، ص 280؛ ج 24، ص 14.</ref>
 
−
# «الخرایج والجرایح». این كتاب كه معروفترین آثار قطب بشمار می‌آید در بیان مسائل كلامی و عقاید بوده و در برگیرنده هفت كتاب پیرامون مسأله [[معجزه]] و شیوه زندگی [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله است.
 
−
# «ام المعجزات». نام كتابی است كه راوندی پس از چندی به عنوان «تتمه الخرایج» به نگارش درآورد.
 
−
# «الاختلافات». این كتاب در برگیرنده اختلاف های كلامی بین [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] (علم الهدی) بوده و 95 مسأله اختلافی در آن بررسی شده است.
 
−
# «تهافت الفلاسفه». این كتاب كه نشان دهنده دانش فلسفی قطب است در موضوع [[حكمت]] و [[فلسفه]] نگارش شده و به تناقض گویی فلاسفه پرداخته است.
 
−
# «جواهر الكلام فی شرح مقدمه الكلام». شرحی بر كتاب «مقدمه الكلام» [[شیخ طوسی]] در [[علم كلام]] است.<ref> ریاض العلماء، ج 2، ص 424 و 425؛ الذریعه، ج 4، ص 502؛ ج 5، ص 277.</ref>
 
−
# «آیات الاحكام». این كتاب آیاتی از [[قرآن كریم]] را كه مربوط به مسائل فقهی و [[احكام]] دینی است مورد بحث و بررسی قرار داده است.
 
−
# «احكام الاحكام».
 
−
# «الانجاز». شرحی است بر كتاب «الایجاز فی الفرائض» شیخ طوسی.
 
−
# «حل المعقود فی الجمل والعقود».
 
−
# «الشافیه فی الغسله الثانیه».
 
−
# «الخمس».
 
−
# «من حضره الاداء و علیه القضاء».
 
−
# «رساله الفقهاء».
 
−
# «مشكلات النهایه».
 
−
# «المنتهی فی شرح النهایه». این كتاب به شرح نهایه [[شیخ طوسی]] پرداخته و در ده جلد به چاپ رسیده است.
 
−
# «[[الرائع فی الشرایع]]».
 
−
# «[[النیات فی جمیع العبادات]]».
 
−
# «[[نهیه النهایه]]».
 
−
# «فقه القرآن». این كتاب گرانسنگ با تلاش و كوششی ستودنی به دست توانمند قطب راوندی نوشته شده است. او در كتاب فوق تمام آیات قرآنی را كه به احكام فقهی مربوط بوده است به ترتیب ابواب فقه دسته‌بندی كرده و در دو جلد به یادگار نهاده است.
 
−
# «[[تحفه العلیل]]». در موضوع [[دعا]] و آداب آن و [[احادیث]] مربوط به امراض و بلاها.
 
−
# «رساله فی صحه احادیث اصحابنا». موضوع آن بیان صحت احادیثی است كه علمای شیعه نقل كرده‌اند.
 
−
# «شرح الكلمات المائه». شامل شرح صد كلمه از سخنان حضرت [[امام علی]] علیه السلام.
 
−
# «ضیاء الشهاب». شرحی بر كتاب شهاب الاخبار قاضی سلامه مصری.
 
−
# «لباب الاخبار».
 
−
# «لب اللباب». اخبار و احادیثی در موضوع اخلاق.
 
−
# «مزار». كتابی بزرگ در موضوع زیارتنامه‌ها.
 
−
# «المجالس فی الحدیث».
 
−
# «دعوات» معروف به سلوه الحزین. موضوع این كتاب ارزشمند مربوط به آداب دعاها و تأثیر آن ها است كه در چهار باب تدوین گشته است.
 
−
# «جنی الجنتین». در تاریخ اولاد [[امام هادی]] علیه السلام و [[امام حسن عسکری]] علیه السلام.
 
−
# «قصص الانبیاء». در این كتاب تاریخ و شرح زندگی [[پیامبران]] از زبان روایات بیان شده است.<ref> معالم العلماء، ص 55.</ref>
 
−
# «المستقصی». نام كتابی از راوندی در علم [[اصول فقه]] است. این كتاب شرحی بر «[[الذریعه]]» سید مرتضی در علم اصول می‌باشد.<ref> الذریعه، ج 21، ص 13.</ref>
 
−
# «التغریب فی التعریب».
 
−
# «الاغراب فی الاعراب».
 
−
# «شرح العوامل المأئه». شامل صد عامل در [[علم نحو]].
 
−
# «غریب النهایه». در شرح لغت های مشكل فقهی كتاب نهایه [[شیخ طوسی]].
 
−
# «نفثه المصدور». این كتاب دیوان اشعار قطب راوندی است.<ref> الذریعه، ج 4، ص 228، ج 13، ص 372، ج 16، ص 50.</ref>
 
−
 
 
−
 
 
−
== قطب راوندی از نگاه بزرگان و عالمان ==
 
  
−
علامه امینی درباره وی می نویسد: راوندى یکى از پیشوایان علماى شیعه، برگزیده این طایفه و یکی از اساتید فقه و حدیث و از نوابغ و رجال علم و ادب است. هیچ گونه عیبى در اثار فراوانش و هیچ غباری در فضایل و تلاش ها و خدمات دینى و اعمال نیکو و کتب ارزنده اش وجود ندارد.<ref> الغدیر، ج 5، ص 379. </ref>
+
==آثار و تألیفات==
  
−
صاحب روضات الجنات مفصلا به تجلیل وی پرداخته است. در ابتدای معرفی قطب راوندی می گوید: فقیه، فردی شاخص و موثق که دارای تصنیفات متعدد است. <ref> روضات الجنات، ج 4، ص 6 و 7. </ref>
+
قطب الدین راوندی آثار بسیاری دارد و در بیشتر رشته‌های [[علوم اسلامی]] تالیف نموده است. از جمله آنها می توان به آثار زیر اشاره نمود:
  
−
میرزا عبدالله افندی اصفهانی درباره وی این گونه گفته است: شیخ، امام فقیه، قطب الدین راوندی، شخصى فاضل، عالم، متبحر، فقیه، محدث، متکلم، آشناى به اخبار و احادیث و شاعر بوده است.<ref> ریاض العلماء، ج 2، ص 419. </ref>
+
#«[[الخرایج والجرایح]]». این کتاب که معروفترین آثار قطب بشمار می‌آید، در بیان مسائل [[علم کلام|کلامی]] و [[عقاید]] بوده و در برگیرنده هفت کتاب پیرامون مسأله [[معجزه]] و شیوه زندگی [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله است.
 +
#«[[فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام (کتاب)|فقه القرآن]]». این کتاب گرانسنگ با تلاش و کوششی ستودنی به دست توانمند قطب راوندی نوشته شده است. او در کتاب فوق تمام آیات [[قرآن]] را که به [[احکام]] فقهی مربوط بوده است به ترتیب [[ابواب فقه]] دسته‌بندی کرده و در دو جلد به یادگار نهاده است.
 +
#«[[قصص الانبیاء راوندی (کتاب)|قصص الانبیاء]]». در این کتاب تاریخ و شرح زندگی [[پیامبران]] از زبان روایات بیان شده است.<ref> معالم العلماء، ص ۵۵.</ref>
 +
#«[[منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (راوندی) (کتاب)|منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة]]»، کتابی است  در شرح [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج‌البلاغه]] اثر [[سید رضى]].
 +
#«امّ القرآن».
 +
#«تفسیر القرآن» در دو جلد.
 +
#«خلاصة التفاسیر» در ده جلد.
 +
#«[[الدعوات (کتاب)|الدعوات]]» معروف به سلوة الحزین. موضوع این کتاب ارزشمند مربوط به آداب دعاها و تأثیر آنها است.
 +
#«شرح آیات المشکله فی التنزیه».
 +
#«اللباب فی فضل [[آیة الکرسی]]».
 +
#«الناسخ والمنسوخ من القرآن».<ref> الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲، ص ۳۰۳.</ref>
 +
#«امّ المعجزات». نام کتابی است که راوندی پس از چندی به عنوان «تتمة الخرایج» به نگارش درآورد.
 +
#«الاختلافات». این کتاب در برگیرنده اختلاف های کلامی بین [[شیخ مفید]] و [[سید مرتضی]] (علم الهدی) بوده و ۹۵ مسأله اختلافی در آن بررسی شده است.
 +
#«تهافت الفلاسفه». این کتاب که نشان دهنده دانش قطب در موضوع [[حکمت]] و [[فلسفه]] است، به تناقض گویی فلاسفه پرداخته است.
 +
#«جواهر الکلام فی شرح مقدمة الکلام». شرحی بر کتاب «مقدمه الکلام» [[شیخ طوسی]] در [[علم کلام]] است.<ref> ریاض العلماء، ج ۲، ص ۴۲۴ و ۴۲۵؛ الذریعه، ج ۴، ص ۵۰۲؛ ج ۵، ص ۲۷۷.</ref>
 +
#«آیات الاحکام». این کتاب آیاتی از [[قرآن کریم]] را که مربوط به مسائل فقهی و [[احکام]] دینی است مورد بحث و بررسی قرار داده است.
 +
#«احکام الاحکام».
 +
#«الانجاز». شرحی است بر کتاب «الایجاز فی الفرائض» شیخ طوسی.
 +
#«حل المعقود فی الجمل والعقود».
 +
#«الشافیه فی الغسلة الثانیه».
 +
#«الخمس».
 +
#«من حضره الاداء و علیه القضاء».
 +
#«رسالة الفقهاء».
 +
#«المنتهی فی شرح النهایه». این کتاب به شرح «[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی (کتاب)|النهایه]]» شیخ طوسی پرداخته و در ده جلد به چاپ رسیده است.
 +
#«شرح مشکلات النهایه». در شرح لغت های مشکل فقهی کتاب النهایه شیخ طوسی.
 +
#«المغنی فی شرح النهایة الطوسیة».
 +
#«نهایة النهایه».
 +
#«الرائع فی الشرایع».
 +
#«النیات فی جمیع العبادات».
 +
#«تحفة العلیل». در موضوع [[دعا]] و آداب آن و [[احادیث]] مربوط به امراض و بلاها.
 +
#«رساله فی صحة احادیث اصحابنا». موضوع آن بیان صحت احادیثی است که علمای شیعه نقل کرده‌اند.
 +
#«شرح الکلمات المائه». شامل شرح صد کلمه از سخنان حضرت [[امام علی]] علیه السلام.
 +
#«ضیاء الشهاب». شرحی بر کتاب شهاب الاخبار قاضی سلامه مصری.
 +
#«لباب الاخبار».
 +
#«لب اللباب». اخبار و احادیثی در موضوع [[اخلاق]].
 +
#«مزار». کتابی بزرگ در موضوع زیارتنامه‌ها.
 +
#«المجالس فی الحدیث».
 +
#«جنی الجنتین». در تاریخ اولاد [[امام هادی]] علیه السلام و [[امام حسن عسکری]] علیه السلام.
 +
#«المستقصی». نام کتابی از راوندی در علم [[اصول فقه]] است. این کتاب شرحی بر «[[الذریعه الی اصول الشریعه (کتاب)|الذریعه]]» [[سید مرتضی]] در علم اصول می‌باشد.<ref> الذریعه، ج ۲۱، ص ۱۳.</ref>
 +
#«التغریب فی التعریب».
 +
#«الاغراب فی الاعراب».
 +
#«شرح العوامل المأئه». شامل صد عامل در [[علم نحو]].
 +
#«نفثه المصدور». این کتاب دیوان اشعار قطب راوندی است.<ref> الذریعه، ج ۴، ص ۲۲۸، ج ۱۳، ص ۳۷۲، ج ۱۶، ص ۵۰.</ref>
  
−
شیخ عباس قمی درباره وی می نویسد: وی عالم، متبحر،‌ فقیه، محدث، مفسر، محقق ... و از بزرگ ترین محدثان شیعه است.<ref> الکنی و الالقاب، ج 3، ص 72. </ref>
+
==قطب راوندی در نگاه عالمان==
  
−
ابن حجر عسقلانی از بزرگان اهل سنت درباره وی می گوید: او بر مذهب شیعه و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.<ref> لسان المیزان، ج 3، ص 48. </ref>  
+
* [[علامه امینی]] درباره وی می نویسد: راوندى یکى از پیشوایان علماى [[شیعه]]، برگزیده این طایفه و یکی از اساتید [[فقه]] و [[حدیث]] و از نوابغ و رجال علم و ادب است. هیچ گونه عیبى در آثار فراوانش و هیچ غباری در فضایل و تلاش ها و خدمات دینى و اعمال نیکو و کتب ارزنده اش وجود ندارد.<ref> الغدیر، ج ۵، ص ۳۷۹. </ref>
 +
* صاحب [[روضات الجنات (کتاب)|روضات الجنات]] مفصلا به تجلیل وی پرداخته است. در ابتدای معرفی قطب راوندی می گوید: فقیه، فردی شاخص و موثق که دارای تصنیفات متعدد است. <ref> روضات الجنات، ج ۴، ص ۶ و ۷. </ref>
 +
* [[میرزا عبدالله افندی|میرزا عبدالله افندی اصفهانی]] درباره وی این گونه گفته است: شیخ، امام فقیه، قطب الدین راوندی، شخصى فاضل، عالم، متبحر، فقیه، محدث، متکلم، آشناى به اخبار و احادیث و شاعر بوده است.<ref> ریاض العلماء، ج ۲، ص ۴۱۹. </ref>
 +
* [[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]] درباره وی می نویسد: وی عالم، متبحر،‌ فقیه، محدث، مفسر، محقق ... و از بزرگ ترین محدثان شیعه است.<ref> الکنی و الالقاب، ج ۳، ص ۷۲. </ref>
 +
* [[ابن حجرعسقلانی|ابن حجر عسقلانی]] از بزرگان [[اهل سنت]] درباره وی می گوید: او بر مذهب شیعه و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.<ref> لسان المیزان، ج ۳، ص ۴۸. </ref>
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
−
چهاردم [[شوال]] 573 ق. آسمان شهر [[قم]] رنگی دیگر به خود گرفته بود و عالمان و اندیشمندان و دوستداران [[اهل بیت]] ‌علیهم السلام در خانه قطب راوندی، بر بالین یكی از بزرگمردان گرد آمده بودند. نزدیكی های اذان ظهر بود كه نسیم عطرآگین [[بهشت]] مشام راوندی را نوازش داد و شبنم اشك از دیدگان زنان و كودكان سرازیر گشت و جهان [[اسلام]] در عزای یكی از فرهیختگان مكتب اهل بیت علیهم السلام به سوگ نشست.
+
قطب الدین رواندی در چهاردم [[شوال]] ۵۷۳ قمری وفات نمود و در جوار مرقد مطهر [[حضرت معصومه]] علیهاالسلام به خاک سپرده شد. حضرت [[آیه الله مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]] به پاس خدمات او، سنگ قبری بلند و به یاد ماندنی را بر فرازش به یادگار نهاد.  
−
 
 
−
پس از مراسم تشییع پیكر پاك آن فرزانه در جوار مرقد مطهر [[حضرت معصومه]] علیهماالسلام به خاك سپرده شد و [[روح]] «سعید» محدثان با زمزمه «عاش سعیدا و مات سعیدا» به [[ملكوت]] اعلی پر كشید.
 
−
 
 
−
از آن پس جسم مطهرش با كتاب ها و نوشته‌هایش جاودانه شد و روزی كه پس از هشت قرن تعمیرگران صحن مطهر حضرت معصومه علیهماالسلام با پیكر سالم و سیمای نورانیش روبرو شدند چیزی جز این منزلت را برای او تصور نكردند كه باید جسم مطهرش چون روح شاهد و ناظرش بر حوزه فقاهت اهل بیت علیهم السلام تا قیام [[قیامت]] سالم بماند.
 
−
 
 
−
حضرت [[آیه الله مرعشی نجفی]] رحمه الله به پاس خدمات او، سنگ قبری بلند و به یاد ماندنی را بر فرازش به یادگار نهاد تا زائران حرم فاطمه معصومه علیهماالسلام در ابتدای ورود و خروج از صحن مباركش چشمانشان به قبر این فرزانه بزرگ روشن شود.
 
−
 
 
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<references/>
+
<references />
−
 
 
 
==منابع==
 
==منابع==
−
*تلخيص از مجموعه گلشن ابرار، جلد 1، زندگی نامه "سعيد بن هبه الله راوندى" از عبدالوحيد وفايي
+
*[[گلشن ابرار (کتاب)|گلشن ابرار]]، جلد ۱، زندگی‌نامه "سعید بن هبةالله راوندى" از عبدالوحید وفایی.
−
 
+
*[http://wikishia.net/view/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%87%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C "قطب‌الدین راوندی"، ویکی شیعه].
−
*[http://wikishia.net/view/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D9%87%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C ویکی شیعه]، بازیابی: 20 بهمن 1392.
+
[[رده:علمای قرن ششم]][[رده:علماء شیعه]]
−
 
+
[[رده:محدثان]][[رده:فقیهان]][[رده:متکلمان]]
−
'''پیوندها'''
+
[[رده:تاریخ نویسان]][[رده:مفسرین قرآن]]
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64318&scope=GGExsrZOLQxdRuz8vqkdhgukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%82%D8%B7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه (عربی)]'''
 
−
 
 
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64227&scope=GGExsrZOLQxA-5uMUrpFj1c_wH8-sUC4&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%82%D8%B7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86%20%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
 
−
 
 
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38279&scope=95YYli2geUGz1S8AwbpvXIjyLpBenykM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%AA&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الدعوات]'''
 
−
 
 
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64821&scope=GGExsrZOLQy0cnd5EmahRk3myXWt71d8&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%82%D8%B7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86%20%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب ألقاب الرسول وعترته]'''
 
−
 
 
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38527&scope=GGExsrZOLQxfbTm_3xqe8lc_wH8-sUC4&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%82%D8%B7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الخرائج والجرائح]'''
 
−
 
 
−
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=42574&scope=GGExsrZOLQxcIEM1s4AWh7M0nmC28TyV&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%82%D8%B7%D8%A8%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب قصص الانبياء]'''
 
−
 
 
−
[[رده:علمای قرن ششم]]
 
−
[[رده:راویان حدیث]]
 
−
[[رده:راویان حدیث]]
 
−
[[رده:تاریخ نویسان]]
 
 
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]
 
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۲۵

«قطب‌الدین سعید بن هبةالله راوندی» معروف به «قطب راوندی» (م، ۵۷۳ ق)، محدث، مفسر، متکلم، فقیه، اصولی، فیلسوف و مورخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی است. راوندی در بیشتر رشته‌های علوم اسلامی متبحّر بود و کتاب‌های ارزشمندی از جمله: «الخرائج و الجرائح»، «فقه القرآن» و «قصص الأنبیاء» تألیف نمود.

Ghotboldin-ravandi.jpg
نام کامل قطب الدین راوندی
زادگاه کاشان، راوند
وفات ۵۷۳ قمری
مدفن قم

Line.png

اساتید

شیخ طبرسی، محمد بن علی حلبی، محمد بن علی تمیمی نیشابوری،...

شاگردان

ابن شهر آشوب، احمد بن علی طبرسی، حسین بن سعید بن هبة الله، محمد بن حسن بغدادی،...

آثار

الخرائج و الجرائح، فقه القرآن، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، قصص الانبیاء، الدعوات، تفسیر القرآن، تهافت الفلاسفه،...


زادگاه و نیاکان

زادگاه قطب الدین ابوالحسین سعید بن عبدالله بن حسین بن هبةالله راوندی کاشانی «راوند» روستایی در نزدیکی کاشان بود، که زادگاه عالمان بسیاری شناخته می‌شد.[۱]

گرچه اطلاعات کافی از قطب رواندی و همه نیاکان او بدست نیامده، اما همین اندازه معلوم است که پدر و جدّ قطب ‌الدین، از عالمان و برجستگان آن دیار بوده‌اند.[۲]

تحصیلات و استادان

رواندی علاوه بر پدرش، از محضر بزرگان دیگری استفاده کرده است. بنابر آن چه در ریاض العلماء آمده است، قطب الدین روایاتی از بزرگان حدیث در شهرهای اصفهان، خراسان و همدان شنیده و نقل کرده است.[۳] و از این مطلب می‌توان به مسافرت های علمی او به شهرهای مختلف پی برد. چنان که قرار داشتن قبر شریف او در شهر قم، دلیلی بر استفاده او از محضر استادان آن دیار است.

برخی از استادان او عبارت اند از:

  1. شیخ طبرسی. قطب راوندی شاگر ممتاز شیخ طبرسی بوده است و این امتیاز و شایستگی شاگرد، به حدی رسیده که قطب را با او و او را با قطب می‌شناسند.
  2. ابوجعفر محمد بن علی بن محسن حلبی. او موفق به درک محضر شیخ طوسی شده و قطب الدین راوندی از وی روایت نقل کرده است.
  3. ابوالحسن محمد بن علی بن عبدالصمد تمیمی نیشابوری. او از شاگردان فرزند شیخ طوسی بوده است.
  4. سید ابوالبرکات محمد بن اسماعیل مشهدی. وی از شاگردان شیخ طوسی بوده است و علاوه بر قطب الدین، شیخ منتجب الدین رازی (صاحب کتاب الفهرست) از جمله شاگردانش بوده‌ است.
  5. صفی الدین مرتضی بن داعی بن قاسم. او از شاگردان شیخ طوسی و مؤلف کتاب تبصرة العوام است.
  6. شیخ الساده مجتبی بن داعی بن قاسم. ایشان نیز همچون برادرش از محدثان بزرگ بوده و قطب الدین از این دو برادر روایت نقل کرده است.
  7. ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد شیبانی.
  8. ابوجعفر محمد بن مرزبان. از شاگردان شیخ مفید است که قطب‌الدین در کتاب «قصص الانبیاء» خود از او روایت نقل کرده است.
  9. هبة الله بن دعویدار. از شاگردان شیخ صدوق بشمار آمده است.

شاگردان

  1. احمد بن علی بن عبدالجبار طبرسی. او علاوه بر قضاوت به نقل حدیث نیز می‌پرداخت.
  2. حسین بن سعید بن هبة الله. وی فرزند دانشور قطب‌الدین بوده و از او به عنوان شهید یاد شده است.
  3. علی بن عبدالجبار بن محمد. از دانشمندان و فقهای بنام.
  4. علی بن محمد المدائنی.
  5. محمد بن الحسن البغدادی.
  6. محمد بن سعید بن هبة الله. او فرزند دیگر قطب راوندی است که به ظهیرالدین معروف بود.[۴]
  7. محمد بن علی مازندرانی معروف به «ابن شهر آشوب» نویسنده کتاب «معالم العلماء» که از قطب الدین به عنوان استاد خویش نام برده و چند کتاب وی را ثبت کرده است.[۵]

آثار و تألیفات

قطب الدین راوندی آثار بسیاری دارد و در بیشتر رشته‌های علوم اسلامی تالیف نموده است. از جمله آنها می توان به آثار زیر اشاره نمود:

  1. «الخرایج والجرایح». این کتاب که معروفترین آثار قطب بشمار می‌آید، در بیان مسائل کلامی و عقاید بوده و در برگیرنده هفت کتاب پیرامون مسأله معجزه و شیوه زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله است.
  2. «فقه القرآن». این کتاب گرانسنگ با تلاش و کوششی ستودنی به دست توانمند قطب راوندی نوشته شده است. او در کتاب فوق تمام آیات قرآن را که به احکام فقهی مربوط بوده است به ترتیب ابواب فقه دسته‌بندی کرده و در دو جلد به یادگار نهاده است.
  3. «قصص الانبیاء». در این کتاب تاریخ و شرح زندگی پیامبران از زبان روایات بیان شده است.[۶]
  4. «منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة»، کتابی است در شرح نهج‌البلاغه اثر سید رضى.
  5. «امّ القرآن».
  6. «تفسیر القرآن» در دو جلد.
  7. «خلاصة التفاسیر» در ده جلد.
  8. «الدعوات» معروف به سلوة الحزین. موضوع این کتاب ارزشمند مربوط به آداب دعاها و تأثیر آنها است.
  9. «شرح آیات المشکله فی التنزیه».
  10. «اللباب فی فضل آیة الکرسی».
  11. «الناسخ والمنسوخ من القرآن».[۷]
  12. «امّ المعجزات». نام کتابی است که راوندی پس از چندی به عنوان «تتمة الخرایج» به نگارش درآورد.
  13. «الاختلافات». این کتاب در برگیرنده اختلاف های کلامی بین شیخ مفید و سید مرتضی (علم الهدی) بوده و ۹۵ مسأله اختلافی در آن بررسی شده است.
  14. «تهافت الفلاسفه». این کتاب که نشان دهنده دانش قطب در موضوع حکمت و فلسفه است، به تناقض گویی فلاسفه پرداخته است.
  15. «جواهر الکلام فی شرح مقدمة الکلام». شرحی بر کتاب «مقدمه الکلام» شیخ طوسی در علم کلام است.[۸]
  16. «آیات الاحکام». این کتاب آیاتی از قرآن کریم را که مربوط به مسائل فقهی و احکام دینی است مورد بحث و بررسی قرار داده است.
  17. «احکام الاحکام».
  18. «الانجاز». شرحی است بر کتاب «الایجاز فی الفرائض» شیخ طوسی.
  19. «حل المعقود فی الجمل والعقود».
  20. «الشافیه فی الغسلة الثانیه».
  21. «الخمس».
  22. «من حضره الاداء و علیه القضاء».
  23. «رسالة الفقهاء».
  24. «المنتهی فی شرح النهایه». این کتاب به شرح «النهایه» شیخ طوسی پرداخته و در ده جلد به چاپ رسیده است.
  25. «شرح مشکلات النهایه». در شرح لغت های مشکل فقهی کتاب النهایه شیخ طوسی.
  26. «المغنی فی شرح النهایة الطوسیة».
  27. «نهایة النهایه».
  28. «الرائع فی الشرایع».
  29. «النیات فی جمیع العبادات».
  30. «تحفة العلیل». در موضوع دعا و آداب آن و احادیث مربوط به امراض و بلاها.
  31. «رساله فی صحة احادیث اصحابنا». موضوع آن بیان صحت احادیثی است که علمای شیعه نقل کرده‌اند.
  32. «شرح الکلمات المائه». شامل شرح صد کلمه از سخنان حضرت امام علی علیه السلام.
  33. «ضیاء الشهاب». شرحی بر کتاب شهاب الاخبار قاضی سلامه مصری.
  34. «لباب الاخبار».
  35. «لب اللباب». اخبار و احادیثی در موضوع اخلاق.
  36. «مزار». کتابی بزرگ در موضوع زیارتنامه‌ها.
  37. «المجالس فی الحدیث».
  38. «جنی الجنتین». در تاریخ اولاد امام هادی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام.
  39. «المستقصی». نام کتابی از راوندی در علم اصول فقه است. این کتاب شرحی بر «الذریعه» سید مرتضی در علم اصول می‌باشد.[۹]
  40. «التغریب فی التعریب».
  41. «الاغراب فی الاعراب».
  42. «شرح العوامل المأئه». شامل صد عامل در علم نحو.
  43. «نفثه المصدور». این کتاب دیوان اشعار قطب راوندی است.[۱۰]

قطب راوندی در نگاه عالمان

  • علامه امینی درباره وی می نویسد: راوندى یکى از پیشوایان علماى شیعه، برگزیده این طایفه و یکی از اساتید فقه و حدیث و از نوابغ و رجال علم و ادب است. هیچ گونه عیبى در آثار فراوانش و هیچ غباری در فضایل و تلاش ها و خدمات دینى و اعمال نیکو و کتب ارزنده اش وجود ندارد.[۱۱]
  • صاحب روضات الجنات مفصلا به تجلیل وی پرداخته است. در ابتدای معرفی قطب راوندی می گوید: فقیه، فردی شاخص و موثق که دارای تصنیفات متعدد است. [۱۲]
  • میرزا عبدالله افندی اصفهانی درباره وی این گونه گفته است: شیخ، امام فقیه، قطب الدین راوندی، شخصى فاضل، عالم، متبحر، فقیه، محدث، متکلم، آشناى به اخبار و احادیث و شاعر بوده است.[۱۳]
  • شیخ عباس قمی درباره وی می نویسد: وی عالم، متبحر،‌ فقیه، محدث، مفسر، محقق ... و از بزرگ ترین محدثان شیعه است.[۱۴]
  • ابن حجر عسقلانی از بزرگان اهل سنت درباره وی می گوید: او بر مذهب شیعه و در جمیع علوم فاضل است و در همه انواع، صاحب تصنیف است.[۱۵]

وفات

قطب الدین رواندی در چهاردم شوال ۵۷۳ قمری وفات نمود و در جوار مرقد مطهر حضرت معصومه علیهاالسلام به خاک سپرده شد. حضرت آیت الله مرعشی نجفی به پاس خدمات او، سنگ قبری بلند و به یاد ماندنی را بر فرازش به یادگار نهاد.

پانویس

  1. ↑ الثقات العیون فی سادس القرون، آقا بزرگ تهرانی، ص ۱۰۳.
  2. ↑ همان، ص ۱۲۴، امل الآمل، ج ۲، ص ۱۲۵؛ اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج ۷، ص ۲۶۰.
  3. ↑ ریاض العلماء، میرزا عبدالله افندی، ج ۲، ص ۴۳۵.
  4. ↑ الثقات العیون فی سادس القرون، ص ۱۳، ۷۵، ۱۹۲، ۲۰۶، ۲۵۴.
  5. ↑ معالم العلماء، ابن شهر آشوب، ص ۵۵.
  6. ↑ معالم العلماء، ص ۵۵.
  7. ↑ الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲، ص ۳۰۳.
  8. ↑ ریاض العلماء، ج ۲، ص ۴۲۴ و ۴۲۵؛ الذریعه، ج ۴، ص ۵۰۲؛ ج ۵، ص ۲۷۷.
  9. ↑ الذریعه، ج ۲۱، ص ۱۳.
  10. ↑ الذریعه، ج ۴، ص ۲۲۸، ج ۱۳، ص ۳۷۲، ج ۱۶، ص ۵۰.
  11. ↑ الغدیر، ج ۵، ص ۳۷۹.
  12. ↑ روضات الجنات، ج ۴، ص ۶ و ۷.
  13. ↑ ریاض العلماء، ج ۲، ص ۴۱۹.
  14. ↑ الکنی و الالقاب، ج ۳، ص ۷۲.
  15. ↑ لسان المیزان، ج ۳، ص ۴۸.

منابع

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=قطب_الدین_راوندی&oldid=158126»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه