قرائت (علم الحدیث): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه جدید-نیازمند ویرایش)
 
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
طریق تحمّل «قرائت»، عبارت است از خواندن حدیث نزد استاد و [[شیخ الحدیث]] كه از آن تعبیر به «[[عرض]]» شده است؛ زیرا [[راوی]] [[حدیث]]، قرائت خود را از حدیثی كه شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌كند.
+
{{خوب}}
[[شهید ثانی]] می‌گوید: فی القرائه علی الشیخ ... و یسمّی عند اكثر القدماء المحدّثین: العرض، لأنّ القاریء یعرضه علی الشیخ سواء كانت القرائه من حفظ الراوی أو من كتاب. [۳۵]
+
'''قرائت''' یکی از راه‌های [[تحمل حدیث]] است و عبارت است از خواندن [[حدیث]] نزد استاد و [[شیخ (علم الحدیث)|شیخ]] حدیث از حفظ یا از روی کتاب و تایید آن توسط استاد.
  
'''مراتب قرائت حدیث'''
+
از قرائت به «عرض» نیز تعبیر شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند.  
قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد كه مهم‌ترین آن‌ها چنین است:
 
۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن كتاب برای استاد حدیث، به شكلی كه آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌كند.
 
۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن كتاب برای استاد حدیث، به شكلی كه استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌كند.
 
۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن كتاب و تأیید آن.
 
۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.
 
در طریق تحمّل قرائت، غالباً از الفاظ ذیل استفاده می‌شود: «قرأت علی فلان» یا «قریء علیه و أنا أسمع فأقرّ الشیخ به». شهید ثانی می‌گوید:
 
«فی عبارات العرض و هی علی مراتب، الرتبه الأولی: و العباره عن هذه الطریق أن یقول الراوی إذا اراد روایه ذلك: قرأت علی فلان او قریء علیه و أنا أسمع فاقرّ الشیخ به، أی لم یكتف بالقرائه علیه و لا بعدم انكاره و لا باشارته بل تلفّظ بما یقتضی الاقرار بكونه مروبه. [۳۶]
 
در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌كند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلكه اطمینان به استماع و تأیید او كافی است.  
 
  
== منبع ==
+
==مراتب قرائت حدیث==
[http://www.wikifeqh.ir/%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%DB%8C#%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%AA ویکی فقه]
 
  
 +
قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:
 +
 +
۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌کند.
 +
 +
۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌کند.
 +
 +
۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن کتاب و تأیید آن.
 +
 +
۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.
 +
 +
در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است.<ref>درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب، ص۲۰۵ و ۲۰۶</ref>
 +
 +
==الفاظ قرائت حدیث==
 +
تعبیرهای واضح در بیان این طریق، «قَرأَتْ عَلی فُلانٍ» و «قُرِئَ عَلی فُلانٍ وَ أَنَا أَسْمَعُ، فَأَقَرَّ بِهِ» هستند؛ اگر چه از تعبیراتی همچون «حَدَّثَنی قَرائَةً» و «أَخْبَرْنی قَرائَةً» هم می توان استفاده کرد.<ref>الرعایة فی علم الدرایة، ص ۲۳۷، نقل از شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری، ج۱، ص۳۶۷</ref>
 +
 +
==اعتبار قرائت حدیث==
 +
برخی این نوع را هم ارزش با سماع دانسته و برخی آن را ضعیف تر شمرده اند؛ چه آن که نقش فعّال استاد در این میان، کمتر است.<ref>شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری، ج۱، ص۳۶۷</ref>
 +
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 +
==منابع==
 +
*درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۱ش.
 +
*شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژهشگران، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.
  
 
{{الگو:اصطلاحات حدیثی}}
 
{{الگو:اصطلاحات حدیثی}}
 
[[رده:طرق تحمل حدیث]]
 
[[رده:طرق تحمل حدیث]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 
[[رده:اصطلاحات حدیثی]]
 +
[[رده:مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۵۹

قرائت یکی از راه‌های تحمل حدیث است و عبارت است از خواندن حدیث نزد استاد و شیخ حدیث از حفظ یا از روی کتاب و تایید آن توسط استاد.

از قرائت به «عرض» نیز تعبیر شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند.

مراتب قرائت حدیث

قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:

۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌کند.

۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌کند.

۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن کتاب و تأیید آن.

۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.

در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است.[۱]

الفاظ قرائت حدیث

تعبیرهای واضح در بیان این طریق، «قَرأَتْ عَلی فُلانٍ» و «قُرِئَ عَلی فُلانٍ وَ أَنَا أَسْمَعُ، فَأَقَرَّ بِهِ» هستند؛ اگر چه از تعبیراتی همچون «حَدَّثَنی قَرائَةً» و «أَخْبَرْنی قَرائَةً» هم می توان استفاده کرد.[۲]

اعتبار قرائت حدیث

برخی این نوع را هم ارزش با سماع دانسته و برخی آن را ضعیف تر شمرده اند؛ چه آن که نقش فعّال استاد در این میان، کمتر است.[۳]

پانویس

  1. درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب، ص۲۰۵ و ۲۰۶
  2. الرعایة فی علم الدرایة، ص ۲۳۷، نقل از شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری، ج۱، ص۳۶۷
  3. شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری، ج۱، ص۳۶۷

منابع

  • درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب، قم، نشر المصطفی، ۱۳۹۱ش.
  • شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژهشگران، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه