قرائت (علم الحدیث): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
{{بخشی از یک کتاب}}
+
'''قرائت''' یکی از راه‌های [[تحمل حدیث|تحمّل]] است و عبارت است از خواندن [[حدیث]] نزد استاد و [[شیخ (علم الحدیث)|شیخ]] حدیث از حفظ یا از روی کتاب و تایید آن توسط استاد.
طریق [[تحمل حدیث|تحمّل]] «قرائت»، عبارت است از خواندن [[حدیث]] نزد استاد و [[شیخ (علم الحدیث)|شیخ]] حدیث که از آن تعبیر به «عرض» نیز شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند. [[شهید ثانی]] می‌گوید: فی القرائه علی الشیخ ... و یسمّی عند اکثر القدماء المحدّثین العرض، لأنّ القاریء یعرضه علی الشیخ سواء کانت القرائه من حفظ الراوی أو من کتاب.
 
  
'''مراتب قرائت حدیث:'''
+
از قرائت به «عرض» نیز تعبیر شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند.
 +
 
 +
==مراتب قرائت حدیث==
  
 
قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:  
 
قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:  
سطر ۱۵: سطر ۱۶:
 
۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.  
 
۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.  
  
در طریق تحمّل قرائت، غالباً از الفاظ ذیل استفاده می‌شود: «قرأت علی فلان» یا «قریء علیه و أنا أسمع فأقرّ الشیخ به». شهید ثانی می‌گوید: «فی عبارات العرض و هی علی مراتب، الرتبه الأولی: و العباره عن هذه الطریق أن یقول الراوی إذا اراد روایه ذلک: قرأت علی فلان او قریء علیه و أنا أسمع فاقرّ الشیخ به، أی لم یکتف بالقرائه علیه و لا بعدم انکاره و لا باشارته بل تلفّظ بما یقتضی الاقرار بکونه مرویه.  
+
در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است.<ref>درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب</ref>
  
در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است.  
+
==الفاظ قرائت حدیث==
 +
تعبیرهای واضح در بیان این طریق، «قَرأَتْ عَلی فُلانٍ» و «قُرِئَ عَلی فُلانٍ وَ أَنَا أَسْمَعُ، فَأَقَرَّ بِهِ» هستند؛ اگر چه از تعبیراتی همچون «حَدَّثَنی قَرائَةً» و «أَخْبَرْنی قَرائَةً» هم می توان استفاده کرد.<ref>الرعایة فی علم الدرایة، ص ۲۳۷، نقل از شناخت نامه حدیث، محمدکاظم رحمان ستایش، ج۱، ص۳۶۷</ref>
  
 +
==اعتبار قرائت حدیث==
 +
برخی این نوع را هم ارزش با سماع دانسته و برخی آن را ضعیف تر شمرده اند؛ چه آن که نقش فعّال استاد در این میان، کمتر است.<ref>شناخت نامه حدیث، محمدکاظم رحمان ستایش، ج۱، ص۳۶۷</ref>
 +
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب.
*درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب
+
*شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژهشگران، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.
  
 
{{الگو:اصطلاحات حدیثی}}
 
{{الگو:اصطلاحات حدیثی}}

نسخهٔ ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۳۹

قرائت یکی از راه‌های تحمّل است و عبارت است از خواندن حدیث نزد استاد و شیخ حدیث از حفظ یا از روی کتاب و تایید آن توسط استاد.

از قرائت به «عرض» نیز تعبیر شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی که شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌کند.

مراتب قرائت حدیث

قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد که مهم‌ترین آن‌ها چنین است:

۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌کند.

۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن کتاب برای استاد حدیث، به شکلی که استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌کند.

۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن کتاب و تأیید آن.

۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی.

در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌کند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلکه اطمینان به استماع و تأیید او کافی است.[۱]

الفاظ قرائت حدیث

تعبیرهای واضح در بیان این طریق، «قَرأَتْ عَلی فُلانٍ» و «قُرِئَ عَلی فُلانٍ وَ أَنَا أَسْمَعُ، فَأَقَرَّ بِهِ» هستند؛ اگر چه از تعبیراتی همچون «حَدَّثَنی قَرائَةً» و «أَخْبَرْنی قَرائَةً» هم می توان استفاده کرد.[۲]

اعتبار قرائت حدیث

برخی این نوع را هم ارزش با سماع دانسته و برخی آن را ضعیف تر شمرده اند؛ چه آن که نقش فعّال استاد در این میان، کمتر است.[۳]

پانویس

  1. درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب
  2. الرعایة فی علم الدرایة، ص ۲۳۷، نقل از شناخت نامه حدیث، محمدکاظم رحمان ستایش، ج۱، ص۳۶۷
  3. شناخت نامه حدیث، محمدکاظم رحمان ستایش، ج۱، ص۳۶۷

منابع

  • درسنامه درایه الحدیث، سید رضا مودب.
  • شناخت نامه حدیث، محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژهشگران، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه