آیه 130 سوره طه

فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا ۖ وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ

[20–130] (مشاهده آیه در سوره)

<<129	آیه 130 سوره طه	131>>
سوره : سوره طه (20) جزء : 16 نزول : مکه

ترجمه های فارسی

پس تو بر آنچه (امت جاهل بر انکار و طعن تو) می‌گویند صبر و تحمل پیش گیر و خدای را پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب آن و ساعاتی از شب تار و اطراف روز روشن ستایش و تسبیح گو، باشد که (به مقام رفیع شفاعت) خشنود شوی.

پس در برابر آنچه [مشرکان] می گویند، شکیبا باش، و پیش از طلوع خورشید و پیش از غروب آن پروردگارت را همراه با سپاس و ستایش تسبیح گوی، و [نیز] در بخشی از ساعات شب و اطراف روز تسبیح گوی تا [به سنت ها و تدبیرهای او] خشنود شوی.

پس بر آنچه مى‌گويند شكيبا باش، و پيش از بر آمدن آفتاب و قبل از فرو شدن آن، با ستايش پروردگارت [او را] تسبيح گوى، و برخى از ساعات شب و حوالى روز را به نيايش پرداز، باشد كه خشنود گردى.

بر آنچه مى‌گويند شكيبا باش و پروردگارت را پيش از طلوع خورشيد و پيش از غروب آن به پاكى بستاى. و در ساعات شب و اول و آخر روز تسبيح گوى. شايد خشنود گردى.

پس در برابر آنچه می‌گویند، صبر کن! و پیش از طلوع آفتاب، و قبل از غروب آن؛ تسبیح و حمد پروردگارت را بجا آور؛ و همچنین (برخی) از ساعات شب و اطراف روز (پروردگارت را) تسبیح گوی؛ باشد که (از الطاف الهی) خشنود شوی!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

So be patient with what they say, and celebrate the praise of your Lord before the rising of the sun and before the sunset, and glorify Him in watches of the night and at the day’s ends, that you may be pleased.

Bear then patiently what they say, and glorify your Lord by the praising of Him before the rising of the sun and before its setting, and during hours of the night do also glorify (Him) and during parts of the day, that you may be well pleased

Therefor (O Muhammad), bear with what they say, and celebrate the praise of thy Lord ere the rising of the sun and ere the going down thereof. And glorify Him some hours of the night and at the two ends of the day, that thou mayst find acceptance.

Therefore be patient with what they say, and celebrate (constantly) the praises of thy Lord, before the rising of the sun, and before its setting; yea, celebrate them for part of the hours of the night, and at the sides of the day: that thou mayest have (spiritual) joy.

معانی کلمات آیه

آناء: ساعتها. مفرد آن انى (بر وزن جسر) است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌ «130»

پس بر آنچه مى‌گويند، شكيبا باش و پيش از طلوع آفتاب و قبل از غروب آن با ستايش پروردگارت (او را) تسبيح كن و (همچنين) برخى از اوقات شب و اطراف روز را تسبيح بگوى، باشد كه خشنود شوى.

نکته ها

خداوند در قرآن كريم، 19 مرتبه پيامبر صلى الله عليه و آله را به صبر، فرمان داده است.

اين آيه همچون آيه‌ى‌ «وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» «1» پيامبر صلى الله عليه و آله را به شكيبايى و حمد وستايش پروردگار دعوت مى‌كند، وگرچه مخاطب اين آيه ظاهراً پيامبر صلى الله عليه و آله است، امّا بديهى است كه آيه جنبه عمومى دارد.

بر طبق بعضى از روايات‌ «2» و نظر برخى از مفسّرين، اين آيه با نمازهاى يوميه و شبانه روزى تطبيق دارد و مراد از «أَطْرافَ النَّهارِ» نوافل روزانه است.

پیام ها

1- توجّه به تدبير خداوند و قانون‌مند بودن كيفر و عذاب و توجّه به سنّت‌هاى الهى، مقدمه‌ى صبر و تسبيح وتحميد است. «فَاصْبِرْ» (با توجّه به آيات قبل)

2- صبر در امور بايد به اندازه‌ى مشكلات باشد. «فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ»

3- حمد و تسبيح الهى وسيله‌اى براى تقويت روحيه در مقابل لجاجت‌ها و تبليغات دشمن است. «فَاصْبِرْ- سَبِّحْ»

4- تنزيه خداوند از راه ستايش و حمد او است. «سَبِّحْ بِحَمْدِ»

5- پيرايش از بدى‌ها بر آرايش به خوبى‌ها مقدم است. تسبيح بر تحميد تقدم‌ دارد. «سَبِّحْ بِحَمْدِ»

---

«1». بقره، 45.

«2». كافى، ج 3، ص 444.

جلد 5 - صفحه 410

6- قرآن براى بيان زمان انجام تكاليف، از ابزار و معيارهاى طبيعى استفاده كرده است. قَبْلَ طُلُوعِ‌ ... وَ قَبْلَ غُرُوبِها

7- تسبيح و حمد الهى قبل از طلوع وغروب آفتاب اثر خاصى دارد. قَبْلَ طُلُوعِ‌ ... وَ قَبْلَ غُرُوبِها

8- اوقات خود را با ياد خدا پر كنيم تا زمينه‌اى براى ساير افكار باقى نماند. «قَبْلَ طُلُوعِ‌- قَبْلَ الْغُرُوبِ‌- آناءِ اللَّيْلِ‌- أَطْرافَ النَّهارِ»

9- شب، تنها براى استراحت و خواب نيست، بايد بخشى از آن را به عبادت اختصاص داد. «وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ»

10- اگر ذكر خدا با ساير شرايط انجام شود، نتيجه بخش خواهد بود. «لَعَلَّكَ» «1»

11- مقام رضا، بالاترين درجه‌ى تكامل است. «لَعَلَّكَ تَرْضى‌»

(تكامل داراى درجاتى است: اوّل: صبر «فَاصْبِرْ»، دوّم: تنزيه خداوند وَ سَبِّحْ‌ ... فَسَبِّحْ‌، سوّم: سپاس و ستايش پروردگار «وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ»، چهارم: رضا به قضاى الهى. «لَعَلَّكَ تَرْضى‌»)

---

«1». كلمه‌ى «لعلّ» به معناى آن است كه رسيدن به اين غنچه، چند درصد است نه صد در صد و اين به خاطر آن است كه ياد خدا به تنهايى كافى نيست، بلكه تلاش، وحدت، اخلاص و ساير شرايط بايد جمع شود تا نتيجه صد در صد باشد.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌ (130)

بعد از آن امر مى‌فرمايد پيغمبر محترم را به صبر بر آزار قوم:

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ‌: پس بردبارى نما بر آنچه مى‌گويند مكذبان و منكران. مراد سخنان جسارت‌آميز است كه مى‌گفتند، مانند مجنون و ساحر و

جلد 8 - صفحه 348

شاعر. يا مراد تكذيب آنها است نبوت آن حضرت را. يا مراد ترك قبول است از آن حضرت، زيرا تمام اينها نسبت به ساحت جلال نبوى، بى‌اندازه موجب تأثر بود. حق تعالى به جهت تسلى خاطر مبارك آن سرور، امر به صبر فرمايد. وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ‌: و تسبيح كن به شكر و سپاس گزارى پروردگار خود. قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ‌: پيش از برآمدن آفتاب. وَ قَبْلَ غُرُوبِها: و پيش از فرو رفتن و پنهان شدن آفتاب. وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ‌: و بعض ساعات شب پس تسبيح نما.

وَ أَطْرافَ النَّهارِ: و كناره‌هاى روز. لَعَلَّكَ تَرْضى‌: تا آنكه راضى شوى (قرائت عاصم «ترضى» يعنى قيام نما به تسبيح پروردگار خود تا آنكه خشنود كرده شوى به آنچه نائل گردى از ثواب يا شفاعت).

جماعتى حمل نموده‌اند «تسبيح» را بر ظاهر خود، و مراد مداومت بر تسبيح و تحميد است در جميع اوقات، لكن جمهور و اكثر مفسرين فرموده‌اند: مراد نماز پنجگانه شبانه‌روزى است، بدين تقرير كه مراد از تسبيح قبل از طلوع آفتاب، نماز صبح است. مراد از تسبيح قبل از غروب آفتاب، نماز ظهر و عصر است؛ زيرا هر دو پيش از غروب است. مراد «آناءِ اللَّيْلِ» نماز مغرب و عشا مى‌باشد. و فرمايش‌ «وَ أَطْرافَ النَّهارِ» تأكيد است بر سجده و نماز كه واقع مى‌شوند در دو طرف روز كه نماز صبح و مغرب است، چنانچه «صلاة الوسطى» مخصوص است براى تأكيد، اين قول ابن عباس و جمعى باشد. و بعضى به تقريب ديگر بيان نموده‌اند و وجه تسميه «نماز» به «تسبيح» به جهت آنست كه فرد اكمل تسبيح و تحميد نماز مى‌باشد، و بعضى در (لَعَلَّكَ تَرْضى‌) گفته‌اند: اين فرمايش مانند آنست كه پادشاه كبير به كسى گويد: تو مشغول خدمت من باش، من تو را به درجه رفيع مى‌رسانم. پس آيه شريفه اشاره است بقوله‌ «وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى‌» «1» و «عَسى‌ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً» «2» و يا مراد آنچه وعده فرموده تو را از نصرت و اعزاز دين در دنيا و شفاعت و مقام محمود و بهشت عالى در آخرت.

«1» سوره ضحى، آيه 5.

«2» سوره اسراء، آيه 79.

جلد 8 - صفحه 349

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ كَذلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَ لَمْ يُؤْمِنْ بِآياتِ رَبِّهِ وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَ أَبْقى‌ (127) أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِأُولِي النُّهى‌ (128) وَ لَوْ لا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ لَكانَ لِزاماً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى (129) فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌ (130) وَ لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى‌ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقى‌ (131)

وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها لا نَسْئَلُكَ رِزْقاً نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوى‌ (132)

ترجمه‌

و همچنين جزا ميدهيم كسى را كه تجاوز نمود و نگرويد بآيتهاى پروردگارش و هر آينه عذاب آخرت سخت‌تر و پاينده‌تر است‌

آيا هدايت نكرد آنها را آنكه چه بسيار هلاك كرديم پيش از آنها از اهل اعصار سابقه‌ئيكه سير ميكنند در مسكنهاى آنان همانا در آن نشانه‌ها است مر صاحبان خرد را

و اگر نبود سخنى كه سبقت گرفت از پروردگارت هر آينه بود لازم و مدّتى نامبرده‌

پس صبر كن بر آنچه ميگويند و تسبيح كن بستايش پروردگارت پيش از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن و بعضى از اوقات شب را پس تسبيح كن و جوانب روز را باشد كه تو خوشنود شوى‌

و مدوز دو چشمت را بسوى آنچه كامياب نموديم بآن اصنافى را از آنها كه آن زينت و خوشى زندگانى دنيا است براى آنكه مبتلا نمائيم آنها را در آن و روزى پروردگار تو بهتر و پاينده‌تر است‌

و امر كن خانواده خود را بنماز و مداومت كن بر آن نميخواهيم از تو روزى ما روزى ميدهيم تو را و انجام نيك مخصوص بپرهيزكارى است.

تفسير

- خداوند متعال چنانچه بيان فرمود مجازات معرض از ذكر را در آيات سابقه كه معيشت ضنك و كور محشور شدن بود تصريح فرموده در اين آيه بمجازات كسيكه تجاوز نمايد از حدّ و ايمان نياورد بآيات الهى خواه شريك نمايد مصنوع را با صانع در عبادت خواه شريك كند رعيّت را با امام در قبول ولايت چون هر دو مصداق اسراف و تجاوز است و خواه منكر شود آيات تدوينى را كه قرآن است يا آيات تكوينى را كه انبياء و ائمه عليهم السلامند چون در هر صورت مستحق عذاب دائم اخروى است كه اشدّ و ادوم است از كلّيه عذابهاى دنيوى از قبيل معيشت ضنك و كورى و خسف و غرق و حرق و غيرها آيا آيات وافى هدايات قرآنيه بآنها نرسيده و بيان نشده است براى آنان كه چه بسيار از پيشينيان از قبيل قوم نوح و عاد و ثمود مبتلا بانواع عذابها شدند و نيست و نابود گرديدند و بلاد ويران شده آنها در مسير اينها از مكّه بشام براى تجارت واقع شده كه راه ميروند در خانه‌هاى ويران آنها و مشاهده مينمايند آثار هلاك آنها را و با وجود اين متنبّه نميشوند و نميترسند خداوند با آنها همان معامله را بنمايد در صورتى كه اين نشانه‌ها و اين قصص و حكايات كافى است براى تذكّر و تنبّه صاحبان عقول صافيه‌

جلد 3 صفحه 534

و افهام مستقيمه خالى از تغافل و عناد و تعامى و الحاد و اگر نبود وعده خداوند تعالى پيش از اين به پيغمبر اكرم كه عذاب نفرمايد امّت او را در دنيا براى كرامت آنحضرت و نبود مدّتى كه مقدّر شده براى عمرهاى آنها يا نزول عذاب بر آنها لازم بود كه همان معامله عاد و ثمود با آنها بشود و بنابراين اجل مسمّى عطف است بر كلمه كه بمعناى وعده است و گفته‌اند تقدّم لكان لزاما براى دلالت هر يك از معطوف و معطوف عليه است بر استقلال بنفى لزوم عذاب و محتمل است عطف باشد بر اسم كان كه عذاب است يعنى اگر وعده الهى نبود هر آينه بود عذاب و ضرب الاجل براى نزول آن بعد از دو يا سه روز مانند بعضى از امم سابقه لازم و اين ضرب الاجل براى آن بود كه شايد در آنمدّت توبه كنند پس امر فرمود پيغمبر اكرم را كه صبر و شكيبائى فرمايد در برابر گفتار و كردار ناهنجار آنها و تسبيح و تقديس فرمايد بحمد و ثناء پروردگار خود را پيش از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن و از جوانب روز و پاره‌هاى شب نيز از منه و اوقاتى را مخصوص بتسبيح و تقديس الهى فرمايد تا خداوند توفيق تحمّل و بردبارى در مصائب و آلام را باو كرامت فرمايد و راضى و خوشنود شود برضا و خوشنودى خداوند و بعضى ترضى بصيغه مجهول قرائت نموده‌اند و بنابراين نتيجه تسبيح خوشنودى خداوند از او است و در خصال از امام صادق عليه السّلام روايت نموده كه در جواب سؤال از اين آيه فرمود واجب است بر هر مسلمانى كه بگويد پيش از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن ده مرتبه لا اله الا اللّه وحده لا شريك له له الملك و له الحمد يحيى و يميت و هو حى لا يموت بيده الخير و هو على كلّ شى‌ء قدير و در كافى از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه مراد از اطراف النّهار بجا آوردن نافله در روز است و نهى فرمود آنحضرت را از دوختن چشم حسرت و طمع بزخارف دنيا كه در دست اصنافى از كفّار و فجّار است براى تنبه خلق كه نبايد اين زينتهاى ظاهره و زرق و برق دو روزه جلب توجّه آنها را بنمايد چون خداوند ميخواهد آنانرا سر گرم نمايد باين مزخرفات تا از ياد خدا غافل شوند و استحقاقشان براى عذاب كامل گردد يا در آن حال امتحان كند آنها را كه چه ميكنند با آن مال و ثروت و اقبال دنيا و اين تجمّلات در نزد خدا ارزشى ندارد كه آنرا از اهل دنيا دريغ فرمايد و روزى هر كس و بهره‌اى كه خدا مقدّر فرموده براى او در آخرت از اهل‌

جلد 3 صفحه 535

ايمان خصوصا پيغمبر اكرم بهتر و برتر است از تمام نعمتهاى دنيا كه در دست كفّار و فجّار است علاوه بر آنكه پاينده و جاويد و دائم و باقى است و اينها محدود و موقت و داثر و زائل است و در صافى رزق ربّك بهدايت و نبوّت كه باقى و ثابت است تفسير شده و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه چون اين آيه نازل شد پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم راست نشست و فرمود كسيكه دستور پذير نشود و منتسب نسازد خود را بنسبت عمل بدستور خدا بند ميآيد نفس او با حسرتهاى دنيا يعنى آنها را با خود بگور ميبرد و كسيكه چشم بيندازد بچيزهائى كه در دست مردم است اندوهش بطول انجامد و غيظش فرو ننشيند و كسيكه از خدا براى خود نعمتى نه بيند مگر خوردنى و آشاميدنى عمرش كوتاه و عذابش نزديك گردد و نيز از آنحضرت روايت شده كه نگاه نكنيد به بالاتر از خودتان و نگاه كنيد به پائين‌تر از خودتان چون اين دورتر است از ناشكرى و نزديكتر است بشكر گذارى و ظاهرا منظور بالاتر و پائين‌تر از حيث جاه و جلال دنيوى است نه از جهت علم و تقوى كه جمال و كمال اخروى است و استدلال باين آيه فرموده در نهى از توجّه نمودن بما فوق در روايت ديگر و نيز مأمور فرمود آنحضرت را كه امر فرمايد اهل بيت خود را بنماز و مداومت كند بر آن و فرموده ما از تو نميخواهيم روزى خود و اهل بيتت را فراهم نمائى ما رزق تو و ايشانرا ميرسانيم تا فارغ البال مشغول بامر آخرت باشى و عاقبت محموده از آن اهل تقوى است و در چند روايت معتبر از ائمه اطهار عليهم السلام تصريح شده بآنكه خداوند مأمور فرمود پيغمبر خود را كه اختصاص دهد اهل بيت خود را بخطاب خاص راجع بنماز بعد از آنكه مأمور فرموده بود آنحضرت را كه امر فرمايد امّت را بخطاب عام تا معلوم كند فضل ايشانرا بر مردم و مخصوص فرمايد آنانرا بكرامتى كه اختصاص بآنها داشته باشد و پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در تمام مدّت عمر يا تا نه ماه بعد از نزول اين آيه در مواقع نماز مى‌آمد در خانه امير المؤمنين و فاطمه زهرا عليهما السلام و ميفرمود بشتابيد بنماز خدا شما را رحمت كند و آيه تطهير را تلاوت ميفرمود و اهل سنّت هم قريب به اين معنى را نقل نموده‌اند و از اينجا معلوم ميشود كه مراد از اهل همان عترت طاهره‌اند.

جلد 3 صفحه 536

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

فَاصبِر عَلي‌ ما يَقُولُون‌َ وَ سَبِّح‌ بِحَمدِ رَبِّك‌َ قَبل‌َ طُلُوع‌ِ الشَّمس‌ِ وَ قَبل‌َ غُرُوبِها وَ مِن‌ آناءِ اللَّيل‌ِ فَسَبِّح‌ وَ أَطراف‌َ النَّهارِ لَعَلَّك‌َ تَرضي‌ (130)

‌پس‌ صبر كن‌ ‌بر‌ آنچه‌ ميگويند و مشغول‌ بوظايف‌ شخصيّه‌ ‌خود‌ باش‌ و تسبيح‌ و تحميد پروردگار ‌خود‌ كن‌ پيش‌ ‌از‌ طلوع‌ شمس‌ ‌بين‌ الطلوعين‌ و پيش‌ ‌از‌ غروب‌ شمس‌ وقت‌ عصر و ‌از‌ ساعات‌ شب‌ مغرب‌ و عشاء و ‌بعد‌ ‌از‌ نصف‌ شب‌ ‌تا‌ طلوع‌ صبح‌ و اطراف‌ روز ‌پس‌ تسبيح‌ كن‌ ‌باشد‌ ‌که‌ خشنود شوي‌.

(فَاصبِر عَلي‌ ما يَقُولُون‌َ) ‌از‌ اينكه‌ ترا تكذيب‌ ميكنند و نسبت‌ جنون‌ و كذب‌ و افتراء ميدهند و اذيّت‌ و آزار بتو ميرسانند ‌پس‌ بايد صبر كني‌ صبر ‌از‌ صفات‌ بارزه‌ ‌است‌ و ‌در‌ ‌هر‌ مقامي‌ اسمي‌ دارد صبر ‌بر‌ طاعت‌ صبر ‌بر‌ ترك‌ معصيت‌ صبر ‌بر‌ بلاء صبر ‌در‌ ميدان‌ جنگ‌ صبر ‌بر‌ ترك‌ زخارف‌ دنيوي‌ و ‌در‌ اينجا صبر ‌بر‌ اذيّت‌ قوم‌ لسانا.

(وَ سَبِّح‌ بِحَمدِ رَبِّك‌َ) بعضي‌ گفتند: مراد صلوات‌ يوميّه‌ ‌است‌ ‌بر‌ طبقش‌ اخبار ‌هم‌ رسيده‌ ‌که‌ فرائض‌ و نوافل‌ شبانه‌روز ‌باشد‌ پنجاه‌ و يك‌ ركعت‌ ‌که‌ ‌از‌ علائم‌ مؤمن‌ شمرده‌ ‌شده‌ بنا ‌بر‌ ‌اينکه‌ تفسير.

(قَبل‌َ طُلُوع‌ِ الشَّمس‌ِ) فريضه صبح‌ ‌است‌.

(وَ قَبل‌َ غُرُوبِها) فريضه عصر.

(وَ مِن‌ آناءِ اللَّيل‌ِ فَسَبِّح‌) فريضه مغرب‌ و نوافل‌ ‌آن‌ و فريضه عشاء و

جلد 13 - صفحه 126

و نافله ‌آن‌ و يازده‌ ركعت‌ نافله شب‌ ‌بعد‌ ‌از‌ نصف‌ شب‌ ‌تا‌ قبل‌ ‌از‌ طلوع‌ و نافله صبح‌.

(وَ أَطراف‌َ النَّهارِ) نوافل‌ ظهر و فريضه ‌آن‌ و نوافل‌ عصر و نوافل‌ جمعه‌ قبل‌ ‌از‌ ظهر.

(لَعَلَّك‌َ تَرضي‌) لعل‌ّ بمعني‌ ‌باشد‌ ‌که‌ البتّه‌ خداوند رضايت‌ بنده‌ ‌را‌ ‌در‌ اثر ‌اينکه‌ صلوات‌ بدست‌ ميآورد ‌از‌ نعم‌ دنيويّه‌ و رفع‌ شرّ اعداء و فيوضات‌ اخرويّه‌ و اخبار و آيات‌ ‌در‌ فضيلة ‌اينکه‌ صلوات‌ بسيار داريم‌ و نافله شب‌ ‌هم‌ ‌بر‌ حضرت‌ رسالت‌ واجب‌ و ‌بر‌ امّت‌ مستحب‌ّ ‌است‌ و بعضي‌ تفسير كرده‌اند باذكار وارده‌ ‌در‌ اوقات‌ شبانه‌ روز و ‌آنها‌ ‌هم‌ بسيار ‌است‌ ولي‌ آنچه‌ بنظر ميرسد ‌به‌ اينكه‌ ‌اينکه‌ صلوات‌ و اذكار مصاديق‌ ‌آيه‌ ‌است‌ و ‌آيه‌ شامل‌ تمام‌ اذكار ميشود بايد انسان‌ غافل‌ ‌از‌ ‌خدا‌ نباشد و فراموش‌ نكند و دائما زبانش‌ بذكر ‌خدا‌ مشغول‌ ‌باشد‌ ‌حتي‌ موقع‌ خواب‌ ‌که‌ دارد تسبيح‌ بگويد و زير سر بگذارد و ملائكه‌ ‌تا‌ مادامي‌ ‌که‌ ‌در‌ خوابست‌ ‌براي‌ ‌او‌ ثواب‌ تسبيح‌ مينويسند مخصوصا ذكر شريف‌ ‌لا‌ اله‌ الا اللّه‌ ‌که‌ كلمه توحيد و كلمه اخلاص‌ و كلمه طيّبه‌ نام‌ نهاده‌اند و ذكر شريف‌ صلوات‌ و الحمد للّه‌ و سبحان‌ اللّه‌ و اللّه‌ اكبر ‌که‌ تهليل‌ و تحميد و تسبيح‌ و تكبير نام‌ نهاده‌اند و ساير اذكار تمام‌ مشغول‌ ‌اينکه‌ آيه شريفه‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

(آیه 130)- سپس روی سخن را به پیامبر (ص) کرده، می‌گوید: «اکنون (که بنا نیست این بد کاران فورا، مجازات شوند) تو در برابر آنچه آنها می‌گویند صابر و شکیبا باش» (فَاصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ).

و برای تقویت روحیه پیامبر (ص) و تسلی خاطر او دستور راز و نیاز با خدا و نماز و تسبیح را می‌دهد و می‌گوید: «قبل از طلوع آفتاب و پیش از غروب آن، همچنین در اثناء شب و اطراف روز تسبیح و حمد پروردگارت را به جا آور تا راضی و خشنود شوی» و قلب تو در برابر سخنان درد آور آنها ناراحت نشود (وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّیْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّکَ تَرْضی).

بدون شک این حمد و تسبیح مبارزه‌ای است با شرک و بت پرستی در عین صبر و شکیبایی در برابر بد گوییها و سخنان ناهنجار مشرکان.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌