مقاله بدون شناسه یا دارای شناسه ضعیف است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

آل ابراهیم: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(پروژه1: سنجش کیفی)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
تركيب آل ابراهيم از دو كلمه تشكيل شده است؛
+
ترکیب '''«آل ابراهیم»''' از دو کلمه تشکیل شده است؛ ۱. «[[آل]]» که مقلوب لفظی کلمه «اهل» است.<ref> راغب اصفهانی، مفردات، ترجمه غلامرضا حسینی، تهران، مرتضوی، ۱۳۷۵، دوم، ج ۱، ص ۲۲۲ </ref> و اهل کسانی را گویند که نسبی یا دینی یا چیزی همانند آن، آنها را با یکدیگر جمع و مربوط کند<ref> مفردات، همان، ص ۲۱۹. </ref> و «آل» به شریف­تر و با فضیلت‌تر‌ها اضافه می‌شود، مثل آل الله و آل النبی، اما «اهل» اضافه شدنش کلی و عمومی است.<ref>  مفردات، همان، ص ۲۲۲. </ref> ۲. «ابراهیم»، اسمی غیر عربی است که به صورت «آب رام» به معنی پدر عالی و بعد از آن به صورت «پابراهام» به معنی پدر جماعت بسیار آمده<ref> مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، بیروت، بی نا، ۱۹۲۸ م، ص ۴ </ref> و اصطلاحاً نام یکی از [[پیامبران اولوالعزم|پیامبران اولواالعزم]] یعنی [[حضرت ابراهیم]] علیه السلام می‌باشد.
1- «آل» كه مقلوب لفظي اهل است. <ref> راغب اصفهاني، مفردات، ترجمه غلامرضا حسيني، تهران، مرتضوي، 1375، دوم، ج ص 222 </ref> و اهل كساني را گويند كه نسبي يا ديني يا چيزي همانند آن، آنها را با يكديگر جمع و مربوط كند<ref> مفردات، همان، ص 219. </ref>و "آل" به شريف­تر و با فضيلت‌تر‌ها اضافه مي‌شود، مثل آل الله و آل النبي، اما اهل اضافه شدنش كلي و عمومي است<ref>  مفردات، همان، ص 222. </ref>
+
==آل ابراهیم در قرآن ==
 +
«آل ابراهیم» تنها دوبار در [[قرآن]] تکرار شده و در اینکه آنها از چه کسانی هستند -با توجه به گوناگونی معانی [[آل]]-، در بین مفسران اختلاف وجود دارد؛ {{متن قرآن|«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَ نُوحًا وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ»}}؛ ([[سوره آل عمران]]، ۳۳) خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد.
  
2- «ابراهيم»، اسمي غير عربي است كه به صورت "آب رام" به معني پدر عالي و بعد از آن به صورت "پابراهام" به معني پدر جماعت بسيار آمده <ref> مستر هاكس، قاموس كتاب مقدس، بيروت، بي نا، 1928 م، ص 4 </ref> و اصطلاحاً نام يكي از پيامبران اوالعزم مي‌باشد.
+
مراد از اصطفی (یعنی گزینش و برتری دادن آنها)، یا برگزیدن [[دین]] آنهاست، یا ارزانی داشتن فضیلت و برتری به خود آن شایستگان، که در مورد [[حضرت ابراهیم]] علیه السلام مقام ولا و دوستی خدا و سرد گردانیدن آتش بر آن حضرت و نابود ساختن رجال زمان او یعنی [[نمرود]]، از مصادیق برتری دادن وی محسوب می‌شود.<ref> طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، تهران، فراهانی، ۱۳۷۸، ج ۲، ص ۲۵۵ </ref> و برگزیده شدن، مختص کسانی است که [[معصوم]] باشند و از این [[آیه]] معصوم بودن انبیاء و [[ائمه اطهار|امامان]] استدلال شده است.<ref> مکارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴، اول، ج ۲، ص ۵۲۰</ref>
 
   
 
   
==يادكرد قرآن از آل ابراهیم==
+
==مصادیق آل ابراهیم==
آل ابراهيم تنها دوبار در قرآن تكرار شده و در اينكه آنها از چه كساني هستند با توجه به گوناگوني معاني آل، در بين مفسران اختلاف وجود دارد؛
 
  
«اِنَّ اللهَ اصْطَفي ءادَمَ و نوحاً و ءالِ اِبراهيمَ و ءالِ عِمرانَ عَلَي العالَمينَ <ref> آل عمران / 33 (ترجمه آيات از آيت الله مكارم شيرازي مي‌باشد) </ref>
+
'''۱. فرزندان برگزیدۀ ابراهیم؛'''
«خداوند آدم و نوح و آل ابراهيم و آل عمران را بر جهانيان برتري داد »
+
 
+
یعنی [[حضرت اسماعیل علیه السلام|اسماعیل]]، [[حضرت اسحاق علیه السلام|اسحاق]]، [[حضرت یعقوب علیه السلام|یعقوب]]، [[اسباط]]، [[حضرت داوود علیه السلام|داود]]، [[حضرت سلیمان علیه السلام|سلیمان]] و...؛ و [[پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) نیز در شمار آل ابراهیم قرار می‌گیرد، چون نسبش به اسماعیل (ع) می‌رسد. [[قرآن]] به پیوند معنوی و عمیق رسول اکرم (ص) و دین [[اسلام]] با حضرت ابراهیم (ع) اشاره دارد.<ref> خرمشاهی، بهاء الدین؛ دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان و ناهید، ۱۳۷۷، ج ۱، ص ۴۴ </ref>
مراد از اصطفي (يعني گزينش و برتري دادن آنها) يا برگزيدن دين آنهاست يا ارزاني داشتن فضيلت و برتري به خود آن شايستگان، كه در مورد ابراهيم (ع) مقام ولا و دوستي خدا و سرد گردانيدن آتش بر آن حضرت و نابود ساختن رجال زمان او يعني نمرود، از مصاديق برتري دادن وي محسوب مي‌شود<ref> طبرسي، فضل بن حسن، تفسير مجمع البيان، ترجمه علي كرمي، تهران، فراهاني، 1378، اول، ج 2، ص 255 </ref> و برگزيده شدن، مختص كساني است كه معصوم باشند و از اين آيه معصوم بودن انبياء و امامان استدلال شده است <ref> مكارم شيرازي، ناصر و همكاران؛ تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1374، اول، ج ص 520. </ref>
 
 
== آل ابراهيم چه كساني هستند؟ ==
 
  
1- فرزندان برگزيدۀ ابراهيم؛
+
'''۲. پیروان دین ابراهیم؛'''
  
یعنی اسماعيل، اسحاق، يعقوب اسباط، داود، سليمان و... و پيامبر اسلام (ص) نيز در شمار آل ابراهيم قرار مي‌گيرد چون نسبش به اسماعيل (ع) مي‌رسد. قرآن به پيوند معنوي و عميق رسول اكرم (ص) و دين اسلام با حضرت ابراهيم اشاره دارد <ref> خرمشاهي، بهاء الدين؛ دانش نامه قرآن و قرآن پژوهي، تهران، دوستان و ناهيد، 1377، اول، ج ص 44 </ref>
+
آیه {{متن قرآن|«إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا النَّبِی وَالَّذِینَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِی الْمُؤْمِنِین»}} ([[سوره آل عمران]]، ۶۸) و آیه: {{متن قرآن|«رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ کثِیرًا مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَمَنْ عَصَانِی فَإِنَّک غَفُورٌ رَحِیمٌ»}} ([[سوره ابراهیم]]، ۳۶) مؤید این مطلب است.<ref> مرکز فرهنگ و معارف، اعلام قرآن، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵، ج ۱، ص ۱۱۶ </ref> فرزندان پیامبر (ص) نیز از آل ابراهیم خواهند بود، چرا که اینان نوادگان ابراهیم (ع) هستند.<ref> دایرةالمعارف تشیع، تهران، ۱۳۷۵، ج ۱، ص ۱۳۶. </ref>
  
2- پيروان دين ابراهيم؛
+
'''۳. پیامبر اکرم و اهل البیت علیهم‌السلام؛'''
  
آيه 68 سورۀ آل عمران و آيۀ 36 سورۀ ابراهيم مؤيد اين مطلب است.<ref> مركز فرهنگ و معارف، اعلام قرآن، قم، بوستان كتاب، 1385، ج 1، ص 116 </ref> فرزندان پيامبر (ص) نيز از آل ابراهيم خواهند بود چرا كه اينان نوادگان ابراهيم (ع) هستند<ref> حاج سيد جوادي، احمد صدر و بهاء الدين خرمشاهي و كامران فاني، دايره المعارف تشيع، تهران، شهيد سعيد محبي، 1375، سوم، ج 1، ص 136. </ref>
+
{{متن قرآن|«أَمْ یحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَینَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَآتَینَاهُمْ مُلْکا عَظِیمًا»}}؛ ([[سوره نساء]]، ۵۴) یا اینکه نسبت به مردم (پیامبر و خاندانش) بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند؛ ما به آل ابراهیم (که [[یهود]] نیز از خاندان او هستند) کتاب و حکمت دادیم و حکومت عظیمی در اختیار آنها (پیامبران [[بنی اسرائیل|بنی اسرائیل]]) قرار دادیم.<ref>ترجمه آیت الله مکارم شیرازی</ref>
  
3- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اهل البیت علیهم السلام؛
+
در این [[آیه]] به [[حسادت]] یهود نسبت به پیامبر و خاندانش، اشاره شده است، زیرا آنها بر اثر [[ظلم]] و [[کفران نعمت|کفران نعمت]]، مقام [[نبوت]] و حکومت را از دست دادند و به همین جهت مایل نبودند این موقعیت الهی به دست هیچ کس سپرده شود، لذا به پیامبر (ص) و [[اهل البیت|اهل بیت]] او (ع) که مشمول این موهبت الهی شده‌اند، حسد می‌ورزند.<ref> تفسیر نمونه، پیشین، ج ۳، ص ۴۲۱ </ref>
  
«اَمْ يَحْسُدُونَ النّاسَ عَلي ماء ءاتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضلِهِ فَقَد ءاتَينا ءَالَ اِبراهيمَ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَءَاتَيناهُمْ مُلكاَ عَظيماً
+
[[محمد بن مسعود عیاشی|عیاشى]] از [[امام باقر علیه السلام|حضرت باقر]] (ع) روایت نموده که این آیه را [[تلاوت قرآن|تلاوت]] نمود و فرمود: ما از آنها هستیم و ما بقیه این عترتیم.
« يا اينكه نسبت به مردم (پيامبر و خاندانش) بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشيده، حسد مي‌ورزند؛ ما به آل ابراهيم (كه يهود نيز از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها (پيامبران بني اسرائيل) قرار داديم»
 
 
در اين آيه به حسادت يهود به پيامبر و خاندانش، اشاره شده است، زيرا آنها بر اثر ظلم و ستم و كفران نعمت، مقام نبوت و حكومت را از دست دادند و به همين جهت مايل نبودند اين موقعيت الهي به دست هيچ كس سپرده شود، لذا به پيامبر (ص) و اهل بيتش (ع) كه مشمول اين موهبت الهي شده‌اند، حسد مي‌ورزن<ref> تفسير نمونه، پيشين، ج 3، ص 421 </ref>
 
  
==استدلال ائمه علیهم السلام به این آیه در اثبات حقانیت خود==
+
و در «[[مجالس المؤمنین (کتاب)|مجالس]]» از [[امام صادق(ع)|حضرت صادق]] (ع) روایت نموده که [[محمد بن اشعث|محمد بن اشعث بن قیس کندى]] (لعنه اللّه) به [[سیدالشهداء|حضرت سید الشهداء]] (ع) عرض کرد چه حرمتى از براى شما است از طرف پیغمبر که سایرین ندارند؟ حضرت در جواب، این آیه و آیه بعد را تلاوت کرد و بعد از آن فرمود: واللّه همانا [[پیامبر اسلام|محمد]] (ص) از آل ابراهیم است و [[عترت]] هادیه از آل محمدند.
عياشى از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه اين آيه را تلاوت فرمود و فرمود ما از آنها هستيم و ما بقيّه اين عترتيم و در مجالس از حضرت صادق (ع) روايت نموده كه محمد بن اشعث بن قيس كندى لعنه اللّه بحضرت سيد الشهداء (ع) عرض كرد چه حرمتى از براى شما است از طرف پيغمبر كه سايرين ندارند و حضرت در جواب اين آيه و آيه بعد را تلاوت فرمود بعد از آن فرمود و اللّه همانا محمد (ص) از آل ابراهيم است و عترت هاديه هر آينه از آل محمدند و در عيون در حديث فرق بين عترت و امت نقل نموده است كه مأمون بحضرت رضا (ع) عرض كرد آيا خداوند تعالى فضيلت داده است عترت طاهره را بر ساير مردم حضرت فرمود خداوند تعالى ظاهر ساخت فضل عترت را بر ساير مردم در محكم كتاب خود مأمون عرض كرد در كجاى قرآن حضرت فرمود در اين آيه <ref> تفسير روان جاويد، ج‌1، ص: 404 </ref>
 
  
 +
و در «[[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون]]» در [[حدیث]] فرق بین عترت و [[امت]] نقل نموده است که [[مأمون]] به [[امام رضا علیه السلام|حضرت رضا]] (ع) عرض کرد آیا خداوند تعالى فضیلت داده است عترت طاهره را بر سایر مردم؟ حضرت فرمود: خداوند تعالى ظاهر ساخت فضل عترت را بر سایر مردم در محکم کتاب خود؛ مأمون عرض کرد در کجاى قرآن؟ حضرت فرمود در این آیه.<ref> تفسیر روان جاوید، ج‌۱، ص ۴۰۴ </ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
*[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=31607  آل ابراهيم، علی محمودی، سایت پژوهه]
+
*[http://www.pajoohe.ir "آل ابراهیم"، دانشنامه پژوهه]، علی محمودی، بازیابی: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲.
 
+
*تفسیر روان جاوید، محمد ثقفى تهرانى، انتشارات برهان‌، تهران‌، ۱۳۹۸ق‌.
* تفسير روان جاويد، ثقفى تهرانى محمد، انتشارات برهان‌، تهران‌، 1398 ق‌
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
سطر ۵۳: سطر ۴۵:
 
|رده= دارد
 
|رده= دارد
 
}}
 
}}
 
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۵

ترکیب «آل ابراهیم» از دو کلمه تشکیل شده است؛ ۱. «آل» که مقلوب لفظی کلمه «اهل» است.[۱] و اهل کسانی را گویند که نسبی یا دینی یا چیزی همانند آن، آنها را با یکدیگر جمع و مربوط کند[۲] و «آل» به شریف­تر و با فضیلت‌تر‌ها اضافه می‌شود، مثل آل الله و آل النبی، اما «اهل» اضافه شدنش کلی و عمومی است.[۳] ۲. «ابراهیم»، اسمی غیر عربی است که به صورت «آب رام» به معنی پدر عالی و بعد از آن به صورت «پابراهام» به معنی پدر جماعت بسیار آمده[۴] و اصطلاحاً نام یکی از پیامبران اولواالعزم یعنی حضرت ابراهیم علیه السلام می‌باشد.

آل ابراهیم در قرآن

«آل ابراهیم» تنها دوبار در قرآن تکرار شده و در اینکه آنها از چه کسانی هستند -با توجه به گوناگونی معانی آل-، در بین مفسران اختلاف وجود دارد؛ «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَ نُوحًا وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ»؛ (سوره آل عمران، ۳۳) خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد.

مراد از اصطفی (یعنی گزینش و برتری دادن آنها)، یا برگزیدن دین آنهاست، یا ارزانی داشتن فضیلت و برتری به خود آن شایستگان، که در مورد حضرت ابراهیم علیه السلام مقام ولا و دوستی خدا و سرد گردانیدن آتش بر آن حضرت و نابود ساختن رجال زمان او یعنی نمرود، از مصادیق برتری دادن وی محسوب می‌شود.[۵] و برگزیده شدن، مختص کسانی است که معصوم باشند و از این آیه معصوم بودن انبیاء و امامان استدلال شده است.[۶]

مصادیق آل ابراهیم

۱. فرزندان برگزیدۀ ابراهیم؛

یعنی اسماعیل، اسحاق، یعقوب، اسباط، داود، سلیمان و...؛ و پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) نیز در شمار آل ابراهیم قرار می‌گیرد، چون نسبش به اسماعیل (ع) می‌رسد. قرآن به پیوند معنوی و عمیق رسول اکرم (ص) و دین اسلام با حضرت ابراهیم (ع) اشاره دارد.[۷]

۲. پیروان دین ابراهیم؛

آیه «إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا النَّبِی وَالَّذِینَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِی الْمُؤْمِنِین» (سوره آل عمران، ۶۸) و آیه: «رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ کثِیرًا مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَمَنْ عَصَانِی فَإِنَّک غَفُورٌ رَحِیمٌ» (سوره ابراهیم، ۳۶) مؤید این مطلب است.[۸] فرزندان پیامبر (ص) نیز از آل ابراهیم خواهند بود، چرا که اینان نوادگان ابراهیم (ع) هستند.[۹]

۳. پیامبر اکرم و اهل البیت علیهم‌السلام؛

«أَمْ یحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَینَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَآتَینَاهُمْ مُلْکا عَظِیمًا»؛ (سوره نساء، ۵۴) یا اینکه نسبت به مردم (پیامبر و خاندانش) بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشیده، حسد می‌ورزند؛ ما به آل ابراهیم (که یهود نیز از خاندان او هستند) کتاب و حکمت دادیم و حکومت عظیمی در اختیار آنها (پیامبران بنی اسرائیل) قرار دادیم.[۱۰]

در این آیه به حسادت یهود نسبت به پیامبر و خاندانش، اشاره شده است، زیرا آنها بر اثر ظلم و کفران نعمت، مقام نبوت و حکومت را از دست دادند و به همین جهت مایل نبودند این موقعیت الهی به دست هیچ کس سپرده شود، لذا به پیامبر (ص) و اهل بیت او (ع) که مشمول این موهبت الهی شده‌اند، حسد می‌ورزند.[۱۱]

عیاشى از حضرت باقر (ع) روایت نموده که این آیه را تلاوت نمود و فرمود: ما از آنها هستیم و ما بقیه این عترتیم.

و در «مجالس» از حضرت صادق (ع) روایت نموده که محمد بن اشعث بن قیس کندى (لعنه اللّه) به حضرت سید الشهداء (ع) عرض کرد چه حرمتى از براى شما است از طرف پیغمبر که سایرین ندارند؟ حضرت در جواب، این آیه و آیه بعد را تلاوت کرد و بعد از آن فرمود: واللّه همانا محمد (ص) از آل ابراهیم است و عترت هادیه از آل محمدند.

و در «عیون» در حدیث فرق بین عترت و امت نقل نموده است که مأمون به حضرت رضا (ع) عرض کرد آیا خداوند تعالى فضیلت داده است عترت طاهره را بر سایر مردم؟ حضرت فرمود: خداوند تعالى ظاهر ساخت فضل عترت را بر سایر مردم در محکم کتاب خود؛ مأمون عرض کرد در کجاى قرآن؟ حضرت فرمود در این آیه.[۱۲]

پانویس

  1. راغب اصفهانی، مفردات، ترجمه غلامرضا حسینی، تهران، مرتضوی، ۱۳۷۵، دوم، ج ۱، ص ۲۲۲
  2. مفردات، همان، ص ۲۱۹.
  3. مفردات، همان، ص ۲۲۲.
  4. مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، بیروت، بی نا، ۱۹۲۸ م، ص ۴
  5. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه علی کرمی، تهران، فراهانی، ۱۳۷۸، ج ۲، ص ۲۵۵
  6. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴، اول، ج ۲، ص ۵۲۰
  7. خرمشاهی، بهاء الدین؛ دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان و ناهید، ۱۳۷۷، ج ۱، ص ۴۴
  8. مرکز فرهنگ و معارف، اعلام قرآن، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵، ج ۱، ص ۱۱۶
  9. دایرةالمعارف تشیع، تهران، ۱۳۷۵، ج ۱، ص ۱۳۶.
  10. ترجمه آیت الله مکارم شیرازی
  11. تفسیر نمونه، پیشین، ج ۳، ص ۴۲۱
  12. تفسیر روان جاوید، ج‌۱، ص ۴۰۴

منابع