زندگانی فاطمه زهرا (علیهاالسلام) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «بندانگشتی|زندگانی فاطمه زهراء(س) '''زندگانى فاطمه زهرا(س)'''،...» ایجاد کرد)
 
(رده)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab284.jpg|بندانگشتی|زندگانی فاطمه زهراء(س)]]
+
[[پرونده:Ketab284.jpg|240px|بندانگشتی|[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42451/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7--%D8%B9/&from=search&&query=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A%20%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87%20%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7&count=20&execute=true#!resource زندگانى فاطمه‌زهرا(علیهاالسلام)]]]
  
 +
'''«زندگانى فاطمه زهرا (علیهاالسلام)»'''، اثر سید جعفر شهیدى (۱۳۸۶-۱۲۹۷ ش) به زبان فارسى است. نویسنده در این کتاب، ضمن بیان سرگذشت [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]] (سلام الله علیها)، به تشریح دو نکته مى‌پردازد: یکى نگهبانى از سنت [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] (صلی الله علیه وآله) و دیگرى اجتهاد و تجدید نظر در نظام سیاسى و حقوق دینى.<ref>ر.ک: فهرست کتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه ۱۳۷۶، ص۴۶</ref>
  
 +
==محتوای کتاب==
  
'''زندگانى فاطمه زهرا(س)'''، اثر [[شهیدی، جعفر|سيد جعفر شهيدى]](1297-1386ش)، كتابى است پيرامون زندگانى حضرت زهرا(س) كه به زبان فارسى، در دوران معاصر نوشته شده است.
+
موضوع این کتاب گزارشى از زندگانى دختر [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه وآله) است، ولى آنچه در این مجموعه فراهم آمده، تنها سرگذشت زندگى شخصى نیست، رویدادهایى است آموزنده و عبرت‌آمیز؛ هرچند گزارش زندگى شخصیت‌هاى بزرگ و برجسته تاریخ خود درسى آموزنده است.<ref>متن کتاب، ص۷</ref>
  
== ساختار ==
+
آنچه در این کتاب آمده، تحلیلى از چند حادثه شگفت است که قرن‌ها پیش از زمان ما رخ داده است، اما اگر قهرمانان این حادثه‌ها را از حادثه‌ها جدا کنیم، خواهیم دید آن حادثه‌ها در طول تاریخ حتى در زمان ما نیز، در گوشه‌اى از جهان رخ داده است و مى‌دهد. نویسنده، معقتد است اگر زمان و مکان رویدادهایى که درباره آن سخن مى‌گوییم، با ما فاصله بسیار دارد، آثارى که از آنها به‌جاى مانده، نه‌تنها دیرینگى نگرفته، بلکه تازگى خود را همچنان نگاه داشته است.<ref>ر.ک: همان</ref>
  
 +
آن حادثه‌ها که نویسنده، کتاب را بر محور آن سامان داده است، دو جنبش متضادى است که پس از [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پیامبر]](ص) در [[مدینه|مدینه]] - مرکز استقرار و نشر [[اسلام|دین اسلام]] - پدید گردید:
  
كتاب در عناوين متعدد، بدون تبويب و فصل‌بندى خاصى، عرضه شده است.
+
*جنبشى که مى‌کوشید روش پیامبر(ص) را در اداره حوزه اسلامى دنبال کند و به تعبیر دیگر، مى‌خواست نگاهبان [[سنت]] رسول خدا(ص) باشد.
 +
*حرکت دیگرى که به گمان و یا به اجتهاد خویش، به تناسب پیشرفت زمان، تجدید نظر در نظام سیاسى و احیانا بعضى نظام حقوقى دین را ضرورى مى‌دانست و معتقد بود سنت‌گرایان، واقعیت را چنان‌که باید، درک نمى‌کنند و این دگرگونى متناسب با خواسته‌هاى عصر و به سود مسلمانان و موجب تقویت قدرت مرکزى و حفظ وحدت اسلام است.<ref>همان، ص۸</ref>
  
نويسنده در اين كتاب، با قلمى شيوا، رسا و ادبى، ضمن بيان سرگذشت فاطمه زهرا(س)، به تشريح دو نكته مى‌پردازد: يكى نگهبانى از سنت رسول خدا(ص) و ديگرى اجتهاد مبنى بر پيشرفت زمان و امعان نظر در نظام سياسى و حقوق دينى<ref>ر.ك: فهرست كتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه 1376، ص46</ref>
+
نویسنده، خواهان اثبات آن است که [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]](س) و شوهرش و خاندان پیغمبر و تنى چند از یاران آنان، پیشروان حرکت نخستین بودند و گروهى (بیشتر [[مهاجرین|مهاجران]] و کمتر [[انصار]]) رهبران حرکت دیگر. چنان‌که در لابه‌لاى متون کتاب خواهیم دید، رویدادهاى پى‌درپى، دختر پیامبر(ص) را ناچار ساخت که خود پیشرو سنت‌گرایان گردد. او با سخنرانى، اندرز، اعتراض، ناخشنودى نمودن و سرزنش، سنت‌شکنان و یا تجددطلبان را از عاقبت نامطلوب روشى که پیش گرفتند، آگاه ساخت.<ref>ر.ک: همان، ص۸-۹</ref>
  
== گزارش محتوا ==
+
نویسنده تأکید دارد برخلاف آنچه بعض نویسندگان نوشته‌اند و ظاهر بعض روایات هم شاید آن را تأیید کند، آنچه در آن روزها گفتند و کردند، جنبه شخصى ندارد. نه آن روز و نه این زمان، تنها سخن بر سر آن نبوده و نیست که: شخصیتى که سال ۳۵ هجرى زمامدار مسلمانان شد باید سال یازدهم به خلافت رسیده باشد؛ یا فلان مزرعه ([[فدک]]) را چرا گرفتند؟ و چه مبلغ درآمد داشته؟ به اعتقاد نویسنده، دقت در اسناد دست اول و سخنان [[امام علی علیه السلام|على]](ع) و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]](ع) و فرزندانش(ع) و مطالعه روشى که در زندگانى پیش گرفتند، روشن مى‌سازد که این خاندان بدانچه نمى‌اندیشیده‌اند، مهترى یا مال‌دارى بوده است.<ref>همان، ص۹</ref>
  
 +
کتاب حاضر وظیفه ندارد این دو حرکت را تحلیل کند و درباره رفتار سران دو نهضت به داورى برخیزد، یا درباره آن دسته از مسلمانان که در چنان دوره پرآشوب مى‌زیستند قضاوت نماید، بلکه نویسنده کوشیده است تا حد ممکن گزارش خود را بر اساس سندهاى دست اول و یا نزدیک به دست اول تنظیم کند؛ چه، در این سندها احتمال دست‌خوردگى کمتر است و نیز تا آنجا که توانسته است گزارش‌ها را با قرینه‌هاى خارجى تطبیق کرده و بالاخره از میان گفته‌هاى گوناگون، آن را پذیرفته است که همه و یا اکثریت در قبول آن، هم‌داستانند و یا به‌گونه‌اى آن را تأیید مى‌کنند.<ref>ر.ک: همان، ص۱۰-۱۲</ref>
  
موضوع اين كتاب گزارشى از زندگانى دختر پيامبر(ص) است، ولى خواننده خواهد ديد، آنچه در اين مجموعه فراهم آمده، تنها سرگذشت زندگى شخصى نيست، رويدادهايى است آموزنده و عبرت‌آميز؛ هرچند گزارش زندگى شخصيت‌هاى بزرگ و برجسته تاريخ خود درسى آموزنده است<ref>متن كتاب، ص7</ref>
+
==پانویس==
 
 
آنچه در اين كتاب آمده، تحليلى از چند حادثه شگفت است كه قرن‌ها پيش از زمان ما رخ داده است، اما اگر قهرمانان اين حادثه‌ها را از حادثه‌ها جدا كنيم، خواهيم ديد آن حادثه‌ها در طول تاريخ حتى در زمان ما نيز، در گوشه‌اى از جهان رخ داده است و مى‌دهد. نويسنده، معقتد است اگر زمان و مكان رويدادهايى كه درباره آن سخن مى‌گوييم، با ما فاصله بسيار دارد، آثارى كه از آنها به‌جاى مانده، نه‌تنها ديرينگى نگرفته، بلكه تازگى خود را همچنان نگاه داشته است و خواننده پس از خواندن اين كتاب خواهد ديد اين گفته گزاف يا اغراق نيست<ref>ر.ك: همان</ref>
 
 
 
آن حادثه‌ها كه نويسنده، كتاب را بر محور آن سامان داده است، دو جنبش متضادى است كه پس از مرگ پيامبر(ص) در مدينه - مركز استقرار و نشر دين اسلام - پديد گرديد:
 
 
 
#جنبشى كه مى‌كوشيد روش پيامبر(ص) را در اداره حوزه اسلامى دنبال كند و به تعبير ديگر، مى‌خواست نگاهبان سنت رسول خدا(ص) باشد.
 
#حركت ديگرى كه به گمان و يا به اجتهاد خويش، به تناسب پيشرفت زمان، تجديد نظر در نظام سياسى و احيانا بعضى نظام حقوقى دين را ضرورى مى‌دانست و معتقد بود سنت‌گرايان، واقعيت را چنان‌كه بايد، درك نمى‌كنند و اين دگرگونى متناسب با خواسته‌هاى عصر و به سود مسلمانان و موجب تقويت قدرت مركزى و حفظ وحدت اسلام است؛ به‌عبارتى‌ديگر، حركتى بود كه مى‌خواست مسير حكومت در راه‌هاى ترسيم‌شده عصر پيامبر(ص) باشد و حركتى كه استقرار نظام سياسى تازه را - هرچند با سنت رايج مطابقت ننمايد - ضرورى مى‌دانست<ref>همان، ص8</ref>
 
 
 
نويسنده، خواهان اثبات آن است كه فاطمه(س) و شوهرش و خاندان پيغمبر و تنى چند از ياران آنان، پيشروان حركت نخستين بودند و گروهى (بيشتر مهاجران و كمتر انصار) رهبران حركت ديگر. چنان‌كه در لابه‌لاى متون كتاب خواهيم ديد، رويدادهاى پى‌درپى، دختر پيامبر(ص) را ناچار ساخت كه خود پيشرو سنت‌گرايان گردد. او با سخنرانى، اندرز، اعتراض، ناخشنودى نمودن و سرزنش، سنت‌شكنان و يا تجددطلبان را از عاقبت نامطلوب روشى كه پيش گرفتند، آگاه ساخت<ref>ر.ك: همان، ص8-9</ref>
 
 
 
نويسنده تأكيد دارد برخلاف آنچه بعض نويسندگان نوشته‌اند و ظاهر بعض روايات هم شايد آن را تأييد كند، آنچه در آن روزها گفتند و كردند، جنبه شخصى ندارد. نه آن روز و نه اين زمان، تنها سخن بر سر آن نبوده و نيست كه: شخصيتى كه سال سى و پنجم هجرى زمامدار مسلمانان شد بايد سال يازدهم به خلافت رسيده باشد؛ يا فلان مزرعه را چرا گرفتند؟ و چه مبلغ درآمد داشته؟ يا اگر درآمد آن را از صاحب آن بازداشته‌اند، غرامت آن چيست؟ يا او از چه راه مى‌تواند نان خورش فرزندان خود را آماده كند؟<ref>همان، ص9</ref>
 
 
 
به اعتقاد نويسنده، دقت در اسناد دست اول و سخنان على(ع) و فاطمه(ع)و فرزندانش(ع) و مطالعه روشى كه در زندگانى پيش گرفتند، روشن مى‌سازد كه اين خاندان بدانچه نمى‌انديشيده‌اند، مهترى يا مال‌دارى بوده است. گفتگو و كشمكش از اينجا پديد شد، كه اگر امروز نظامى عادلانه و اصلى تثبيت‌شده به سود دسته‌اى خاص تغيير يافت، چه كسى تضمين مى‌كند كه فردا و پس‌فردا اصل‌هاى ديگرى دگرگون نشود؟ و به دنبال آن، مشكلى از پس مشكلى پديد نگردد؟ تا آنجا كه نظام اصلى يكباره در هم بريزد و مقررات آن اصالت خويش را از دست بدهد. هنوز بيش از ربع قرن بر فرياد اعتراض نمى‌رفت كه نسل آن روز اين حقيقت را دريافت و عاقبت ناميمون سنت‌شكنى را به چشم خود ديد، اما ديگر كار از كار گذشته بود و بيش از نيم قرن نگذشت كه به‌يكباره هم نظام سياسى و هم قوانين مدنى و حقوقى كه با چنان تلاش و كوشش و مجاهدت و قربانى دادن فراوان پى‌ريزى شده بود، به هم خورد؛ روش حكومت الهى به سيرت دوره جاهلى بازگرديد و زمامدارى، خاص خاندانى گرديد كه پيش از اسلام نيز بر عرب مهترى مالى و احيانا سرورى سياسى داشتند<ref>همان</ref>
 
 
 
كتاب حاضر وظيفه ندارد اين دو حركت را تحليل كند و درباره رفتار سران دو نهضت به داورى برخيزد، يا درباره آن دسته از مسلمانان كه در چنان دوره پرآشوب مى‌زيستند قضاوت نمايد، بلكه نويسنده كوشيده است تا حد ممكن گزارش خود را بر اساس سندهاى دست اول و يا نزديك به دست اول تنظيم كند؛ چه، در اين سندها احتمال دست‌خوردگى كمتر است و نيز تا آنجا كه توانسته است گزارش‌ها را با قرينه‌هاى خارجى تطبيق كرده و بالاخره از ميان گفته‌هاى گوناگون، آن را پذيرفته است كه همه و يا اكثريت در قبول آن، هم‌داستانند و يا به‌گونه‌اى آن را تأييد مى‌كنند<ref>ر.ك: همان، ص10-12</ref>
 
 
 
== وضعيت كتاب ==
 
 
 
 
 
فهرست مباحث كتاب، مصادر و مآخذ مورد استفاده و فهرست اعلام (اشخاص)، كتاب‌ها و اماكن، تيره‌ها و مذهب‌ها، در انتهاى كتاب آمده است.
 
 
 
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع<ref>ر.ك: پاورقى، ص24</ref>، به توضيح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است<ref>ر.ك: همان، ص21</ref>
 
 
 
==پانويس ==
 
 
<references />
 
<references />
== منابع مقاله ==
+
==منابع ==
 
+
* مقدمه و متن کتاب.
1. مقدمه و متن كتاب.
+
* فهرست کتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه ۱۳۷۶، پایگاه مجلات تخصصى نور، مجله: کتاب ماه دین، شماره ۴ و ۵، اسفند ۱۳۷۶، (از ص۴۰ تا ۴۷).
 
 
2. «فهرست كتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه 1376»، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله: كتاب ماه دين، شماره 4 و اسفند 1376، (از ص40 تا 47).
 
  
 +
==متن کتاب==
 +
'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/42451/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7--%D8%B9/&from=search&&query=%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A%20%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87%20%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7&count=20&execute=true#!resource زندگانى فاطمه زهرا (سلام الله علیها)]'''
  
==منبع ==
+
[[رده:منابع تاریخ زندگی ائمه (ع)]]
ویکی نور
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۶

«زندگانى فاطمه زهرا (علیهاالسلام)»، اثر سید جعفر شهیدى (۱۳۸۶-۱۲۹۷ ش) به زبان فارسى است. نویسنده در این کتاب، ضمن بیان سرگذشت حضرت زهرا (سلام الله علیها)، به تشریح دو نکته مى‌پردازد: یکى نگهبانى از سنت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و دیگرى اجتهاد و تجدید نظر در نظام سیاسى و حقوق دینى.[۱]

محتوای کتاب

موضوع این کتاب گزارشى از زندگانى دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است، ولى آنچه در این مجموعه فراهم آمده، تنها سرگذشت زندگى شخصى نیست، رویدادهایى است آموزنده و عبرت‌آمیز؛ هرچند گزارش زندگى شخصیت‌هاى بزرگ و برجسته تاریخ خود درسى آموزنده است.[۲]

آنچه در این کتاب آمده، تحلیلى از چند حادثه شگفت است که قرن‌ها پیش از زمان ما رخ داده است، اما اگر قهرمانان این حادثه‌ها را از حادثه‌ها جدا کنیم، خواهیم دید آن حادثه‌ها در طول تاریخ حتى در زمان ما نیز، در گوشه‌اى از جهان رخ داده است و مى‌دهد. نویسنده، معقتد است اگر زمان و مکان رویدادهایى که درباره آن سخن مى‌گوییم، با ما فاصله بسیار دارد، آثارى که از آنها به‌جاى مانده، نه‌تنها دیرینگى نگرفته، بلکه تازگى خود را همچنان نگاه داشته است.[۳]

آن حادثه‌ها که نویسنده، کتاب را بر محور آن سامان داده است، دو جنبش متضادى است که پس از رحلت پیامبر(ص) در مدینه - مرکز استقرار و نشر دین اسلام - پدید گردید:

  • جنبشى که مى‌کوشید روش پیامبر(ص) را در اداره حوزه اسلامى دنبال کند و به تعبیر دیگر، مى‌خواست نگاهبان سنت رسول خدا(ص) باشد.
  • حرکت دیگرى که به گمان و یا به اجتهاد خویش، به تناسب پیشرفت زمان، تجدید نظر در نظام سیاسى و احیانا بعضى نظام حقوقى دین را ضرورى مى‌دانست و معتقد بود سنت‌گرایان، واقعیت را چنان‌که باید، درک نمى‌کنند و این دگرگونى متناسب با خواسته‌هاى عصر و به سود مسلمانان و موجب تقویت قدرت مرکزى و حفظ وحدت اسلام است.[۴]

نویسنده، خواهان اثبات آن است که حضرت فاطمه(س) و شوهرش و خاندان پیغمبر و تنى چند از یاران آنان، پیشروان حرکت نخستین بودند و گروهى (بیشتر مهاجران و کمتر انصار) رهبران حرکت دیگر. چنان‌که در لابه‌لاى متون کتاب خواهیم دید، رویدادهاى پى‌درپى، دختر پیامبر(ص) را ناچار ساخت که خود پیشرو سنت‌گرایان گردد. او با سخنرانى، اندرز، اعتراض، ناخشنودى نمودن و سرزنش، سنت‌شکنان و یا تجددطلبان را از عاقبت نامطلوب روشى که پیش گرفتند، آگاه ساخت.[۵]

نویسنده تأکید دارد برخلاف آنچه بعض نویسندگان نوشته‌اند و ظاهر بعض روایات هم شاید آن را تأیید کند، آنچه در آن روزها گفتند و کردند، جنبه شخصى ندارد. نه آن روز و نه این زمان، تنها سخن بر سر آن نبوده و نیست که: شخصیتى که سال ۳۵ هجرى زمامدار مسلمانان شد باید سال یازدهم به خلافت رسیده باشد؛ یا فلان مزرعه (فدک) را چرا گرفتند؟ و چه مبلغ درآمد داشته؟ به اعتقاد نویسنده، دقت در اسناد دست اول و سخنان على(ع) و فاطمه(ع) و فرزندانش(ع) و مطالعه روشى که در زندگانى پیش گرفتند، روشن مى‌سازد که این خاندان بدانچه نمى‌اندیشیده‌اند، مهترى یا مال‌دارى بوده است.[۶]

کتاب حاضر وظیفه ندارد این دو حرکت را تحلیل کند و درباره رفتار سران دو نهضت به داورى برخیزد، یا درباره آن دسته از مسلمانان که در چنان دوره پرآشوب مى‌زیستند قضاوت نماید، بلکه نویسنده کوشیده است تا حد ممکن گزارش خود را بر اساس سندهاى دست اول و یا نزدیک به دست اول تنظیم کند؛ چه، در این سندها احتمال دست‌خوردگى کمتر است و نیز تا آنجا که توانسته است گزارش‌ها را با قرینه‌هاى خارجى تطبیق کرده و بالاخره از میان گفته‌هاى گوناگون، آن را پذیرفته است که همه و یا اکثریت در قبول آن، هم‌داستانند و یا به‌گونه‌اى آن را تأیید مى‌کنند.[۷]

پانویس

  1. ر.ک: فهرست کتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه ۱۳۷۶، ص۴۶
  2. متن کتاب، ص۷
  3. ر.ک: همان
  4. همان، ص۸
  5. ر.ک: همان، ص۸-۹
  6. همان، ص۹
  7. ر.ک: همان، ص۱۰-۱۲

منابع

  • مقدمه و متن کتاب.
  • فهرست کتاب‌هاى منتشرشده بهمن‌ماه ۱۳۷۶، پایگاه مجلات تخصصى نور، مجله: کتاب ماه دین، شماره ۴ و ۵، اسفند ۱۳۷۶، (از ص۴۰ تا ۴۷).

متن کتاب

زندگانى فاطمه زهرا (سلام الله علیها)