اعمش: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | ||
| − | |||
| − | + | سليمان بن مهران معروف به "أعمش كوفى" (148-61 ق)، قارى، حافظ و محدث شیعى است. | |
| − | ( | + | == ولادت == |
| + | ابومحمد، سليمان بن مهران معروف به "أعمش كوفى" در سال 60 و به روايتى در [[روز عاشورا|عاشوراى]] سال 61 قمرى (روز شهادت [[امام حسين]] علیه‌السلام) ديده به جهان گشود. | ||
| − | + | پدرش مهران از اهالى دماوند بود و به [[كوفه]] مهاجرت كرد و به روايتى جهت حضور در واقعه [[كربلا]] به كوفه رفت، ولى دانسته نشد كه براى يارى [[امام حسين]] علیه‌السلام رفته بود و يا به اجبار حكومت، براى تقويت سپاه [[عمر بن سعد]]. به هر روى در آن هنگام همسرش حامله بود و پس از رسيدن به كوفه وضع حمل كرد و اعمش را شش ماهه به دنيا آورد. | |
| − | + | سليمان بن مهران به خاطر كم‌سو بودن ديدگانش و نابيناشدن در اواخر عمرش به «اعمش» معروف شد. وى بسيار شوخ طبع بود و در اين زمينه، داستان هاى فراوانى از او نقل شده است. | |
| − | + | == فعالیت‌های علمی == | |
| + | اعمش در كوفه رشد يافت و از كودكى به يادگيرى معارف دينى علاقمند بود. [[شیخ طوسى]] او را از اصحاب [[امام صادق]] علیه السلام شمرده و [[ابن شهر آشوب]] او را از خواص اصحاب امام خوانده است. علماى [[عامه]] نیز او را از شاگردان امام صادق علیه السلام دانسته و برترى او را بر دیگران در قرائت [[قرآن]] و علم به فرائض و حفظ [[حدیث]] پذیرفته و تجلیل و تعظیم كرده‌اند. | ||
| − | حمزه و زائده بر وى قرائت كرده‌اند و كسائى بر زائده به قرائت اعمش قرائت كرده است | + | اعمش پس از سال ها تلاش و جديت به مراتب علمى و معنوى بالايى دست يافت و در رديف دانشمندان درجه اول عالم [[اسلام]] قرار گرفت. وى از عالمان و بزرگانى چون داوود بن سويد، ابو وائل، ابراهيم تميمى، سعيد بن جبير، مجاهد و ابراهيم نخعى بهره يافت و بسيارى از بزرگان [[تابعين]] را ديدار كرد و از آنان كسب فيض نمود. حمزه و زائده بر وى قرائت كرده‌اند و كسائى بر زائده به قرائت اعمش قرائت كرده است. |
| − | + | عالمان و [[محدثان]] فراوانى از او نقل حديث كرده اند؛ حكم بن عتبه و ابواسحاق سبیعى و [[ابان بن تغلب]] و [[ابوحنیفه]] و اوزاعى و جریر بن عبدالحمید و حفص بن غیاث و سفیان بن عیینه و [[سفیان ثوری|سفیان ثورى]] و یحیى بن سعید قطان و شعبة بن حجاج و ابونعیم و ... از اعمش حدیث شنیدند. | |
| + | همچنین [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخارى]] و [[مسلم بن حجاج نیشابوری|مسلم]] و [[محمد بن عیسی ترمذی|ترمذى]] و [[ابو داوود سجستانی|ابوداوود]] و [[احمد بن شعیب نسائی|نسائى]] و [[ابن ماجه]] در «[[صحاح سته]]» خود از او [[حدیث]] نقل كرده اند. | ||
| + | |||
| + | == اعمش در نظر عالمان == | ||
| + | [[ابن ابی لیلی|ابن ابى لیلى]]، قاضى [[كوفه]]، اعمش را سرور و بزرگ كوفه معرفى مى‌كرد و عجلى گوید: كه او در عصر خود [[محدث]] كوفه بود و چهار هزار [[حدیث]] از او نقل شده، لیكن كتابى از وى در دست نیست. ذهبى از او به عنوان شیخ قاریان و شیخ محدثان نام مى‌برد و او را یكى از ائمه ثقات مى‌داند. ابن معین و نسائى و عجلى نیز او را توثیق نموده‌اند. | ||
| + | |||
| + | [[ميرداماد|میرداماد]] در «[[الرواشح السماویه (کتاب)|الرواشح السماویه]]» به شرح حال او پرداخته و [[شیخ بهائى]] در «توضیح المقاصد» گوید: او از زهاد و فقهاى عصر خود بود و از تواریخ چنین برمى‌آید كه او [[شیعه]] [[امامیه|امامى]] است. به گفته عیسى بن یونس او با این كه بسیار فقیر بود اما اغنیا و سلاطین در چشمش بسیار حقیر بودند. | ||
| + | |||
| + | اعمش كوفى از نظر اعتقادى [[شيعه]] بود و با دانشمندان غيرشيعى معاصر خود مانند [[ابوحنيفه]] (يكى از پيشوايان مذهبى [[اهل سنت]]) مناظره و مباحثه هايى به عمل آورد و در [[ايمان]] خويش راسخ و استوار ماند. با اين حال بسيارى از دانشمندان و راويان اهل سنت از وى تجليل كرده و او را ستودند.<ref>[[وقايع الأيام]]، ص 217؛ [[توضيح المقاصد]]، ص 8.</ref> | ||
| + | |||
| + | وفات اعمش كوفى در 15 ربيع الاول سال 148 و به روايتى 147 و به روايت ديگر 149 قمرى بوده است.<ref>[[وفيات الأعيان]]، ج 1، ص 380؛ وقايع الأيام، ص 217.</ref> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج1، ص270. | + | |
| + | *سيد تقى واردى، روزشمار تاريخ اسلام، جلد سوم، ماه ربیع الاول. | ||
| + | *[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج1، ص270. | ||
[[رده:محدثان]] | [[رده:محدثان]] | ||
نسخهٔ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۳
سليمان بن مهران معروف به "أعمش كوفى" (148-61 ق)، قارى، حافظ و محدث شیعى است.
ولادت
ابومحمد، سليمان بن مهران معروف به "أعمش كوفى" در سال 60 و به روايتى در عاشوراى سال 61 قمرى (روز شهادت امام حسين علیه‌السلام) ديده به جهان گشود.
پدرش مهران از اهالى دماوند بود و به كوفه مهاجرت كرد و به روايتى جهت حضور در واقعه كربلا به كوفه رفت، ولى دانسته نشد كه براى يارى امام حسين علیه‌السلام رفته بود و يا به اجبار حكومت، براى تقويت سپاه عمر بن سعد. به هر روى در آن هنگام همسرش حامله بود و پس از رسيدن به كوفه وضع حمل كرد و اعمش را شش ماهه به دنيا آورد.
سليمان بن مهران به خاطر كم‌سو بودن ديدگانش و نابيناشدن در اواخر عمرش به «اعمش» معروف شد. وى بسيار شوخ طبع بود و در اين زمينه، داستان هاى فراوانى از او نقل شده است.
فعالیت‌های علمی
اعمش در كوفه رشد يافت و از كودكى به يادگيرى معارف دينى علاقمند بود. شیخ طوسى او را از اصحاب امام صادق علیه السلام شمرده و ابن شهر آشوب او را از خواص اصحاب امام خوانده است. علماى عامه نیز او را از شاگردان امام صادق علیه السلام دانسته و برترى او را بر دیگران در قرائت قرآن و علم به فرائض و حفظ حدیث پذیرفته و تجلیل و تعظیم كرده‌اند.
اعمش پس از سال ها تلاش و جديت به مراتب علمى و معنوى بالايى دست يافت و در رديف دانشمندان درجه اول عالم اسلام قرار گرفت. وى از عالمان و بزرگانى چون داوود بن سويد، ابو وائل، ابراهيم تميمى، سعيد بن جبير، مجاهد و ابراهيم نخعى بهره يافت و بسيارى از بزرگان تابعين را ديدار كرد و از آنان كسب فيض نمود. حمزه و زائده بر وى قرائت كرده‌اند و كسائى بر زائده به قرائت اعمش قرائت كرده است.
عالمان و محدثان فراوانى از او نقل حديث كرده اند؛ حكم بن عتبه و ابواسحاق سبیعى و ابان بن تغلب و ابوحنیفه و اوزاعى و جریر بن عبدالحمید و حفص بن غیاث و سفیان بن عیینه و سفیان ثورى و یحیى بن سعید قطان و شعبة بن حجاج و ابونعیم و ... از اعمش حدیث شنیدند.
همچنین بخارى و مسلم و ترمذى و ابوداوود و نسائى و ابن ماجه در «صحاح سته» خود از او حدیث نقل كرده اند.
اعمش در نظر عالمان
ابن ابى لیلى، قاضى كوفه، اعمش را سرور و بزرگ كوفه معرفى مى‌كرد و عجلى گوید: كه او در عصر خود محدث كوفه بود و چهار هزار حدیث از او نقل شده، لیكن كتابى از وى در دست نیست. ذهبى از او به عنوان شیخ قاریان و شیخ محدثان نام مى‌برد و او را یكى از ائمه ثقات مى‌داند. ابن معین و نسائى و عجلى نیز او را توثیق نموده‌اند.
میرداماد در «الرواشح السماویه» به شرح حال او پرداخته و شیخ بهائى در «توضیح المقاصد» گوید: او از زهاد و فقهاى عصر خود بود و از تواریخ چنین برمى‌آید كه او شیعه امامى است. به گفته عیسى بن یونس او با این كه بسیار فقیر بود اما اغنیا و سلاطین در چشمش بسیار حقیر بودند.
اعمش كوفى از نظر اعتقادى شيعه بود و با دانشمندان غيرشيعى معاصر خود مانند ابوحنيفه (يكى از پيشوايان مذهبى اهل سنت) مناظره و مباحثه هايى به عمل آورد و در ايمان خويش راسخ و استوار ماند. با اين حال بسيارى از دانشمندان و راويان اهل سنت از وى تجليل كرده و او را ستودند.[۱]
وفات اعمش كوفى در 15 ربيع الاول سال 148 و به روايتى 147 و به روايت ديگر 149 قمرى بوده است.[۲]
منابع
- سيد تقى واردى، روزشمار تاريخ اسلام، جلد سوم، ماه ربیع الاول.
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج1، ص270.
