مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

صلوات: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (8پروژه: رتبه بندی، اولویت بندی ، سنجش کیفی)
(ویرایش)
 
(۱۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
 +
'''صَلَوات'''، ذکر خاصی است که مسلمانان به وسیله آن برای [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله از [[الله|خداوند]] طلب رحمت بیشتر می نمایند. دستور صلوات فرستادن بر پیامبر در آیه ۵۶ [[سوره احزاب]] ([[آیه صلوات]]) آمده است. در [[حدیث|احادیث]] فضیلت های بسیاری برای صلوات ذکر شده است. صلوات در هر زمان خوب بوده و باعث ارتباط با [[ائمه اطهار|ائمه]] و بالطبع ارتباط با خدا می شود. [[شیعه|شیعیان]] مطابق با احادیث وارده، [[اهل البیت|اهل بیت]] پیامبر را نیز در این صلوات شریک نموده و با جمله دعایی «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد» صلوات می فرستند.
 
==معنای صلوات==
 
==معنای صلوات==
 +
«صلوات» جمع صلاة از ریشه «ص ل و» به معنی دعا و تبریک و تمجید است<ref>راغب، مفردات، ج۱، ص۴۹۰</ref> و [[نماز]] را به جهت این که شامل [[دعا]] می‌شود، «صلاة» می‌گویند.
  
صلوات در لغت به معنی «دعا»ست و [[نماز]] را به جهت این که شامل [[دعا]] می‌شود، «[[صلاة]]» می‌گویند.
+
در اصطلاح دینی، درود خاص بر [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله را صلوات می گویند. عبارتی که معمولا [[شیعیان]] برای این درود به کار می برند به این صورت است: «اللهم صلّ علی محمّد و آل محمّد».
  
اما صلوات در میان عرف مردم شامل دو چیز می‌شود:
+
در این ذکر از خداوند خواسته می شود که [[پیامبر اسلام|محمد]] صلی الله علیه و آله و آل طاهرینش را مشمول ثنای نیکو و رحمت و [[برکت]] و تحیت خود گرداند.
  
* معنای اول: سلام و درود بی‌کران خداوند و [[فرشتگان]] و کسانی که [[ایمان]] به رسول خدا آوردند. به جهت عظمت، مقام و منزلت آن حضرت صلوات بر محمد صلی الله علیه و آله و آلش می‌فرستند.
+
==آیه صلوات==
 +
در [[آیه 56 سوره احزاب]] آمده است: «{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَى النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا}}»؛ [[خدا]] و [[فرشتگان|فرشتگانش]] بر پیامبر صلوات می فرستند، ای کسانی که [[ایمان]] آورده اید، بر او صلوات فرستید و آنگونه که شایسته است تسلیم او باشید.
  
* معنای دوم: صلوات به معنای نماز است.
+
[[علامه طباطبایى|علامه طباطبائی]] در مورد معنای این آیه می گوید: کلمه "صلاة" در اصل به معناى انعطاف (توجه) بوده، و صلات خدا بر پیغمبر به معناى انعطاف او به وى است به وسیله رحمتش، و صلات [[ملائکه]] او بر آن جناب، انعطاف ایشان است بر وى، به اینکه او را تزکیه نموده و برایش [[استغفار]] کنند، و صلات مؤمنین بر او انعطاف ایشان است به وسیله درخواست رحمت براى او.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۱۶، ص۵۰۸</ref>
  
عده‌ای هم صلوات پروردگار عالم را به پنج معنی تقسیم می‌کنند:
+
==چگونگی صلوات بر پیامبر==
 +
[[سیوطی]] از عالمان [[اهل سنت]] در تفسیر [[الدر المنثور]] آورده است: عبد الرزاق، ابن ابى شیبه، [[احمد بن حنبل|احمد]]، عبد بن حمید، بخارى، مسلم، ابو داوود، ترمذى، نسایى، [[ابن ماجه]]، و ابن مردویه، از کعب بن عجره روایت کرده اند که گفت: مردى از رسول خدا (ص) پرسید: ما سلام کردن به تو را فهمیدیم که چگونه است، بفرمایید صلوات را چگونه بفرستیم؟ فرمود: بگو "اللهم صل على محمد و على آل محمد کما صلیت على آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک على محمد و على‏ آل محمد کما بارکت على ابراهیم انک حمید مجید".
  
# به معنای رحمت
+
[[علامه طباطبائی]] پس از نقل این بخش از کتاب در المنثور می گوید: سیوطى در الدر المنثور غیر از این [[حدیث]] هجده حدیث دیگر آورده، که همه دلالت دارند بر اینکه باید" آل" را نیز در صلات اضافه نمود، یعنى باید گفت: اللهم صل على محمد و آل محمد" و این روایات را صاحبان سنن، و جوامع حدیث، از عده‏‌اى از [[صحابه]] رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از آن جمله [[ابن عباس]]، [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]]، [[ابو سعید خدری|ابو سعید خدرى]]، [[ابوهریره|ابو هریرة]]، [[ابن مسعود]]، کعب بن عجره، و [[امام علی علیه السلام|امام على]] (علیه السلام) نقل کرده ‏اند، و اما روایات [[شیعه|شیعه]] از حد شمار بیرون است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۱۶، ص: ۵۱۷</ref>
# به معنای مغفرت
 
# به معنای شفاء
 
# به معنای تزکیه
 
# به معنای کرامت
 
  
 
==فضایل صلوات در روایات==
 
==فضایل صلوات در روایات==
  
رسول اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «هر کس صد بار بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله صلوات بفرستد، خداوند صد حاجت او را برآورده می‌سازد».
+
[[پیامبر اسلام|رسول اکرم]] صلی الله علیه و آله فرمودند: «هر کس صد بار بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد، خداوند صد حاجت او را برآورده می‌سازد».
  
حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «هیچ دعایی به آسمان نمی‌رسد مگر این که دعاکننده بر محمد و آل او صلوات بفرستد».
+
[[امام علی علیه السلام|حضرت علی]] علیه السلام از پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم نقل کرد که فرمود: هیچ دعایی نیست مگر اینکه بین آن و آسمان حجابی است  تا وقتى که صلوات بر پیامبر و آل او فرستاده شود، که وقتى چنین شد آن حجاب شکافته مى‌‏شود و دعا ورود می کند و اگر دعا کننده این کار را نکرد دعا بر می گردد.<ref>بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۵۸</ref>
  
از يكي از امامان صادق و يا باقر عليهماالسلام نقل شده كه: در قيامت از حيث قدر و منزلت و ارزش، سنگين تر و باارزش تر از صلوات بر محمد و آل محمد نيست و اين كه اعمال يك شخصي در قيامت سنجيده مي شود (اعمال سبك بوده) به طرف خود شخص مايل مي شوند پس حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله صلوات آن شخص را (كه صلوات فرستاده بوده) بر روي اعمال او در ميزان مي گذارد و به خاطر آن اعمال، اعمال او سنگين مي شوند.<ref>محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، دارالكتب الاسلاميه، چاپ ششم، 1375، ج2، ص494، ح15.</ref>
+
از [[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] و یا [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیهماالسلام نقل شده که: در [[قیامت|قیامت]] از حیث قدر و منزلت و ارزش، سنگین تر و باارزش تر از صلوات بر محمد و آل محمد نیست و این که اعمال یک شخصی در قیامت سنجیده می شود (اعمال سبک بوده) به طرف خود شخص مایل می شوند. پس حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات آن شخص را (که صلوات فرستاده بوده) بر روی اعمال او در میزان می گذارد و به خاطر آن اعمال، اعمال او سنگین می شوند.<ref> کافی، ج۲، ص۴۹۴</ref>
 
 
از [[امام صادق]] عليه‎ السلام نقل شده كه فرمودند: دعا همواره پوشيده بوده و به اجابت نمي رسد تا اين كه بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده شود.<ref>محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، دارالكتب الاسلاميه، چاپ ششم، 1375، ج2، ص491، ح1.</ref>
 
 
 
==چگونگي صلوات==
 
 
 
عن ابي عبدالله عليه‎ السلام: قال: يا اسحاق بن فرّوخ من صلي علي محمد و آل محمد عشراً صلي الله عليه و ملائكته مائة مرة و من صلي علي محمد و آل محمد مائة مرَّة صلي الله عليه و ملائكته الفاً، اما تسمع قول الله عزوجلّ «هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً».
 
 
 
[[امام صادق]] عليه‎ السلام به اسحاق مي فرمايند: اي اسحاق هر كسي 10 مرتبه بر محمد و آل محمد صلي الله عليه و آله صلوات بفرستد، خداوند متعال و ملائكه او بر آن شخص، صد مرتبه درود و رحمت مي فرستند و هر كس بر محمد و آل محمد 100 مرتبه صلوات بفرستد، خداوند و ملائكه اش بر او هزار مرتبه صلوات مي فرستند (حضرت اشاره به آيه دارند كه) آيا قول خدا را نشنيده اي كه «او (خدا) آن كسي است كه او و ملائكه اش بر شما صلوات مي فرستند تا شما را از ظلمت ها به نور بكشانند و بر مؤمنين خدا رحيم مي باشد».
 
 
 
==زمان صلوات==
 
 
 
صلوات در هر زمان خوب بوده و باعث ارتباط با ائمه و بالطبع با خدا مي شود، خصوصاً هنگام دعا، شب هاي [[جمعه]]، ماه مبارك [[رمضان]] و...
 
  
 +
[[امام صادق]] علیه‎ السلام به اسحاق بن فرّوخ می فرمایند: ای اسحاق هر کسی ۱۰ مرتبه بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله صلوات بفرستد، خداوند متعال و ملائکه او بر آن شخص، صد مرتبه درود و رحمت می فرستند و هر کس بر محمد و آل محمد ۱۰۰ مرتبه صلوات بفرستد، خداوند و ملائکه اش بر او هزار مرتبه صلوات می فرستند، آیا قول خدا را نشنیده ای که «هُوَ الَّذِی یصَلِّی عَلَیکمْ وَ مَلائِکتُهُ لِیخْرِجَکمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً؛ او (خدا) آن کسی است که او و ملائکه اش بر شما صلوات می فرستند تا شما را از ظلمت ها به نور بکشانند و بر مؤمنین خدا رحیم می باشد».<ref>کافی، ج۲، ص۴۹۳</ref>
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* خواص شگفت‌انگیز صلوات؛ مشکل‌گشای مشکلات، علی رستمی چافی.
+
 
* [http://www.andisheqom.com/Files/faq.php?level=4&id=3201&urlId=1035 اندیشه قم]، بازیابی: 26 اسفند 1392.
+
*راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
 +
*کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۵ش.
 +
*طباطبایى، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.
 +
*مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]
سطر ۵۱: سطر ۴۳:
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
|شناسه= ضعیف
+
|شناسه= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
|جامعیت= متوسط
+
|جامعیت= خوب
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
 
|سیر منطقی= خوب

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۲۷

صَلَوات، ذکر خاصی است که مسلمانان به وسیله آن برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از خداوند طلب رحمت بیشتر می نمایند. دستور صلوات فرستادن بر پیامبر در آیه ۵۶ سوره احزاب (آیه صلوات) آمده است. در احادیث فضیلت های بسیاری برای صلوات ذکر شده است. صلوات در هر زمان خوب بوده و باعث ارتباط با ائمه و بالطبع ارتباط با خدا می شود. شیعیان مطابق با احادیث وارده، اهل بیت پیامبر را نیز در این صلوات شریک نموده و با جمله دعایی «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد» صلوات می فرستند.

معنای صلوات

«صلوات» جمع صلاة از ریشه «ص ل و» به معنی دعا و تبریک و تمجید است[۱] و نماز را به جهت این که شامل دعا می‌شود، «صلاة» می‌گویند.

در اصطلاح دینی، درود خاص بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را صلوات می گویند. عبارتی که معمولا شیعیان برای این درود به کار می برند به این صورت است: «اللهم صلّ علی محمّد و آل محمّد».

در این ذکر از خداوند خواسته می شود که محمد صلی الله علیه و آله و آل طاهرینش را مشمول ثنای نیکو و رحمت و برکت و تحیت خود گرداند.

آیه صلوات

در آیه 56 سوره احزاب آمده است: «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَى النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا»؛ خدا و فرشتگانش بر پیامبر صلوات می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید، بر او صلوات فرستید و آنگونه که شایسته است تسلیم او باشید.

علامه طباطبائی در مورد معنای این آیه می گوید: کلمه "صلاة" در اصل به معناى انعطاف (توجه) بوده، و صلات خدا بر پیغمبر به معناى انعطاف او به وى است به وسیله رحمتش، و صلات ملائکه او بر آن جناب، انعطاف ایشان است بر وى، به اینکه او را تزکیه نموده و برایش استغفار کنند، و صلات مؤمنین بر او انعطاف ایشان است به وسیله درخواست رحمت براى او.[۲]

چگونگی صلوات بر پیامبر

سیوطی از عالمان اهل سنت در تفسیر الدر المنثور آورده است: عبد الرزاق، ابن ابى شیبه، احمد، عبد بن حمید، بخارى، مسلم، ابو داوود، ترمذى، نسایى، ابن ماجه، و ابن مردویه، از کعب بن عجره روایت کرده اند که گفت: مردى از رسول خدا (ص) پرسید: ما سلام کردن به تو را فهمیدیم که چگونه است، بفرمایید صلوات را چگونه بفرستیم؟ فرمود: بگو "اللهم صل على محمد و على آل محمد کما صلیت على آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک على محمد و على‏ آل محمد کما بارکت على ابراهیم انک حمید مجید".

علامه طباطبائی پس از نقل این بخش از کتاب در المنثور می گوید: سیوطى در الدر المنثور غیر از این حدیث هجده حدیث دیگر آورده، که همه دلالت دارند بر اینکه باید" آل" را نیز در صلات اضافه نمود، یعنى باید گفت: اللهم صل على محمد و آل محمد" و این روایات را صاحبان سنن، و جوامع حدیث، از عده‏‌اى از صحابه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از آن جمله ابن عباس، طلحه، ابو سعید خدرى، ابو هریرة، ابن مسعود، کعب بن عجره، و امام على (علیه السلام) نقل کرده ‏اند، و اما روایات شیعه از حد شمار بیرون است.[۳]

فضایل صلوات در روایات

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «هر کس صد بار بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد، خداوند صد حاجت او را برآورده می‌سازد».

حضرت علی علیه السلام از پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم نقل کرد که فرمود: هیچ دعایی نیست مگر اینکه بین آن و آسمان حجابی است تا وقتى که صلوات بر پیامبر و آل او فرستاده شود، که وقتى چنین شد آن حجاب شکافته مى‌‏شود و دعا ورود می کند و اگر دعا کننده این کار را نکرد دعا بر می گردد.[۴]

از امام باقر و یا امام صادق علیهماالسلام نقل شده که: در قیامت از حیث قدر و منزلت و ارزش، سنگین تر و باارزش تر از صلوات بر محمد و آل محمد نیست و این که اعمال یک شخصی در قیامت سنجیده می شود (اعمال سبک بوده) به طرف خود شخص مایل می شوند. پس حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات آن شخص را (که صلوات فرستاده بوده) بر روی اعمال او در میزان می گذارد و به خاطر آن اعمال، اعمال او سنگین می شوند.[۵]

امام صادق علیه‎ السلام به اسحاق بن فرّوخ می فرمایند: ای اسحاق هر کسی ۱۰ مرتبه بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله صلوات بفرستد، خداوند متعال و ملائکه او بر آن شخص، صد مرتبه درود و رحمت می فرستند و هر کس بر محمد و آل محمد ۱۰۰ مرتبه صلوات بفرستد، خداوند و ملائکه اش بر او هزار مرتبه صلوات می فرستند، آیا قول خدا را نشنیده ای که «هُوَ الَّذِی یصَلِّی عَلَیکمْ وَ مَلائِکتُهُ لِیخْرِجَکمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً؛ او (خدا) آن کسی است که او و ملائکه اش بر شما صلوات می فرستند تا شما را از ظلمت ها به نور بکشانند و بر مؤمنین خدا رحیم می باشد».[۶]

پانویس

  1. راغب، مفردات، ج۱، ص۴۹۰
  2. ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۱۶، ص۵۰۸
  3. ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۱۶، ص: ۵۱۷
  4. بحار الانوار، ج۲۷، ص۲۵۸
  5. کافی، ج۲، ص۴۹۴
  6. کافی، ج۲، ص۴۹۳

منابع

  • راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۵ش.
  • طباطبایى، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.
  • مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.