آیه 14 سوره تغابن: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{قرآن در قاب|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَو...» ایجاد کرد) |
(←معانی کلمات آیه) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | + | *'''فاحذروهم''': حذر: احتراز از شىء مخوف. | |
| + | *'''تصفحوا''': صفح. اغماض و عدم ملامت. راغب گويد: آن ترك ملامت و از عفو ابلغ است. استعمال قرآن اين سخن را تأييد مىكند.<ref>تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج11، ص195</ref> | ||
| + | |||
==نزول== | ==نزول== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۲
| <<13 | آیه 14 سوره تغابن | 15>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
الا ای اهل ایمان، زنان و فرزندان شما هم برخی (که شما را از طاعت و جهاد و هجرت در دین باز دارند) دشمن شما هستند، از آنان حذر کنید، و اگر (از عقاب آنها پس از توبه آنان) عفو و آمرزش و چشم‌پوشی کنید خدا هم (در حق همه شما) بسیار آمرزنده و مهربان است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- فاحذروهم: حذر: احتراز از شىء مخوف.
- تصفحوا: صفح. اغماض و عدم ملامت. راغب گويد: آن ترك ملامت و از عفو ابلغ است. استعمال قرآن اين سخن را تأييد مىكند.[۱]
نزول
«شیخ طوسى» گویند: ابن عباس گوید: این آیه درباره عده اى از مسلمین نازل شده که در مکه مسلمان شدند و اراده هجرت به مدینه نمودند ولى زنان و اولاد آنها مانع شده بودند. چنان که عطاء بن یسار گوید که اینان اراده عزت از راه هجرت کردند و زنان و فرزندانشان مانع شدند.
مجاهد گوید: درباره قومى نازل شده که اراده اطاعت از خداوند کردند ولى آنها را مانع گردیده بودند.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «14»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! برخى از همسران و فرزندانتان براى شما دشمنند (كه شما را از راه خدا بازمى‌دارند)، پس از آنان بر حذر باشيد و اگر (آزار و خطايشان را) عفو كنيد و چشم بپوشيد و درگذريد، پس (بدانيد كه) خداوند آمرزنده مهربان است.
نکته ها
«عفو» به معناى گذشت و «صفح» به معناى ترك سرزنش و «مغفرت» به معناى از ياد بردن و به فراموشى سپردن است و اين سه امر (عفو و صفح و مغفرت) سه گام در برخورد با خطاهاى ديگران و از جمله همسر و فرزند است.
امام باقر عليه السلام فرمود: هنگامى كه مسلمانان مكه بناى هجرت را گذاشتند، بعضى همسران و فرزندان، مانع آنها شده و با سوگند مى‌گفتند: تو را به خدا هجرت نكن و عده‌اى مى‌پذيرفتند و مى‌ماندند. «1» لذا اين آيه نازل شد و مردان را از پذيرش اين خواستِ همسران و فرزندان
«1». تفسير نورالثقلين.
جلد 10 - صفحه 86
كه مخالف فرمان رسول خدا بوده برحذر داشت.
همسر و فرزندى كه مانع انجام وظيفه شوند، آخرت و بهشت انسان را مى‌گيرند و لذا اين گونه همسران و فرزندان دشمن شمرده شده‌اند.
در تمام قرآن، هيچ كجا كلمات عفو و صفح و مغفرت، پشت سر هم نيامده است، جز در مورد زندگى خانوادگى با همسر و فرزند. يعنى حتى در موردى كه هم فكرى نيست و بايد از آنان بر حذر بود، باز هم عفو و صفح و مغفرت را بايد مراعات كرد.
با توجه به شأن نزول، معيار شناخت دوست از دشمن، تشويق به كارهاى خير يا مانع تراشى در برابر انجام عمل خير است. كسى كه به خاطر منافع خود، ديگرى را از انجام وظيفه‌اش باز مى‌دارد، دشمن اوست.
بعضى از مهاجران، به همسر و فرزند خود مى‌گفتند: ما هجرت مى‌كنيم و اگر شما پشيمان شديد و هجرت كرديد، ما در مدينه شما را تحويل نخواهيم گرفت. لذا ادامه آيه مى‌فرمايد:
گرچه آنان در مكه مانع هجرت شما بودند، ولى اكنون كه به شما ملحق شده‌اند، گذشته آنان را ببخشيد و سرزنش نكنيد. «1»
مشابه اين آيه را در سوره نور آيه 22 نيز مى‌خوانيم: «وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» مردم بايد عفو و گذشت كنند، آيا دوست نداريد كه خدا شما را ببخشد و خداوند بخشنده و مهربان است. (آرى اگر ما ديگران را بخشيديم، خداوند نيز ما را مى‌بخشد)
گرچه عفو كردن «تَعْفُوا» و سرزنش نكردن «تَصْفَحُوا» مهم است، ولى به كلى ناديده گرفتن خطا «تَغْفِرُوا» مهم‌تر است؛ لذا اولًا كلمه «تَغْفِرُوا» بعد از آن دو آمده است كه نشان دهنده مرحله بالاترى از عفو و صفح است. ثانياً در پايان آيه خداوند به «غَفُورٌ» توصيف شده است، با اين كه خداوند به دو صفت ديگر نيز متّصف شده است: «كانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُوراً» «2» و يا در دعا مى‌خوانيم: «يا كريم الصفح».
«1» تفسير نمونه
«2» نساء 99
جلد 10 - صفحه 87
در رهبرى امت نيز قرآن به پيامبرش سه دستور مى‌دهد: «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ» «1» يعنى علاوه بر گذشت و به كلى صرف نظر كردن لغزشها و بالاتر از همه مشورت كردن و شخصيت دادن به مردم لازم است.
از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است: زمانى خواهد آمد كه هلاك مرد به دست همسر و فرزندش خواهد بود. زيرا آنان مرد را به خاطر فقرش سرزنش مى‌كنند و او براى تأمين خواسته‌هاى آنان، به هر كارى دست مى‌زند و هلاك مى‌شود. «يسخرانه بالفقر فيركب مراكب السوء فيهلك» «2»
پیام ها
1- لازمه ايمان واقعى، مقاومت در برابر خواسته‌هاى عاطفى و به ناحق همسر و فرزند است، گرچه ممكن است دشمنى آنان را به همراه داشته باشد. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ»
2- تنها بعضى از همسران و فرزندان، مانع‌تراشى مى‌كنند، نه همه. «مِنْ أَزْواجِكُمْ»
3- بايد مراقب بوده و فريب همسران و فرزندان نااهل را نخورد. «فَاحْذَرُوهُمْ»
4- گرچه نبايد تسليم خواسته‌هاى نابجايى همسر و فرزندان شد، ولى رابطه عفو و گذشت و بخشش را مراعات كنيد. «فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا»
5- در مسير خطاپوشى، تا آخرين مرحله پيش رويد؛ ببخشيد، سرزنش نكنيد و به ياد خودتان هم نياوريد. «تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا»
6- تعادل ميان وظيفه و غريزه در زندگى خانوادگى لازم است، نه به خاطر عواطف و غرايز، دست از وظيفه و هجرت و جهاد برداريد و نه به خاطر انجام وظيفه، عواطف خانوادگى را ناديده بگيريد. «فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا»
7- به دنبال عفو و مغفرت شما، عفو و مغفرت الهى است. «إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا
«1». آل‌عمران، 159.
«2». تفسير مراغى.
جلد 10 - صفحه 88
وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
8- مغفرت الهى، همراه با رحمت و الطاف ويژه است. اگر شما ديگران را ببخشيد، خداوند هم شما را مى‌بخشد و هم مورد لطف ويژه قرار مى‌دهد.
«فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج11، ص195
- پرش به بالا ↑ ترمذى در صحیح خود و حاکم از ابن عباس روایت کنند که آیه درباره عده اى از اهل مکه نازل شده بود که مسلمان شدند ولى زنان و فرزندان آنها از آمدنشان به مدینه مانع شده بودند. وقتى وارد مدینه شدند، مردم آنها را دیدند و سرزنش کردند سپس این قسمت از آیه «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا» نازل گردید و طبرى صاحب جامع البیان از عطاء بن یسار نقل کند که آیه درباره عوف بن مالک الاشجعى که داراى اهل و اولاد بود، نازل شد که وى را از رفتن به جنگ مانع شده بودند و مى گفتند: ما را به چه کسى مى سپارى؟ و نیز گوید: سوره تغابن مکیه است مگر پنج آیه آخر سوره که در مدینه نازل گردیده است.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
