ماه محرم: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۷۰: سطر ۷۰:
 
'''اعمال شب عاشورا'''
 
'''اعمال شب عاشورا'''
  
* 1. چند نماز براي اين شب در روايات آمده است كه يكي از آن‌ها چنين است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از [[سوره‌ حمد]]، 50 بار [[سوره اخلاص|سوره‌ توحيد]] خوانده مي‌‌شود. پس از پايان نماز 70 بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلي العظيم» خوانده شود.<ref> همان، ص 295، حديث 4 و 5. </ref>
+
# چند نماز براي اين شب در روايات آمده است كه يكي از آن‌ها چنين است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از [[سوره‌ حمد]]، 50 بار [[سوره اخلاص|سوره‌ توحيد]] خوانده مي‌‌شود. پس از پايان نماز 70 بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلي العظيم» خوانده شود.<ref> همان، ص 295، حديث 4 و 5. </ref>
 
+
# احياي اين شب كنار [[قبر امام حسين]] عليه‌السلام.<ref> بحارالانوار، ج 98، ص 340. </ref>
* 2. احياي اين شب كنار [[قبر امام حسين]] عليه‌السلام.<ref> بحارالانوار، ج 98، ص 340. </ref>
+
# دعا و نيايش.<ref> همان، ص 338. </ref>
 
 
* 3. دعا و نيايش.<ref> همان، ص 338. </ref>
 
  
 
'''روز عاشورا'''
 
'''روز عاشورا'''
  
* 1. [[عزاداری بر امام حسین]] عليه‌السلام و شهداي كربلا، در اين مورد از امام رضا عليه‌السلام نقل شده است: هر کس كار و كوشش را در اين روز رها كند، خداوند خواسته‌‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.<ref>  بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5. </ref>
+
# [[عزاداری بر امام حسین]] عليه‌السلام و شهداي كربلا، در اين مورد از امام رضا عليه‌السلام نقل شده است: هر کس كار و كوشش را در اين روز رها كند، خداوند خواسته‌‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.<ref>  بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5. </ref>
 
+
# زيارت امام حسين عليه‌السلام.<ref> كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6. </ref>
* 2. زيارت امام حسين عليه‌السلام.<ref> كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6. </ref>
+
# روزه‌گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از [[نماز عصر]] از خوردن و آشاميدن خودداري شود.<ref> وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7. </ref>
 
+
# آب دادن به زائران امام حسين عليه‌السلام.<ref> كامل الزيارات، ص 174، حديث 5. </ref>
* 3. روزه‌گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از [[نماز عصر]] از خوردن و آشاميدن خودداري شود.<ref> وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7. </ref>
+
# خواندن [[سوره اخلاص|سوره توحيد]] هزار مرتبه.<ref> وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8. </ref>
 
+
# خواندن [[زيارت عاشورا]].<ref> كامل الزيارات، ص 174. </ref>
* 4. آب دادن به زائران امام حسين عليه‌السلام.<ref> كامل الزيارات، ص 174، حديث 5. </ref>
+
# گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين عليه‌السلام».<ref> مفاتيح الجنان، ص 298. </ref>
 
 
* 5. خواندن [[سوره اخلاص|سوره توحيد]] هزار مرتبه.<ref> وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8. </ref>
 
 
 
* 6. خواندن [[زيارت عاشورا]].<ref> كامل الزيارات، ص 174. </ref>
 
 
 
* 7. گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين عليه‌السلام».<ref> مفاتيح الجنان، ص 298. </ref>
 
  
 
'''روز دوازدهم محرم'''
 
'''روز دوازدهم محرم'''

نسخهٔ ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲، ساعت ۰۴:۵۱

محرم ۱۴۴۶ در تقویم ایران
شنبه ۷ ۱۴ ۲۱ ۲۸
یک‌شنبه ۱ ۸ ۱۵ ۲۲ ۲۹
دوشنبه ۲ ۹ ۱۶ ۲۳ ۳۰
سه‌شنبه ۳ ۱۰ ۱۷ ۲۴
چهارشنبه ۴ ۱۱ ۱۸ ۲۵
پنج‌شنبه ۵ ۱۲ ۱۹ ۲۶
جمعه ۶ ۱۳ ۲۰ ۲۷
دانشنامه تقویم




محرم نخستین ماه از ماه‌‌های دوازده‌گانه قمری و یکی از ماه‌‌های حرام است عرب پيش از اسلام نیز جنگ در اين ماه را حرام مي‌‌دانست و ترك مخاصمه مي‌‌كرد؛ لذا از آن زمان اين ماه بدين اسم نامگذاري شد[۱] و روز اول محرم را اول سال قمري قرار دادند.[۲] در توضيح اين كه چرا ماه‌‌هاي ديگر كه جنگ در آن‌ها حرام است، محرم ناميده نمي‌‌شود مي‌‌توان گفت: چون ترك جنگ از اين ماه شروع مي‌‌شد به آن محرم گفتند.


محرم در مکتب شیعه

محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام است. اين ماه يادآور دلاورمردي‌‌هاي ياران باوفاي ابا عبدالله الحسين عليه‌السلام، فداكاري‌‌هاي حضرت زینب كبري سلام الله عليها، حضرت امام سجاد عليه‌السلام و همه‌ اسراي كاروان امام حسين عليه‌السلام است. اين ماه يادآور خطبه‌‌ها و شعارهاي آگاهي‌‌بخش سالار شهيدان، نطق آتشين حضرت زينب سلام الله عليها و خطابه‌ غراي امام زين العابدين عليه‌السلام است.

اين ماه يادآور استقامت حبيب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است. آري اين ماه، ماه پيروزي حق بر باطل است. امام هشتم شیعیان امام رضا علیه‌السلام در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می‌‌شد و در آن نمی‌‌جنگیدند ولی در این ماه، خون‌‌های ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمه‌‌ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه‌اش رعایت نكردند.

همچنین از آن امام همام نقل شده است: «وقتي محرم فرامي‌‌رسيد، پدرم خندان ديده نمي‌‌شد، حزن و اندوه تا پايان دهه‌ اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصيبت و گريه ايشان بود».[۳]

آیت الله میرزا جواد ملكی تبریزی در «مراقبات» نوشته است: «كودكانم را می‌‌دیدم كه در دهه نخست ماه محرم غذا نمی‌‌خوردند و به نان خالی اكتفا می‌‌كردند كسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می‌‌كنم عشقی درونی آنان را برمی‌‌انگیخت».[۴]

به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دل‌ها را پر از غم می‌‌سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین علیه‌السلام از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش كرده به یاد آن امام شهید به عزاداری می‌‌پردازند.[۵]


وقایع ماه محرم

حوادث و وقایع فراوانی در ماه محرم رخ داده است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌‌کنیم: غزوه ذات الرقاع، فتح خیبر، ازدواج حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، ورود امیرالمومنین علی علیه‌السلام، حادثه خونین کربلا - تاسوعا و عاشورا و شهادت امام حسین علیه‌السلام و اسارت خاندان امام به کوفه و شام.

همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی، قتل جعفر برمکی و انقراض آل برمک و دولت برامکه، واقعه هولاکو و مستعصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است. عروج حضرت ادریس به آسمان، استجابت دعای حضرت زکریا علیه‌السلام، عبور حضرت موسی علیه‌السلام از دریا و غرق شدن فرعونیان در نیل و عذاب اصحاب فیل نیز در ماه محرم رخ داده است.

اعمال ماه محرم

شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است.

اعمال شب اول ماه محرم

  • 1. نماز: اين شب چند نماز دارد كه يكي از آن‌ها به شرح ذيل است:

دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه سوره‌ توحيد خوانده شود. در فضيلت اين نماز چنين آمده است: «خواندن اين نماز و روزه داشتن روزش موجب امنيت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است».[۶]

  • 2. احياي اين شب.[۷]
  • 3. نيايش و دعا.[۸]

روز اول محرم<

اول محرم هر سال اولين روز سال قمري است. از امام محمدباقر عليه‌السلام روايت شده است: «آن كس كه اين روز را روزه بدارد، خداوند دعايش را اجابت مي‌‌كند، همان گونه كه دعاي زكريا عليه‌السلام را اجابت كرد».[۹]

دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعاي زير قرائت گردد: «اللّهم انت الاله القديم و هذه سنةٌ جديدةٌ فاسئلك فيها العصمة من الشيطان والقوَّة علي هذه النّفس الامّارة بالسُّوء؛[۱۰] بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است. از تو مي‌‌خواهم كه مرا در اين سال از شيطان حفظ كني و بر نفس اماره (راهنمايي كننده) به بدي پيروز سازي».

روز دوم محرم

در چنين روزي كاروان امام حسين عليه‌السلام در سال 61 ه‍ـ.ق وارد سرزمين كربلا شد و با ممانعت لشكر حر مجبور به توقف در آن جا گرديد.[۱۱]

روز سوم محرم

از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نقل شده است: «هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند».[۱۲] در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.

روز چهارم محرم

بي‌‌نتيجه بودن مذاكره حضرت سيدالشهداء عليه‌السلام با عمر بن سعد براي واداركردن لشكر وي به ترك جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.

روز هفتم محرم

روزه گرفتن مستحب است.

روز نهم محرم

تاسوعای حسینی، روز محاصره‌ امام حسين عليه‌السلام و اصحابش در سرزمين كربلا توسط سپاه شمر.[۱۳]

اعمال شب عاشورا

  1. چند نماز براي اين شب در روايات آمده است كه يكي از آن‌ها چنين است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره‌ حمد، 50 بار سوره‌ توحيد خوانده مي‌‌شود. پس از پايان نماز 70 بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلي العظيم» خوانده شود.[۱۴]
  2. احياي اين شب كنار قبر امام حسين عليه‌السلام.[۱۵]
  3. دعا و نيايش.[۱۶]

روز عاشورا

  1. عزاداری بر امام حسین عليه‌السلام و شهداي كربلا، در اين مورد از امام رضا عليه‌السلام نقل شده است: هر کس كار و كوشش را در اين روز رها كند، خداوند خواسته‌‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.[۱۷]
  2. زيارت امام حسين عليه‌السلام.[۱۸]
  3. روزه‌گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشاميدن خودداري شود.[۱۹]
  4. آب دادن به زائران امام حسين عليه‌السلام.[۲۰]
  5. خواندن سوره توحيد هزار مرتبه.[۲۱]
  6. خواندن زيارت عاشورا.[۲۲]
  7. گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين عليه‌السلام».[۲۳]

روز دوازدهم محرم

ورود كاروان اسيران كربلا به كوفه و شهادت حضرت امام سجاد عليه‌السلام در سال 94 ه‍ـ.ق.

روز بيست و يكم محرم

روزه‌ اين روز مطلوب است.[۲۴]

پانویس

  1. مصباح كفعمي، ص 509.
  2. فرهنگ عاشورا، ص 405، جواد محدثي.
  3. وسائل الشيعه، ج 5، ص 394، حديث 8.
  4. پیام‌آور عاشورا، مهاجرانی، ص 11.
  5. بااندكی دخل و تصرف، فرهنگ عاشورا جواد محدثی، ص 406.
  6. بحارالانوار، ج 98، ص 333؛ وسائل الشيعه، ج 5، ص 294، حديث 1؛ مفاتيح الجنان، ص 286.
  7. مصباح المتهجد، ص 783.
  8. بحارالانوار، ج 98، ص 324.
  9. عروة الوثقي، ج 2، ص 243؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 347، حديث 3.
  10. بحارالانوار، ج 98، ص 334.
  11. فرهنگ عاشورا، ص 406.
  12. عروة الوثقي، ج 2، ص 242؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 348.
  13. وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 1.
  14. همان، ص 295، حديث 4 و 5.
  15. بحارالانوار، ج 98، ص 340.
  16. همان، ص 338.
  17. بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5.
  18. كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6.
  19. وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7.
  20. كامل الزيارات، ص 174، حديث 5.
  21. وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8.
  22. كامل الزيارات، ص 174.
  23. مفاتيح الجنان، ص 298.
  24. بحارالانوار، ج 98، ص 345، حديث 1.

منابع برای مطالعه بیشتر

وقایع الایام شیخ عباس قمی، ماه محرم.