کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)
 | |
| نویسنده | علامه حلی |
| موضوع | فضایل امام علی عليه‌السلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام» تألیف علامه حلی (متوفای ۷۲۶ هجری) است. مؤلف، این کتاب را در ذکر فضائل امام علی (علیه‌السلام) نوشته که عمدتا بر اساس منابع اهل سنت است.
معرفی کتاب
یکی از کتابهای علامه حلی در دفاع از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کتاب «کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین است.
علامه این کتاب را به امر سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) نوشته و گفته که آن کتاب را به صورت مختصر در فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام نگاشته است؛ چرا که به روایت اخطب خوارزم از ابن عباس فضائل امیرالمؤمنین بی شمار است و ابن عباس از رسول خدا نقل کرده: اگر جنگلها قلم و دریاها مرکب و اجنّه شمارشگر و انسانها کتابت کنند، نمی توانند فضائل امیرالمؤمنین را به شماره آورند. و کسی را که رسول خدا چنین وصف کرده، چگونه می توان فضائلش را بر شمرد؟
محتوای کتاب
علامه حلی کتاب را به یک مقدمه و ۴ فصل تقسیم کرده است:
- فصل اول:
پیرامون فضائل امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) قبل از خلقت آن حضرت است، مانن:د قبول توبه حضرت آدم به واسطه توسل به او، نامش در تورات آمده، بعثت انبیا بر ولایت او، نامش بر عرش مکتوب است، رسول خدا و او نور واحدند.
- فصل دوم:
فضائل آن حضرت در حال خلقت است، مانند آنکه مادر آن جناب -فاطمه بنت اسد- برای تولد فرزندش به درون کعبه دعوت شد شد و هیچ کس جز او بدین فضیلت نائل نگشته است. این دو فصل از کتاب مختصرند.
- فصل سوم:
در فضائل آن حضرت است هنگام رشد و بلوغ. این فصل عمده حجم کتاب را در بر گرفته و به دو باب تقسیم شده است: باب اول در فضائل نفسیه آن حضرت، که شامل اوصاف درونی حضرت و فضائل مربوط به اعمال اوست، مانند عبادت و جهاد و...؛ باب دوم در فضائل خارجی مولای متقیان است، مانند آیات نازله در شأن حضرتش و روایات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در وقایع مختلف در مورد ایشان و مسائلی از قبیل نسب، همسر و... . علامه حلی هر مبحث جزئی را یک تیتر زده و مستقلا آورده و حتی برای هر روایت هم یک عنوان زده که بازیابی مطالب و پیدا نمودن احادیث را بسیار آسان کرده است.
- فصل چهارم:
فضائل امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بعد از شهادت است. این فصل نیز مختصر بوده و عمده آن ذکر کراماتی است از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) در تاریخ که علامه حلی آنها را با سند معتبر نقل کرده است.
مآخذ و مصادر کتاب
علامه حلی بجز چند مورد، تمام روایات کتاب خود را از منابع مورد قبول اهل سنت نقل کرده است. از جمله منابع علامه در کتاب «کشف الیقین» می‌توان به: مناقب خوارزمی، مسند احمد بن حنبل، بشارة المصطفی، خصائص طبری، الیواقیت ابو عمر الزاهد، اسباب النزول واحدی، مناقب ابن مغازلی، تفسیر ثعلبی، سنن نسائی، سنن ترمذی، صحاح بغوی، کفایة الطالب ابوعبدالله شافعی، الأربعین عن الاربعین شیخ منتجب الدین رازی، مناقب ابن مردویه اصفهانی، تاریخ بغداد، نهایة الطلب و غایة السؤل، جمع بین الصحیحین حمیدی و تذکرة الخواص سبط بن جوزی اشاره نمود.
محقق کتاب نیز با تلاش فراوان، عینا مطالب کتاب را با کتب و منابع معتبر شیعه تطبیق داده است.
ترجمه‌های کتاب
ترجمه‌های متعددی بر کتاب «کشف الیقین» نوشته شده است، از جمله:
- دُرّ ثمین، محمدباقر شهرستانی موسوی (قرن ۱۱). این ترجمه به تحقیق علی اوجبی زیر نظر مهدی محقق در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ دانشگاه تهران و مركز بین المللی گفتگوی تمدن ها در سال ۱۳۸۳ش چاپ شده است.
- رشف العین، از محمد اسماعیل بن محمد باقر مجد الأدباء خراسانی (قرن ۱۳).
- آینۀ یقین، ترجمه مجتبی علوى (تراكمه‌اى)، انتشارات هجرت، ۱۳۷۴ش، قم.
- ترجمه حميدرضا آژير، مؤسسۀ تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۹ش. رضا بیات گزیده ای از این ترجمه را در سال ۱۳۸۱ش در انتشارات علامه در قم چاپ کرده است.
- انتشارات انصاریان در قم ترجمه کشف الیقین به انگلیسی را، با ترجمۀ علی اكبر عقيلی آشتيانی در سال ۱۳۸۶ش چاپ کرده است.
منابع
- نرم افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کشف الیقین».
- "کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.
