النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین (کتاب)
 | |
| نویسنده | سید نعمت الله جزایری |
| موضوع | سرگذشتنامه پیامبران / قصههای قرآن |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین» تألیف سید نعمت الله جزایرى (م، ۱۱۱۲ ق)، کتابی با موضوع زندگینامه و داستانهای برخی پیامبران الهی است که در قرآن آمده است.
محتویات
مؤلف
سید نعمتاللّه جزایری (۱۱۱۲-۱۰۵۰ ق)، فقیه، محدّث و ادیب امامی قرن یازدهم و دوازدهم هجری است. او از شاگردان علمای بزرگی چون علامه مجلسی، محقق خوانسارى و فیض کاشانی بوده است.
علامه جزایری سرسلسله خاندان مشهور علمی و دینی سادات جزایری بود که سه قرن در منطقه خوزستان به ویژه شوشتر، خدمات ارزندهای کردند.
وی صاحب آثار متعددی می باشد از جمله: النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین، ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار، عوالى اللئالى، الانوار النعمانیه، انیس الفرید، تحفة الاسرار و زهر الربیع.
معرفى کتاب
موضوع اصلى کتاب «النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین» همان گونه که از اسمش پیداست، سرگذشت انبیاى الهى و امم گذشته است که در محدوده نبوت عامه و به سبک روان نگارش یافته است.
محتواى آن تاریخى-کلامى است و بیشتر با استناد به منابع حدیثى تدوین شده است. این اثر شامل شرح حال پیامبرانى است که در قرآن کریم نامشان ذکر شده است و -به جز یک یا دو تن از انبیا-، شرح حال دیگر انبیاى الهى که نامشان در قرآن نیامده، ذکر نشده است.
سید نعمت الله جزایرى در مقدمه، علت و سبب نوشتن اين كتاب را بيان مىدارد؛ مبنى بر اينكه كتابخانه تشيع، نيازمند كتابى مختصر و مستند به روايات وارده از ائمه اطهار(ع) در موضوع تاريخ پيامبران(ع) مىباشد. سپس ايشان، به نقد كتابهاى تاريخى نوشته شده در اين باب، پرداخته و مىنويسد: امكان اعتماد به تواريخ عامه و روايات آنها، همچون كتاب وهب بن منبه وجود ندارد، بلكه از اين كتاب و مانند آن، بهعنوان شاهد بر مدعا مىتوان استفاده نمود.
اما نسبت به كتاب تاريخى «قصص الانبیاء» قطب الدین راوندی، گرچه به رواياتى كه در منابع شيعه آمده است استناد نموده، اما نبايد از اين نكته غفلت كرد كه او بيشتر گزارشهاى تاريخى را بهصورت ناقص ذكر نموده كه نيازمند تكميل است.
نقد ديگر ايشان نسبت به جلد پنجم «بحارالأنوار» است كه در آن، تواريخ انبيا(ع) ذكر شده است؛ سيد نعمتالله جزائرى، در اين باره اينگونه توضيح مىدهد كه علامه مجلسى، در اين كتاب، بهطور مفصلى گزارشهاى تاريخى انبيا(ع) را با توجه به آيات قرآنى و منابع حديثى دو مذهب تشيع و اهل سنت، ذكر نموده است كه براى خواننده مىتواند ملالآور باشد، ازاينرو، ايشان، با توجه به نقايصى كه در كتابهاى فوق بيان شد، كتاب «النور المبين في قصص الانبياء و المرسلين» را به رشته تحرير درآورده است.
کتاب «قصص الانبیاء» توسط يوسف عزيزى با عنوان «قصص الأنبياء؛ داستان پيامبران يا قصههاى قرآن از آدم تا خاتم»، و نیز توسط صادق حسنزاده با عنوان «قصص الأنبياء؛ تاریخ انبیا از خلقت آدم تا رحلت خاتم» به فارسی ترجمه شده است.
محتوای کتاب
كتاب «قصص الانبیاء» داراى ۲۹ بخش است. مؤلف در این كتاب، با آوردن آيات قرآن و احاديث اهل بيت، آن را تزيين نموده و در بخش اول و دومى كتاب خود، بيشتر به مسائلى چون خصوصيات مشترك پيامبران، تعداد آنان، تفاوت ميان رسول و نبى و امام، زبان و قوميت آنان، ميزان معرفت انبياء نسبت به اسم اعظم، عمر آنان و تفاوتهايى كه پيامبران با هم داشتهاند و در بخش دوم بررسى شبهات در باب عصمت پيامبران پرداخته است.
نویسنده، فصل اول كتاب را با ذكر خلقت حضرت آدم ابوالبشر(ع) و همسرش حوّا آغاز مىنمايد و داستانى را كه در طى آن، اتفاقات مختلفى همچون خلقت آدم(ع)، سجده ملائكه در برابر حضرت آدم(ع) و امتناع ابليس از آن، منتقل شدن به زمين، توبه حضرت آدم(ع) و... رخ داده است، با استناد به آيات قرآن مجيد نقل مىكند.
ايشان در ادامه، زندگىنامه و تاريخ حضرت نوح(ع)، حضرت هود(ع)، حضرت صالح(ع)، حضرت موسى و حضرت هارون(ع) و ساير انبياى بنى اسرائيل، حضرت ابراهیم(ع)، حضرت يعقوب و حضرت يوسف(ع)، حضرت عيسى(ع) و حضرت محمد(ص) را با پيروى روش قرآنى - حديثى، دنبال مىنمايد و در پايان كتاب، داستانهایى شگفت از قوم بنى اسرائيل را ذكر مىكند. در این اثر، سرگذشت حضرت ابراهیم و حضرت یوسف و حضرت موسى علیهم السلام از تفصیل بیشترى برخوردار است.
منابع
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
