القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها

برای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) لقب های بسیاری در منابع روایی آمده است؛ به عنوان نمونه از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: «فاطمة را در نزد خدا نُه نام است؛ فاطمة، صدیقة، مبارکة، طاهرة، زکیة، راضیة، مرضیة، محدثة و زهرا». از این جمله، لقب «زهرا» از شهرت بیشتری برخوردار است، و گاه با نام او همراه می آید: (فاطمة الزهرا).

برخی از القاب آن حضرت به قرار زیر است:

• زهرا: از امام صادق(ع) پرسیدند چرا فاطمه را زهرا نامیدند؟ فرمود: زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.
• سیّدة/ سیدة نساء العالمین: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ابنتی فاطمة سیدة نساء العالمین». یعنی: دخترم فاطمه بزرگ بانوی زنان جهانیان است. همچنین منابع اهل سنت در حدیثی به نقل از عایشه آورده اند که پیامبر اکرم (ص) در بیماری ای که منجر به وفاتش شد، خطاب به حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمود: «ای فاطمه! آیا خشنود نمی‌شوی که سرور زنان جهان و سرور زنان این امت و سرور زن‌های مؤمن هستی؟».
• بَتول: یعنی جدا و ممتاز از دیگران، یا آن زنی که حیض نبیند. هروی در شرح الغریبین گوید: «مریم را بتول (باکره) نامیده اند که از مردان کناره می گرفت و فاطمه را بدان علت بتول گفته اند که از نظیر و همتا برکنار است.»
• حَوراء/ حوراء انسیه: انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است. در یکی از معراج های پیامبر اکرم(ص) به آسمان، آن حضرت از میوه ها و از خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذاهای بهشتی را در صُلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت با حضرت خدیجه همبستر شد و بدین ترتیب حضرت فاطمه(س) در رحم حضرت خدیجه قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه(س) «حورای انسیه» نام گرفت.
• راضیه: کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود است.
• مرضیّه: آن که خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است.
• زَکیّه: به معنی پاک و پاکدامن، یا وجود پر برکت است.
• صدّیقه/ صدّیقه کبری: «صدّیقه» یعنی کسی که در راستگویی کامل است. یا آن که هرگز دروغ نگفته است. یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند.
• طاهره: به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم. در حقیقت آیه‌ای که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است این نام را برای حضرت زهرا(س) ثابت می کند. خدای تعالی در سوره احزاب (آیه ۳۳) می فرماید: «إنما یُرید اللهُ لِیُذهبَ عنکم الرِجسَ أهلَ البیت و یُطهّرَکم تطهیراً» یعنی خداوند چنین می خواهد که پلیدی هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
• مُحَدَّثَة: یعنی کسی که فرشتگان با او سخن گویند. مردی به نام اسحاق بن جعفر گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: فاطمه را محدثه نامیده اند زیرا فرشتگان پیوسته بر او از آسمان فرود می آمدند و چنانکه مریم دختر عمران را ندا می کردند، او را همسخن خویش قرار می دادند و به وی می گفتند: ای فاطمه، خدای تعالی تو را برگزیده و پاکت گرداند و بر همه زنان عالم برتری بخشید. ای فاطمه، پروردگارت را فرمانبردار باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما.

منابع

• حاکم نیشابوری، المستدرک على الصحیحین، تحقیق مصطفى عبدالقادر، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۱ق.
• شیخ صدوق، محمد بن على بن بابویه، الأمالی، تهران، کتابچى، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش.
• شیخ صدوق، محمد بن على، معانی الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
• شیخ صدوق، محمد بن على بن بابویه، علل الشرائع، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
• محمدباقر مجلسى، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق.